Արմինֆո. 2015 թվականի դեկտեմբերի 24-ին ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ Արմենիայում առաջին անգամ տեղի է ունեցել արժեթղթավորման առաջին հիմնադրամի՝ «ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՊՈՐՏՖԵԼԻ ԱՐԺԵԹՂԹԱՎՈՐՄԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄ 1»-ի պարտատոմսերի տեղաբաշխումը: Թողարկման կառավարիչն է «Կապիտալ Ինվեստմենտ» ընկերությունը: Հիմնադրամը տեղաբաշխման է ներկայացրել 1,133 մլն. ԱՄՆ դոլար (LPSFB1) և 446,260 մլն. ՀՀ դրամ (LPSFB2) ծավալներով պարտատոմսերի երկու թողարկում:
Ինչպես ԱրմԻնֆո գործակալությանը տեղեկացվել է Բորսայի մամուլի ծառայությունից, տեղաբաշխմանը ներկայացված LPSFB1 պարտատոմսերը ներառել են 36 ամիս ժամկետայնությամբ, 8.5% արժեկտրոնի տոկոսադրույքով և 100 ԱՄՆ դոլար անվանական արժեքով 11,328 հատ անվանական արժեկտրոնային պարտատոմսեր, իսկ LPSFB2 պարտատոմսերը ներառել են 36 ամիս ժամկետայնությամբ, 15.0% արժեկտրոնի տոկոսադրույքով և 10,000 ՀՀ դրամ անվանական արժեքով 44,260 հատ անվանական արժեկտրոնային պարտատոմսեր:
LPSFB1 պարտատոմսերի տեղաբաշխման արդյունքներն են`պարտատոմսերի համար ներկայացված գնման հայտերի ընդհանուր ծավալը (ընդհանուր պահանջարկը) կազմել է 1,136 մլն.ԱՄՆ դոլար: Տեղաբաշխման արդյունքում Հիմնադրամը ներգրավել է 1,136 մլն. ԱՄՆ դոլար: Տեղաբաշխված արժեթղթերի կտրման գինը եղել է 100.2313 ԱՄՆ դոլար, միջին կշռված եկամտաբերությունը կազմել է 8.4999%, իսկ կտրման եկամտաբերությունը՝ 8.5%:
LPSFB2 պարտատոմսերի տեղաբաշխման արդյունքներն են` պարտատոմսերի համար ներկայացված գնման հայտերի ընդհանուր ծավալը (ընդհանուր պահանջարկը) կազմել է 448,109 մլն.ՀՀ դրամ: Տեղաբաշխման արդյունքում Հիմնադրամը ներգրավել է 448,069 մլն. ՀՀ դրամ: Տեղաբաշխված արժեթղթերի կտրման գինը եղել է 10,040 մլն ՀՀ դրամ, միջին կշռված եկամտաբերությունը և կտրման եկամտաբերությունը կազմել են 15 %:
«ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՊՈՐՏՖԵԼԻ ԱՐԺԵԹՂԹԱՎՈՐՄԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄ 1»-ը ոչ առևտրային կազմակերպություն է, որը հիմնադրվել է 2015 թվականի օգոստոսի 31-ին «Ակտիվների արժեթղթեվորման և ակտիվներով ապահովված արժեթղթերի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ բացառապես արժեթղթավորման և ակտիվներով ապահովված արժեթղթերի թողարկման գործունեություն իրականացնելու նպատակով: Հիմնադրամը 2015 թ. սեպտեմբերի 16-ին գրանցվել է Հայաստանի կենտրոնական բանկում՝ որպես արժեթղթավորման հիմնադրամ: Հիմնադրամը հիմնադրվել է երեք տարի ժամկետով՝ սկսած այն ամսաթվից, երբ կավարտվի ակտիվներով ապահովված թողարկված արժեթղթերի տեղաբաշխումը՝ մինչև 18 ամիս երկարաձգման հնարավորությամբ:
Նշենք, որ Հայաստանի ֆինանսական պատմության մեջ առաջին անգամ տեղի ունեցավ հատուկ ստեղծված հիմնադրամի կողմից ակտիվների արժեթղթավորում: Այն հիմնված է արժեթղթերի ակտիվների պուլերի վրա (asset-backed securities – ABS), որն ապահովվում է ակտիվներից ստացված կանխիկ դրամական միջոցների հոսքերով: Վարկային պուլի արժեթղթավորման հիմնադրամի 55%-ն արտահայտված է ԱՄՆ դոլարով, իսկ 45%-ը` ՀՀ դրամով նոմինացված ակտիվներից: Պուլը կազմակերպել են` Հայաստանի ունիվերսալ վարկային կազմակերպությունները (UCO), այդ թվում` CARD Agro-credit-ը, Գառնի Ինվեստ-ը (Garni Invest), «Գլոբալ Կրեդիտը» (Global Credit), «Կամուրջը» (Kamurj) և«Հորիզոնը» (Nor Horizon):
Ակտիվների դրամով արտահայտված պուլի ընդհանուր ծավալը կազմում է 495,877,138 դրամ: ABS-ն ապահովվել է վարկերի պուլի ակտիվներով, որոնք ուղղվել են ագրոհատվածի (36%), ՓՄՁ (25%) և սպառողական վարկերի (39%) ֆինանսավորմանը: Վարկի միջին չափը կազմում է 1664017 դրամ: Պուլը միավորում է 298 վարկեր: Մարման միջին կշռված ժամկետը (դյուրացիան) հավասար է 21 ամիսների: Ֆիքսված տոկոսադրույքը կազմում է տարեկան 22.04%:
Ակտիվների ԱՄՆ դոլարով արտահայտված պուլի ընդհանուր ծավալը կազմում է 1.258.975 դոլար: ABS-ն ապահովվել է վարկերի պուլի ակտիվներով, որոնք ուղղվել են ագրոհատվածի (49%), ՓՄՁ (44%) և սպառողական վարկերի (7%) ֆինանսավորմանը: Վարկի միջին չափը կազմում է 4.646 դոլար: Պուլը միավորում է 271 վարկեր: Մարման միջին կշռված ժամկետը (դյուրացիան) հավասար է 27 ամիսների: Ֆիքսված տոկոսադրույքը կազմում է տարեկան 16.82%:
Նշենք, որ ակտիվների արժեթղթավորման ծրագիրն ստեղծվել է Հայաստանում ֆոնդային բորսայում ֆինանսական նոր գործիքների ստեղծման և ներդրման, ինչպես նաև փոքր և միջին բիզնեսի ակտիվացման նպատակով, առաջին հերթին Հայաստանի մարզերում: Այն նախաձեռնվել և մշակվել է FED (Finance for Economic Development) ծրագրի կողմից, որն աշխատում է որպես USAID-ի գործընկեր: «ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՊՈՐՏՖԵԼԻ ԱՐԺԵԹՂԹԱՎՈՐՄԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄ 1»-ի նոր պարտատոմսերի թողարկողի կառավարիչ ընկերությունն է «Կապիտալ Ինվեստմենտ»-ը, իսկ մարկետ-մեյքերն է Կոնվերս Բանկը: