Հինգշաբթի, 11 Փետրվարի 2016 21:11

Արմինֆո. Համաշխարհային տնտեսությունում տիրող իրավիճակն, ընդհանրապես, չէր կարող չանդրադառնալ Հայաստանի տնտեսության, մասնավորապես՝ ֆինանսական շուկայի վրա: Արդյունքում, 2015 թվականին տնտեսական ակտիվությունը երկրում 3.9%-ից դանդաղեց մինչև 3.1%, տրանսֆերտների ներհոսքը կրճատվեց ավելի քան 30%, արտաքին առևտրի շրջանառության տրենդը դարձավ բացասական, հատկապես ներմուծման առումով: Բանկային հատվածում եռամսյակային կտրվածքով սկսեց կրճատվել վարկավորումը, նկատվում էր ակտիվների որակի ավելի արագ վատթարացում, իսկ արդյունքում, բանկային հատվածի շահույթը տոքսիկ վարկերի դուրսգրումներից հետո սկսեց աստիճանաբար մարել: Բանկերն ստիպված էին նշված խնդիրները լուծել ռեգուլյատորի կողմից ներկայացված նորմատիվային պահանջի կատարմանը զուգահեռ, որի համաձայն, 2017 թվականից բանկերի ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափը պետք է կազմի 30 մլրդ.դրամ: Դա չէր կարող չկրճատել նաև դերակատարների թիվը շուկայում, ինչն էլ տեղի ունեցավ 2015 թվականի վերջին, երբ ՊրոԿրեդիտ Բանկը միավորվեց ԻՆԵԿՈԲԱՆԿԻ, իսկ ղազախական ԲՏԱ բանկի դուստրը՝ Հայէկոնոմբանկի հետ: Միաձուլումների և միավորումների գործընթացը կշարունակվի մինչև 2017 թվականը, որից հետո, ինչպես գտնում են փորձագետները, կմնան 10-12 բանկեր: Շուկայի հեռանկարների և հնարավոր զարգացումների շուրջ իր տեսլականն է ԱրմԻնֆո լրատվական գործակալության հետ զրույցում ներկայացնում Անելիք Բանկի ֆինանսական տնօեն Ռուբեն Մելիքյանը:

2015 թվականի 4-րդ եռամսյակում Անելիք Բանկը կարողացավ մոտ 4 մլրդ.դրամով համալրել ընդհանուր կապիտալը (մինչև 17.2 մլրդ.դրամ), հիմնականում՝ կանոնադրական կապիտալի մեծացման, իսկ մասնակիորեն՝ ստացված շահույթի հաշվին: Բայց մինչև գալիք 30 մլրդ.դրամը դեռ անհրաժեշտ է ևս 12 մլրդ.դրամ, եթե, իհարկե, հետագայում նույնպես հաջողվի ապահովել շահույթ: Իսկ այդ խնդրի լուծմանը մնացել է մեկ տարուց էլ քիչ ժամանակ: Կապիտալին ուղղվող որքա՞ն համալրումներ կամ ուղղակի ներդրումներ են ակնկալվում 2016 թվականին: Դիտարկվո՞ւմ է արդյոք կապիտալի համալրումը մեկ այլ բանկ գնելու ճանապարհով:

Անելիք Բանկի միանձնյա սեփականտերըլիբանանյան CreditBank S.A.L.-ը մտադիր է առնվազն պահպանել իր դիրքերը հայաստանյան շուկայում: 2015 թվականի վերջին տեղի ունեցած կապիտալի 1.88 մլրդ.դրամով համալրումն (2014-ի 1 մլրդ.դրամից հետո) արդեն վկայում է բանկի հետագա զարգացման պատասխանատվության նկատմամբ մեր բաժնետիրոջ լուրջ մտադրությունների մասին, ինչն էլ խոսում է նաև ԿԲ նորմատիվի կատարման նկատմամբ նրա վստահության մասին: Առայժմ ավելի հստակ տեղեկություններ տալ չեմ կարող, թե ինչ աղբյուրների հաշվին կհամալրենք կապիտալը, չբացառելով հնարավոր տարբերակներից ոչ մեկը, այդ թվում նաև մեկ այլ բանկի գնումը կամ միավորվելը:

Ձեր կարծիքով, ի՞նչ տեսք կունենա բանկային հատվածը 2017 թվականին, ի՞նչ հեռանկաներ է դա խոսռտանում երկրի տնտեսությանը, և արդյո՞ք տեղի չի ունենա շուկայի մոնոպոլիզացիա:

Բանկերի թիվը միանշանակ կկրճատվի: Հստակ կանխատեսումներ անելը շատ դժվար է, բայց, իմ կարծիքով, շուկան կարող են լքել ևս 5 բանկեր, խոշոր խաղացողների հետ միավորումների ու միաձուլումների միջոցով: Բանկերի խոշորացումը և կապիտալի մեծացումը կապահովի ֆինանսական համակարգի կայունությունը և իրացվելիությունը, կբարձրացնի ներքին և արտաքին տնտեսական մարտահրավերներին դիմակայելու հնարավորությունը: Բանկային համակարգը միայն կշահի այդ կապիտալիզացիայից:

Շուկայի մասնակիցների այսպիսի կրճատումը չի մոնոպոլիզացնի Հայաստանի բանկային շուկան: Այդ համատեքստում տեղին է նշել Վրաստանի օրինակը, որտեղ շուկայի առյուծի բաժինը պատկանում է 3 խոշոր բանկերին, բայց ոչ մի մոնոպոլիզացիա չկա: Հետևաբար, այս փուլում, կարծում եմ, բանկերի էական կապիտալիզացիայի մասին որոշումը ճիշտ էր, իսկ թե որքանով այն բարենպաստ կլինի հանրապետության ֆինանսական համակարգի զարգացման համար, շուտով կհամոզվենք:

Կապիտալիզացիայից հետո վարկային շուկայի ո՞ր հատվածն առաջնահերթ կդառնա Անելիք Բանկի համար: Վերջին 2 տարիներին էապես ավելացել է մանրածախ վարկավորման մասնաբաժինը ձեր վարկային պորտֆելում: Մշակվո՞ւմ են արդյոք վարկային նոր պրոդուկտներ 2016 թվականին գործարկելու համար, որքանո՞վ դրանց առկայությունը կմեծացնի բանկի վարկային պորտֆելը:

Մենք փորձում ենք մնալ ունիվերսալ բանկ, չկենտրոնանալով որևէ կոնկրետ հատվածում: Կշարուկենք հետագայում նույնպես բանկը զարգացնել հնարավոր բոլոր ուղղություններով: Իսկ վարկային պորտֆելի մեծացումը 2016 թվականին մտադիր ենք կատարել նոր մանրածախ պրոդուկտների ներդրման միջոցով, հաճախորդի համար ավելի ճկուն և հարմարավետ պայմաններով, ինչին զուգահեռ նախատեսվում է նաև բիզնես-հատվածի վարկավորման ակտիվացում, շեշտադրելով հատկապես ՓՄՁ ոլորտը:

Տնտեսության ո՞ր ոլորտներն եք նախընտրում ՓՄՁ վարկավորման համատեքստում:

Վարկային պորտֆելի դիվերսիֆիկացումից բացի, փորձում ենք այդ քաղաքականությունն իրականացնել նաև ըստ տնտեսության ոլորտների: Բանկի կողմից իրականացված դիտարկումների հիման վրա, ամենայն հավանականությամբ, դա կլինի՝առևտրի ոլորտը, սպասարկման ոլորտը, արդյունաբերական ոլորտը, գյուղատնտեսական ոլորտը և շինարարության ոլորտը: Եվ այստեղ մենք պետք է արագ արձագանքենք բյուջետային ցուցանիշների ցանկացած փոփոխություններին: Ամեն դեպքում, մենք շարունակելու ենք դիվերսիֆիկացնել վարկային պորտֆելն ըստ տնտեսության ոլորտների:

Քանի որ խոսք գնաց վարկավորման մասին, ապա կցանկանայի իմանալ, թե ինչպե՞ս է Անելիք Բանկը պատրաստվում նվազեցնել տոքսիկ վարկերի մասնաբաժինը վարկային պորտֆելում:

Այդ առումով անհանգստանալու առիթներ չեմ տեսնում: Բանկի հանդեպ պարտքերն անսպասելի չէին՝ելնելով երկրում տիրող տնտեսական վիճակից: Հետևաբար, ժամկետանց վարկերի մասնաբաժինը բանկի վարկային պորտֆելում կարելի է համարել լիովին  վերահսկելի, ընդ որում, այն ավելի ցածր է, քան բանկային համակարգում: Ի վերջո, բացի այդ մենք կարողացանք բարձրացնել մանրածախ վարկավորման ծավալը և տարեկան կտրվածքով արձանագրել վարկային պորտֆելի 5.33% աճ, մինչև 61.7 մլրդ դրամ, ինչը գերազանցում է բանկային փոխառությունների ծավալը, որոնք տարեվերջին կազմեցին 53 մլրդ դրամ: Սա խոսում է բանկի ներսում տեղաբաշխումների հետ կապված պրոբլեմների բացակայության մասին: Նշեմ, որ բանկային համակարգի վարկային պորտֆելն աճել է ընդամենը 0.69%:

Ինչպե՞ս իրենց կպահեն տոկոսադրույքները 2016 թվականին:

Ընթացիկ տարվա տոկոսադրույքների վերաբերյալ հստակ կանխատեսումներ տվյալ պահին շատ դժվար է անել, բայց կարծում եմ, որ ավելի շուտ կլինի իջեցման միտում, ինչը դրականորեն կանդրադառնա տնտեսական ակտիվության վրա հանրապետությունում:

Ինչպե՞ս եք գնահատում Բանկի 2015 թվականի արդյունքները, ելնելով բանկային շուկայում տիրող ընդհանուր իրավիճակից և ստեղծված ճգնաժամային իրողությունից: Տնտեսության առանցքային ոլորտների վարկավորման գծով բանկերի աջակցմանն ուղղված ինչպիսի՞ քայլեր կարող էր ձեռնարկել կառավարությունը, կամ ռեգուլյատորը:

2015 թվականը շատ դժվարին ու լարված էր արտասահմանյան ֆինանսական շուկաների համար, ինչը, բնականաբար, չէր կարող չանդրադառնալ նաև Հայաստանի տնտեսության վրա: Բայց  Կենտրոնական բանկի գրագետ քաղաքականության շնորհիվ բոլոր ռիսկերն ու բացասական արտաքին ազդեցությունները հաջողվեց հասցնել նվազագույնի: Եվ այսօր,  այլ երկրների ֆինանսական շուկաների համեմատ, մեր շուկան կարող եմ գնահատել որպես ավելի կայուն և վերահսկելի:

Ճգնաժամի պայմաններում Անելիք Բանկին հաջողվեց կրկնապատկել իր զուտ շահույթը՝ տարեկան կտրվածքով մինչև 734 մլն.դրամ (աճը շուկայում`ընդամենը 12.4%), ակտիվներն ավելացնել՝ 5,55% (աճը շուկայում՝ 4.67%): Իսկ այս ամենը ռիսկերի ժամանակին բացահայտման և արդյունավետ կարգավորման թիմային համակարգված աշխատանքի արդյունքն է:

Ի՞նչ կասեք մասնաճյուղերի ցանցի մասին: Մտադի՞ր է արդյոք Անելիք բանկն ընդլայնել այն, թե՞, այնուամենայնիվ, հնարավորությունները կուղղվեն հեռահար ծառայությունների գործարկմանը:

2016 թվականին Բանկը բացեց «Էրեբունի» նոր մասնաճյուղը, մասնաճյուղերի թիվը հասցնելով 15-ի: Միևնույն ժամանակ, նախատեսվում է փոխել որոշ մասնաճյուղերի տեղակայման վայրերը, սպասարկման պայմանները բարելավելու և ավելի շատ հաճախորդներ ներգրավելու նպատակով:

Հաշվի առնելով բանկի զարգացման նոր ուղղությունները, մասնավորապես՝ նոր վարկային պրոդուկտների նեդրումը, ի՞նչ շահույթ է Բանկն ակնկալում 2016 թվականին:

Չնայած բացասական միտումներին, որոնք կապված են ռուսական արժույթի անկման և նավթամթերքի համաշխարհային գների տատանումների հետ, մենք լավատեսորեն ենք տրամադրված: 2016 թվականին Անելիք Բանկը մտադիր է էապես մեծացնել շահույթը: Բանկանաբար, դա կապահովվի ակտիվների մեծացման միջոցով: Միևնույն ժամանակ, մենք նախատեսում ենք նաև ընդլայնել համագործակցության ոլորտները միջազգային ֆինանսական կառույցների հետ: