Ուրբաթ, 14 Սեպտեմբերի 2018 14:04

Արմինֆո. ՀԱԷԿ երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետների երկարացման նախագծում հայ մասնագետների նվազագույն մասնակցությունը չի կարող չմտահոգել: Այդ մասին սեպտեմբերի 14-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ, պատասխանելով ԱրմԻնֆո-ի հարցին, հայտարարել է ՄԱԿ-ի էներգետիկայի գծով ազգային փորձագետ Արա Մարջանյանը:

 

Նրա խոսքով, ծրագրի իրականացման ամենասկզբից երկրի իշխանություններն այդ նախագծում հայկական ընկերությունների պարտադիր մասնակցության վերաբերյալ կանխապայման չեն դրել: Մինչդեռ, ժամանակին, երբ սկսվեց ատոմակայանի կառուցում, նախատեսվում էր ամեն ինչ՝ կադրերի պատրաստումից մինչև Մեծամորի կառուցումը: Նախագծին մասնակցությունը, շարունակել է փորձագետը, թույլ կտար հայ մասնագետներին բարձրացնել իրենց որակավորումը, ծանոթ լինել տեղադրվող նոր սարքավորումներին, ինչն արդյունքում դրական կանդրադառնար ԱԷԿ անվտանգոթյան մակարդակի վրա: Առավել ևս, որ շատերն այսօր աշխատում են օտարերկրյա պետությունների ատոմային բլոկներում:

 

Պատասխանելով կայանի 500 աշխատակցի կրճատման անհրաժեշտության վերաբերյալ ՀՀ վարչապետի հայտարարությանը վերաբերյալ հարցին՝ նա կոչ է արել իշխանություններին կադրերի հետ կապված հարցին զգույշ մոտենալ: <Ըստ երևույթին, այստեղ թյուրըմռնում կա, քանի որ կադրերի պատրաստման գործընթացը, սերունդերի շարունակականությունը բլոկի հաջող գործունեոթւյան գրավականն է>,- ընդգծել է փորձագետը՝ նշելով նաև կայանի աշխատակիցների ֆինանսական խնդիրների լուծման կարևորությունը: Նա հիշեցրել է, որ տարբեր տարիների այդ հարցը մշտապես բարձրացվել է ԱԷԿ աշխատակիցների կողմից, ովքեր պահանջել են աշխատավարձի բարձրացում: <Հնարավոր է, կրճատումների միջոցով փորձ է արվում լուծել այդ խնդիրը, բայց այդ քայլը, մտահոգությունից բացի, ոչինչ չի կարող առաջացնել>,- նշել է Արա Մարջանյանը:

 

Նա կրկին նշել է ատոմային էներգիայի կարևոր դերը էներգետիկ անվտանգության ապահովման գործում: Այսպես՝ ԱԷԿ-ի էլեկտրաէներգիայի սակագինը, Որոտանի ՀԷԿ-երի կասկադի և Սևան-Հրազդան ՀԷԿ-երի կասկադի արտադրած էլեկտրաէներգիայի սակագնի համեմատ, ամենացածրն է հանրապետությունում, ինչը դրական ազդեցություն է ունենում ինչպես տնտեսության, այնպես էլ քաղաքացիների սոցիալական վիճակի վրա: ԱԷԿ-ից բացթողման սակագինը կազմում է 6,9 դրամ 1 կՎտ/ ժամ էլեկտրաէներգիայի դիմաց, ինչը 4-5 անգամ ավելի էժան է, քան ջերմային բլոկների կողմից արտադրվող էլեկտրաէներգիան: 2017 թվականին բլոկն արտադրել է 2,4 մլրդ կՎտ/ժամ էլեկտրաէներգիա, ինչը կազմում է հանրապետությունում արտադրված ողջ էլեկտրաէներգիայի 37.5%-ը՝ վաստակելով 16,6 մլրդ դրամ: Ավելին, շարունակել է Արա Մարջանյան, ընդամենը տարին մեկ անգամ բլոկի վերալիցքավորումը վառելիքով նվազեցնում  է այլ էներգակիրների գներից կախվածությունը, ինչը դրական է անդրադառնում երկրի ֆինանսական վիճակի վրա: Փորձագետը նշել է, որ ատոմային էներգետիկայի առկայությունը թույլ է տալիս զարգացնել գիտությունը, արտադրությունը, պատրաստել որակյալ կադրեր: «Այս փաստը թույլ է տալիս Հայաստանին իրականացնել երկարաժամկետ համագործակցություն  Ռուսաստանի Դաշնության հետ գիտության ու տեխնիկայի ոլորտում», - ընդգծել է Արա Մարջանյանը:

 

Ավելի վաղ Facebook-ում ուղիղ եթերի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ ԱԷԿ-ում 500 աշխատող կա, որոնք ըստ էության հավելյալ հաստիքներ են, որոնց անհրաժեշտությունը չկար:  Այնուամենայնիվ, շարունակել է վարչապետը, այդ մարդիկ աշխատում են, աշխատավարձ ստանում, ինչն էլեկտրաէներգիայի սակագնի վրա մոտավորապես 3 մլրդ դրամի ճնշում ունի: Նրա խոսքով, այսքան նոր պաշտոններ ի հայտ են եկել հայտնի պատճառներով. նախկին իշխանությունները մարդկանց աշխատանքի են տեղավորել «ընտրությունների համատեքստումե, այդպես է պրոբլեմն առաջացել: Միաժամանակ նա նշել է, որ այդ մարդիկ միանգամից չեն ազատվի աշխատանքից, քանի որ այդ դեպքում սոցիալական նոր խնդիրներ են առաջանում: <Մենք պետք է ամեն ինչ անենք, որպեսզի աշխատաշուկայում և ընդհանուր առմամբ տնտեսության մեջ իրավիճակը այնպես փոխվի, որ մեկ խնդիր լուծելիս, մեկ այլ խնդիր չառաջացնենք>,- ասել է Փաշինյանը: Ավելի վաղ ՀԱԷԿ գլխավոր տնօրեն Մովսես Վարդանյանն ԱրմԻնֆո-ին հայտնել էր, որ կայանում աշխատում է 1,812 մարդ, միջին աշխատավարձը կազմում է 300 հազար դրամ: Հայաստանի համար, շարունակել է գլխավոր տնօրենը, դա փոքր գումար չէ, բայց եթե համեմատենք միջին աշխատավարձի հետ արտասահմանյան միջուկային էլեկտրակայաններում, ապա ակնհայտ է դառնում, որ դա շատ փոքր գումար է: <Հենց այս պատճառով է, որ ՀԱԷԿ-ի աշխատակիցները մշտապես բարձրացնում են այս հարցը>,- նշել էր  Վարդանյանը:

 

Հայաստանի միջուկային էներգիայի վետերանների միության պատասխանատու քարտուղար Մարտուն Գևորգյանն իր հերթին ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում կոչ էր արել օպտիմալացնել կայանի կառավարման համակարգը: <Կայանում գնման հարցերով զբաղվում է մոտ 40 հոգի: 90-ականներին մատակարարման բաժինը հինգ անգամ ավելի փոքր էր, և մենք, այնուամենայնիվ, կարողացանք վերագործարկել ատոմակայանը>, - ասել է Գևորգյանը: Ավելին, այդ նույն գնման բաժինը, նրա խոսքով, ապահովում է այն, ինչն իջեցվում է վերևից և միշտ չէ, որ այն, ինչն անհրաժեշտ է: <Արտադրամասների ղեկավարները հաճախ ստիպված են լինում ինքնուրույն դուրս գալ այս իրավիճակից: Ես չեմ ուզում դիմել այդ բոլոր տեխնիկական խնդիրներին, բայց մեր վետերան սերնդի հոգին ցավում է կայանի վիճակի համար: Ավելին, ներկայումս զգալիորեն մեծ թվով վետերաններ, ովքեր դեռ կարողանում են ինչ-որ բան սովորեցնել երիտասարդներին, կրճատվում են: Առանց նրանց տղաների համար շատ դժվար է լինելու: Լավ թե վատ, բայց վետերանները դեռևս իրենց փորձը ինչ-որ կերպ են հաղորդում են երիտասարդ սերնդին>, - բացատրել էր փորձագետը:

 

Հայկական ատոմակայանը բաղկացած է երկու բլոկից,  խորհրդային (ռուսական) ԲԲԷՌ ռեակտորներով: Առաջին բլոկը գործարկվեց 1976-ին, երկրորդը`1980-ին: 1989-ի մարտին, Սպիտակի երկրաշարժից հետո կանգնեցվեց կայանի աշխատանքը: 1995-ի նոյեմբերին վերագործարկվեց ատոմակայանի 407.5 ՄՎտ հզորությամբ երկրորդ էներգաբլոկը: 2014-ի մարտին Հայաստանի կառավարությունը որոշեց երկարաձգել երկրորդ էներգաբլոկի գործողության ժամկետը 10 տարով՝ մինչև 2027 թվականը: Ծրագիրը համակարգվում է «Ռոսատոմե պետական ​​կորպորացիայի «Ռուսատոմե ծառայության դուստր ձեռնարկության կողմից: Աշխատանքների ավարտը նախատեսվում է 2019 թվականին: Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարությունը 270 մլն դոլարով պետական ​​արտահանման վարկ է տրամադրել Հայաստանին, ինչրպես նաև այդ նպատակով 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ: