Փորձագետ. Ափսոսում եմ 1 կգ հայկական մեղրը վաճառել 45 դոլարով

Արմինֆո. Ներկայումս աշխարհում կա մոտ 80 մլն.մեղվափեթակ: Հայաստանում, ըստ ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության տվյալների, այս ցուցանիշը հասնում է 237260-ի, որոնց միջին արտադրողականությունը կազմում է տարեկան 12-15 կգ մեղր: Հայաստանում արտադրում են պոլիֆլերային մեղր, ինչը հաջողվում է երկրի կլիմայական պայմանների, մասնավորապես, լեռնային շրջանների կենսաբազմազանության շնորհիվ: Սակայն, ներկայումս մեղրի որակի խնդիրը հանդիսանում է համաշխարհային մեղվաբուծության գլխավոր պրոբլեմը, քանի որ կեղծ մեղրի մասնաբաժինը կազմում է մոտ 50%, մինչդեռ Հայաստանում, ըստ նախարարության տվյալների, մեղրի որակի գծով ոչ մի պահանջ կամ բողոք չի գրանցվել:

«Ես չեմ ուզում, որպեսզի Honey House-ը անվանվի խանութ: Դա խանութ չէ: Դա այն տեղն է, որտեղ ներկայացվում է հայկական մեղրը»,- ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հետ իր զրույցն է սկսել Խորենացի փողոցում գտնվող Honey House խանութի սեփականատեր Արսեն Սիրեկանյանը: Խանութը մասնագիտանում է մեղվաբուծական արտադրանքի վաճառքի գծով: Նա խանութում ներկայացված հայկական մեղրի մասին պատմել է տասնյակ ունիկալ պատմություն: Հատկանշական է, որ հայկական մեղրն ավելի շատ գնահատվում է զբոսաշրջիկների, քան տեղի բնակչության կողմից: «Երբեք չէի մտածի, որ իմ բիզնեսը կախված կլինի զբոսաշրջիկներից»,-նշել է նա: Մասնավորապես, հիմնական գնորդներն են լինում արաբական աշխարհի ներկայացուցիչները, ինչը պայմանավորված է մահմեդականների սուրբ գրքում մեղրի մասին բազմաթիվ հիշեցումներով: «Իմ գնորդների 60%-ը Իրանի, Սիրիայի, Եմենի, Քուվեյթի, Չինաստանի, Հարավային Կորեայի բնակիչներ են, մնացած 40% - ը Երևանցիներ են»: Ունենալով գնային ամենացածր (2.8 հազ. դրամ կամ $ 4.5) և ամենաբարձր (24 հազ.դրամ կամ $ 45 մեկ) սանդղակը, Սիրեկանյանը նշել է. «Ես ափսոսում եմ մեր օրգանական մեղրը վաճառել 45 դոլարով, նույնիսկ 100 դոլարով, ափսոս է»: Նրա խոսքով, Պարսից ծոցի երկրներում նման մեղրը 8-10 անգամ ավելի թանկ է, ինչը, ըստ փորձագետի, լիովին արդարացված է, հաշվի առնելով հայրենական մեղրի բարձր որակը:  Սակայն, մեղրի ներուժը, ըստ Սիրեկանյանի, Հայաստանում գրեթե չի օգտագործվում: «Դե ինչքան ասեմ` 2%-ով, 5%-ով, լավ` 7%-ով», - նկատել է նա:

Չնայած Հայաստանի մեղրի շուկան բավականաչափ հարուստ է և ընդգրկում է զանազան տեսակներ (համի, որակի գնի առումով), այդ թվում նաև`էլիտար, օրգանական, անտառային, վայրի, լայմի, ուրցի, հնդկացորենի, շագանակի մեղրեր, բայց համաշխարհային հանրությունը խոսում է միայն եմենական մեղրի մասին, որի միջին շուկայական գինը կազմում է 300 դոլար, մինչդեռ հայկական մեղրը որակով գերազանցում է դրան: «Տեղական շուկան դեռ պատրաստ չէ նման բարձր գների: Այստեղ, որպես կանոն, մեղրը գնում են, ելնելով ֆինանսական հնարավորություններից»,-նշել է նա: Մասնավորապես, օրգանական մեղրը Սիրեկանյանը վաճառում է պատմության հետ միասին, անվանելով այն` «մեղրների մեղր» կամ «Ռոլս-Ռոյս», որի արտադրության համար մեղուներն օգտվում են Արցախի ավելի քան 200 տեսակի վայրի բույսերից: «Ասացեք, թե որտեղ և երբ տեղի կունենան աշխարհի լավագույն մեղրի գծով մրցումները, և ես կմեկնեմ այնտեղ, առանց վախի ու կասկածի»,-ընդգծել է նա: Նման պրոդուկտը թանկ արժե այն երկրներում, որտեղ գիտեն, թե ինչ բան է լավ մեղրը, նշել է փորձագետը:

Հատկանշական է, որ իր «խանութի» համար գործարարը մեղրը գնում է Արցախի (Սպիտակ, Քելբաջար, Հացոտ, Թումի), Նոյեմբերյանի, Շիրակի, Թալինի, Արագածոտնի, Սիսիանի, Վայքի, Տավուշի, Դիլիջանի, Իջևանի մեղվաբույծներից: «Աշխատում եմ մեղր չգնել Արարատյան դաշտավայրից, Գորիսից, Մեղրիից, Կապանից, քանի որ այնտեղ կան ինտենսիվ ցանքատարածություններ, որոնք պարարտացվում են քիմիական նյութերով: Ինձ դա պետք չէ, ես մեղրը ձեռք եմ բերում վայրի շրջաններից», - ասել է Ա.Սիրեկանյանը:

Գորածարը նախատեսում է հայկական մեղրն արտահանել Պարսից ծոցի, Եվրոպայի երկրներ, Ռուսաստան, Չինաստան և այլ երկրներ, ներկայումս, նրա խոսքով, հայկական էլիտար մեղրը որոշակի ծավալներով մատակարարվում է արաբական շուկաներ,  մասնավորապես, Քուվեյթ և Եգիպտոս, որտեղ վաճառվում է ավելի բարձր գներով:

Գործարարը հյրենական մեղրը հավասարեցնում է ոսկուն: Նրա կարծիքով, էկոլոգիապես վնասակար ոսկու և մոլիբդենի արդյունահանման փոխարեն, երկիրը կարող էր զարգացնել մեղրի արդյունաբերությունը, որը Հայաստանում ունի մեծ ներուժ: «Ես անբուժելի հիվանդ եմ, իսկ այդ հիվանդությունը կոչվում հայրենասիրություն: Մենք ունենք մեկ ուրիշ ոսկի, որը մարդիկ կարող են արդյունահանել ու վաճառել, նպաստելով տնտեսության աշխուժացմանը», - ասել է Honey House հիմնադիրը:

Նշենք, որ ՀՀ Մաքսային ծառայության տվյալներով, 2016-ին Հայաստանից արտահանվել է 10.5 տոննա մեղր, տարեկան անկումը`12.5%, իսկ հասույթը ​​նվազել է 37%, մինչև $ 91.4 հազար: Միևնույն ժամանակ, Հայաստանը 22% մեծացրել է ներմուծվող մեղրի ծավալը, մինչև 16.1 տոննա, իսկ մաքսային արժեքն ավելացել է 2,3 անգամ, մինչև $ 39,8 հազար: Արտահանման զգալի մասը բաժին է ընկնում`ԱՄՆ-ին (63%), Միացյալ Արաբական Էմիրություններին (13.3%) և Ռուսաստանին (10.5%): Իսկ ներմուծման գրեթե ողջ ծավալը բաժին է ընկնում Ռուսաստանին (95,6%):