Երեթշաբթի, 4 Դեկտեմբերի 2018 14:57

Արմինֆո. Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) գործադիր խորհուրդն իր նոյեմբերի 30-ի նիստում քննարկել է Հայաստանի ֆինանսական համակարգի կայունության գնահատականը (FSSA), երկրի մակրոտնտեսական միջավայրը, ինչպես նաև ֆինանսական համակարգի կայունությունը համարելով բավարար: Այս մասին է ասվում Հիմնադրամի կոմունիկացիոն դեպարտամենտի հրապարակված զեկույցում:

 

Գնահատման համաձայն, Հայաստանի բանկային համակարգը դիմակայել է 2014 թվականին տեղի ունեցած տնտեսական անկմանը, բաժնետերերի կողմից ներդրված հավելյալ կապիտալի ներգրավմանը, մի քանի գործարքների միաձուլմանը, ինչպես նաև կարգավորման և վերահսկողության բարելավվմանը: Նշվում է, որ ներկայումս ֆինանսական կայունության ցուցանիշները դրսևորում են բարելավման նշաններ: Բոլոր բանկերը համապատասխանում են նվազագույն կապիտալի համարժեքության 12% -ի  պահանջներին: Բանկերի շահութաբերության մակարդակն աստիճանաբար վերականգնվել է, թեև դա դեռևս նախորդ ճգնաժամային մակարդակից ցածր է: Չաշխատող վարկերի մակարդակը (NPL) նվազել է, բայց մեծ մասը ծածկվում է պահուստներով, չնայած NPL գործակիցը բարձր է որոշ բանկերում:

 

Հայաստանն ունի փոքր բաց և բարձր դոլարիզացված տնտեսություն, որը ենթարկվում է արտաքին ցնցումներին: Այս ֆոնին Հայաստանի ֆինանսական համակարգը համեմատաբար մակերեսային է և կենտրոնացած բանկերի վրա: Բանկային հատվածի ակտիվները հավասար են ՀՆԱ-ի մոտ 78% -ին, իսկ օտարերկրյա բանկերի դուստր կառույցները ձևավորում են բանկային ակտիվների զգալի մասը: Կապիտալի շուկաները թույլ են, իսկ արտաքին ֆինանսավորումը կարևոր է երկարաժամկետ ֆինանսավորման համար, հաշվի առնելով փոքր ներդրումների ներգրավումը: Ինչպես ցույց են տալիս սթրես-թեստերը, դոլարիզացիայի բարձր աստիճանի հետ կապված ռիսկերը զգալի են, ներառյալ վարկային ռիսկերը և արտարժույթի իրացվելիության սահմանափակ բարձիկը, ինչն արտաքին ցնցման դեպքում անբարենպաստ է:

 

2012 թ.-ից Հայաստանի կենտրոնական բանկը, մասնակցելով ԱՄՀ առաքելությանը և ՀԲ ֆինանսական հատվածի գնահատման ծրագրին (Financial Sector Assessment Program, այսուհետ FSAP), առաջընթաց է արձանագրել Հայաստանի ֆինանսական համակարգի ամրապնդման գործում: Կենտրոնական բանկը միջոցներ է ձեռնարկել դոլարիզացիայի ռիսկերը նվազեցնելու ուղղությամբ: Վարկային ռիսկերը կլանելու համար ռեգուլյատորն ավելացրել է դոլարի ակտիվների պահուստները` կապված ներգրավված փոխառությունների տեղաբաշխման պրոբլեմի հետ:

 

Տնօրենները բարձր են գնահատել բանկային վերահսկողության բարելավումները, բայց նշել են, որ առկա են թերություններ: Նրանք կոչ են արել իշխանություններին բարելավել ռիսկերի կառավարման համակարգը, բանկերի կապիտալի կարիքների առավել մանրամասն գնահատման համար, ապահովել ազդեցության մեծ սահմաններ և փոխել չգործող և վերակազմավորված վարկերի սահմանումը փոխել`միջազգային լավագույն փորձին համապատասխան: Բացի այդ, տնօրեններն իշխանություններին կոչ են արել միջոցներ ձեռնարկել Հայաստանի պետական ենթաազգային կառույցների հաշվետվության և հաշվառման թափանցիկությունը բարձրացնելու ուղղությամբ:

 

Տնօրենները նշել են ավանդների երաշխավորման հիմնադրամի նեղ շրջանակները և ճգնաժամերի կարգավորման միջգերատեսչական իրական բարձր մակարդակի հանձնաժողովի բացակայությունը: Նրանք կոչ են արել իշխանություններին լիարժեքորեն մշակել ֆինանսական անվտանգության և ճգնաժամային կառավարման մեխանիզմների բոլոր բաղադրիչները`միջազգային չափանիշներին և լավագույն փորձին համապատասխան: Հաշվի առնելով երկրում օտարերկրյա դուստր ձեռնարկությունների նշանակալից ներկայությունը, ԱՄՀ տնօրենները կարևորել են փոխըմբռնման հուշագրերի թիվը, Հայաստանում օտարերկրյա դուստր բանկային կառույցների աշխատանքի հետ կապված խնդիրների լուծման համար:

 

Տնօրենները ողջունել են առաջընթացը փողերի լվացման նպատակով ֆինանսական համակարգի օգտագործման դեմ ցանցի ամրապնդման առումով, որոնք ստացվել են հանցագործ ճանապարհով կամ ահաբեկչության ֆինանսավորման նպատակով (AML/CFT) 2015 թվականի գնահատականից հետո: Նրանք անհամբերությամբ սպասում են մնացած բացերը լրացնելու շարունակական ջանքերին, շղթան լրացնելու համար, որը կհապատասխանի FATF- ի ստանդարտներին (Փողերի լվացման, ահաբեկչության ֆինանսավորման և ֆինանսական համակարգի այլ սպառնալիքների դեմ պայքարի Միջազգային ֆինանսական կազմակերպություն-խմբ.):