Երեթշաբթի, 1 Նոյեմբերի 2016 18:28

Արմինֆո. Չեմ կարծում, թե ռուսական «Պոբեդա» լոուքոստերի նպատակը տեղական ավիաընկերությունների դեմփինգն է: Հակառակ դեպքում, ավիաընկերությանը թույլ չէին տա մուտք գործել Հայաստանի ավիափոխադրումների շուկա: Լրագրողներին այդպիսի կարծիք է հայտնել Քաղաքացիական ավիացիայի գլխավոր վարչության (ՔԱԳՎ) օդային փոխադրումների կարգավորման վարչության ղեկավար Աննա Չոբանյանը`  նոյեմբերի 1-ի մամուլի ասուլիսում պատասխանելով ռուսական լոուքոստերի հայկական շուկա մուտքի արդյունքում ավիափոխադրումների շուկայից «Արմենիա» հայկական փոխադրողի դուրս մղման հավանականությանն առնչվող ԱրմԻնֆո-ի հարցին:

 

Ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն, ռուսական «Պոբեդա» ավիաընկերությունը 2016 թվականի նոյեմբերի վերջից շաբաթը երեք չվերթ է իրականացնելու Մոսկվայից Գյումրի, Գյումրիի «Շիրակ» օդանավակայանից Մոսկվայի «Վնուկովո» օդանավակայան: Նշվում է, որ ավիատոմսերի գինը սկսվելու է 10 հազար դրրամից: Խնդիրն այն է, որ ՔԱԳՎ ղեկավար Սերգեյ Ավետիսյանի ասելով, «Պոբեդան» հայտեր է ներկայացրել նաև Մինվոդի-Երևան-Մինվոդի և Վորոնեժ-Երևան-Վորոնեժ չվերթներ իրականացնելու համար: Առաջին ուղղությամբ աշխատում է հայկական «Արմենիա» ավիաընկերությունը, իսկ Վորոնեժի ուղղությունը փոխադրողը մտադիր է գործարկել դեկտեմբերին: Ինչպես հայտարարում են փորձագետները, արդեն որերորդ անգամ ռուսական ավիատընկերություններն, ավելի էժան գներ սահմանելով, դուրս են մղում  տեղական ավիափոխադրողներին: Ի դեպ, «Պոբեդա» ավիաընկերության մամուլի ծառայությունից որևէ տեղեկատվություն ստանալու ԱրմԻնֆո-ի փորձերն անհաջող են անցել: Ավիաընկերությունը, որի «դեմփինգային քաղաքականության» շուրջ Երևանում լուրջ կրքեր են բորբոքվում, նախընտրում է պահպանել լիակատար լռություն և վրդովեցուցիչ քամահրանքով չի պատասխանում հարցումներին:

 

Մինչդեռ, ինչպես հավաստիացնում է Չոբանյանը, եթե ապացուցվի ռուսաստանյան բյուջետային փոխադրողի կողմից տեղական «Արմենիա» ավիաընկերության  նկատմամբ դեմփինգի առկայությունը, ապա այդ հարցը կկարգավորվի միջկառավարական համաձայնագրերի և կոնվենցիաների շրջանակում` համապատասխան ատյաններում: Ինչպես հիշեցրել է Չոբանյանը, տվյալ պահին գործող «Արմենիա» և «Տարոն Ավիա» տեղական ավիաընկերություններն օդային փոխադրումների շուկա են դուրս եկել 2015 թվականին, այսինքն, արդեն «բաց երկնքի» պայմաններում` իրենց հաշիվ տալով դրա համար: Ինչպես պարզաբանել է Չոբանյանը, դա նշանակում է, որ  նրանք ունեն համապատասխան ներուժ մրցակիցներին դիմակայելու համար, քանի որ Հայաստանի կառավարությունն ընտրել է տեղի ավիափոխադրողներին չաջակցելու քաղաքականություն «զրո» սահմանափակում օտաերկրյա ավիաընկերությունների համար, ինչև նախատեսված է, այսպես, կոչվող. «բաց երկնքի» քաղաքականությամբ: «Ոչ մի ավիաընկերության` տեղական, ռուսական կամ եվրոպական, պետության կողմից աջակցություն չի նախատեսվում «բաց երկնքի» քաղաքականության շրջանակում», - հայտարարել է մասնագետը, հավելելով շատ կասկածելի այն թեզիսը, թե, իբր, «նույնիսկ եվրոպական երկրներում նման աջակցություն չի տրամդրվում, քանի որ այնտեղ գործում է բոլոր ավիաընկերությունների համար ազատական ռեժիմ»:

 

Սակայն «Արմենիա» ավիաընկերության գլխավոր տնօրեն Ռոբերտ Հովհաննիսյանը կարծում է, որ «Բաց երկինքը» չի չեղարկում Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև միջկառավարական համաձայնագիրը, որում հստակ գրված է, որ նշանակված փոխադրողները պետք է գտնվեն հավասար մրցակցային պայմաններում, և ոչ մի ընկերություն չպետք է ունենա գերիշխող դիրք: Նրա ասելով, ձեռնամուխ լինելով ավիափոխադրումների շուկայի յուրացմանը, «Արմենիան» բոլորովին այլ պայմաններ ուներ: «Իրականում բոլորովին այլ բան ստացվեց, քանի որ ընկերության բիզնես ծրագիրը կազմվել էր ավելի մեծ թվով ինքնաթիռների և չվերթների համար` ներառյալ Եվրոպան: Պարզվեց, որ կառավարությունն ու ՔԱԳՎ ղեկավարությունը անբարեխիղճ մրցակիցներից շուկայի պաշտպանություն չի ապահովում տեղի փոխադրողի համար», - հայտարարել է նա: Հովհաննիսյանի ասելով, ընկերությունում որևէ արտոնություն չէին ակնկալում, այլ ընդամենը ցանկանում էին ստանալ այն, ինչ խոստացել էին ՔԱԳՎ-ում` բանակցային գործընթացի մեկնարկին. պաշտպանություն դեմփինգից և հավասար պայմաններ բոլոր փոխադրողների համար:

 

Այսպես, Հովհաննիսյանի ասելով, «Զվարթնոց» օդանավակայանում Austrian Airlines-ը սպասարկման դիմաց վճարում է 1000 դոլար, նույնքան պետք է վճարի նաև «Արմենիան», այլ ոչ թե «2-3 հազար»: «Եթե ռուսական  «ՎԻՄ-ԱՎԻԱ»-ն «Դոմոդեդովո» օդանավակայանում վճարում է 500 դոլար, «Արմենիան», որպես հայկական փոխադրող, նույնպես պետք է վճարի 500 դոլար, այլ ոչ թե 5000 դոլար», - հայտարարել է Հովհաննիսյանը: Ընդ որում նա վկայակոչել է ՌԴ-ում հրապարակված պաշտոնական փաստաթուղթը օտարերկրյա և տեղի ավիափոխադրողների համար: Նրա ասելով, փաստաթղթում սահմանված գներով Երևան-Մոսկվա-Երևան չվերթի ինքնարժեքը հաշվարկելիս ռուսական փոխադրողի համար այն կազմում է 10-12 հազար դոլարով ավելի էժան, քան հայկական փոխադրողի համար: Ինչպես պարզաբանել է Հովհաննիսյանը, եթե «Արմենիան» հայտարարի ռուսական ընկերության կողմից դեմփինգի մասին, ապա ռուսական կողմը կհիմնավորի, որ թռչում է ինքնարժեքով, ինչը իրեն չի կարող թույլ տալ հայկական ընկերությունը: Միևնույն ժամանակ, կան ռուսական ավիացիոն իշխանությունների նկատմամբ ազդեցությաան լծակներ, քանի որ խախտվում է հավասար պայմանների վերաբերյալ Հայաստանի և ՌԴ միջև միջկառավարական համաձայնագիրը: Հովհաննիսյանն ընդգծել է, որ 2015 թվականի դեկտեմբերի ընկերությունն արդեն դիմել է ՔԱԳՎ  այդ հարցով, սակայն մինչ օրս պատասխան չկա: «Ես չեմ պնդում, թե ռուսական ընկերությունը հենց դեմփինգ է իրականացնում շուկայում, քանի որ որոշակի տվյալներ չունեմ, սակայն ուզում եմ ընդգծել, որ Հայաստանի իշխանություններն, ընդհանրապես, չեն վերահսկում այդ գործընթացը», - ասել է «Արմենիայի» ղեկավարը:

 

«Արմենիան», որն այսօր  իրականացնում է Երևան-Մինվոդի-Երևան չվերթներ, առաջիկայում այդ ուղեգծում կարող է բախվել ռուսական «Պոբեդա» լոուքոստերին, որը, ինչպես հաղորդել է ՔԱԳՎ պետը, արդեն թռիչքէների հայտ է ներկայացրել: Այդ դեպքում, ինչպես խոստանում է Հովհաննիսյանը, ինքն ստիպված կլինի դիմել Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարության հակադեմպինգային ատյաններ` հավասար պայմաններ սահմանելու պահանջով: «Իսկ եթե` ոչ, ապա Հայաստանը, ինչպես չուներ սեփական փոխադրող, այդպես էլ վաղը չի ունենա», - եզրափակել է «Արմենիա» ավիաընկերության գլխավոր տնօրենը:

 

Հիշեցնենք, որ 2013 թվականի սկզբին «Արմավիան» սնանկացավ անբարեխիղճ մրցակցության և ռուսական ավիաընկերությունների ճնշման հետևանքով: Հայաստանը մնաց առանց ազգային ավիափոխադրողի: Դրանից հեռո ստեղծված «Էըր Արմենիան» նույնպես խնդիրներ ունեցավ ռուսական ընկերությունների և տեղական շուկայում դրանց գերիշխող դիրքի պատճառով: Արդեն  2013 թվականին  հոկտեմբերի 23-ին ՀՀ կառավարությունն ընդունեց Հայաստանում ավիափոխադրումների ոլորտի ազատականացման մասին որոշում և հաստատեց «Հայաստանում ավիափոխադրումների մրցակցային և շարունակական ծառայությունների մատուցման ապահովման ծրագիրը», որը հիմնված էր Հայաստանի Ազգային մրցունակության հիմնադրամի (ՀԱՄՀ), McKinsey & Company ընկերության միջև կատարված համատեղ հետազոտության վրա: Ծրագրի համաձայն,  «Բաց երկնքի» քաղաքականությունը դրական ազդեցություն կգործի աշխատատեղերի ստեղծման, ուղևորափոխադրումների ծավալի աճի և ավիափոխադրման սակագների նվազման առումով: Ենթադրվում է, որ ցամաքմային հաղորդակցությունների սահմանափակումների պայմաններում ավիափոխադրումների միջոցով արտաքին աշխարհի հետ հաղորդակցության հեշտացումը լրացուցիչ խթաններ է ստեղծում Հայաստանի տնտեսական աճի համար: Մասնավորապես, «Բաց երկնքի» քաղաքականության և ծրագրի արդյունավետ իրագործման արդյունքում առկա իրավիճակի համեմատ ակնկալվում էր հաջորդ 3-4 տարում ՀՆԱ 0,3-0,4 մլրդ դոլարի աճ, 18,000-23,000 նոր աշխատատեղերի ստեղծում, հիմնականում, օդային հաղորդակցության և զբոսաշրջության ոլորտներում, ուղևորափոխադրումների ծավալի 20-25% աճ, ինչպես նաև  տոմսերի գների, միջին հաշվով, 10% նվազում: