Չորեքշաբթի, 31 Մայիսի 2017 18:48

Արմինֆո. Մի շարք չեխական ընկերություններ, որոնք ունեն վերականգնվող էներգետիկայի տարբեր ոլորտների նախագծերի զարգացման զգալի փորձ, նախօրեին Երևանում մեծ շնորհանդես էին կազմակերպել հայկական բիզնեսի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: Միջոցառումը կազմակերպել էր Հայաստանում Չեխիայի դեսպանությունը: «Չեխիայում հսկայական փորձ է կուտակվել հիդրոէներգետիկայի, ֆոտովոլտաժային և հողմային պարկերի շինարարության և շահագործման ոլորտներում, և մեր ընկերությունները հետաքրքրված են համագործակցել Հայաստանի հետ, որը ձեռնամուխ է եղել լուրջ նախագծերի իրականացմանը վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում»,-շնորհանդեսի բացմանը հայտարարել է Հայաստանում Չեխիայի դեսպան Պետր Միկիսկան:

Եկույթ ունենալով միջոցառման ընթացքում, ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության էներգետիկ դեպարտամենտի ղեկավար Հայկ Բադալյանը նշել է, որ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացմանն աջակցելը  նախարարության առաջնահերթություններից է: ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հետ զրույցում մասնագետն ընդգծել է, որ կառավարությունն ընդունել է մի շարք որոշումներ, որոնք նպաստում են ոլորտի զարգացմանը, սկսած սարքավորումների ներկրման դիմաց վճարվող ԱԱՀ-ից ժամանակավորապես ազատելուց (մինչև 300 մլն.դրամ) մինչև լիցենզավորման ընթացակարգերի թեթևացում: Այդ միջոցառումներն ուղղված են նախարարության կողմից մշակված խոշոր ներդրումային ծրագրի հաջող իրականացմանը, որը մինչև 2020 թվականը նախատեսում է 40-50 մեգավատ հզորությամբ մի քանի արևային էլեկտրակայանների տեղադրում, որոնք կմիացվեն Հայաստանի ընդհանուր էլեկտրական ցանցին: Ծրագրի լիակատար իրականացումը, ըստ նախնական գնահատականների, կարող է ապահովել երկրում սպառվող էլեկտրաէներգիայի մինչև 8%-ը: Ծրագրի հաջողության կարևոր պահն է օրենսդրական խթանիչ նորմատիվը, որն ապահովում է էլեկտրական ցանցերի կողմից արտադրված էլեկտրաէներգիայի երաշխավորված գնում` 20 տարիների ընթացքում, ընդ որում`ներդրողներին հարմարավետ սակագներով, որոնք հաստատել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը: Ըստ նախարարության գնահատականների, 1 ՄՎտ հզորությամբ արևային մեկ կայանի շինարարության ծախսերը կազմում են մոտ 1 մլն.դոլար, ինչը շահավետ և հարմար է ներդրողներին:

Անդրադառնալով արևային էներգետիկայի զարգացմանը, որի համար ստեղծված է, այսպես կոչված, Հայաստանի «արևային քարտեզը», Բադալյանը տեղեկացրել է, որ երկրում արդեն լիցենզիա են ստացել և կառուցվում է 3 ֆոտովոլտաժային կայան, այդ թվում, երկուսը`1 ՄՎտ, իսկ մեկը`500 ԿՎտ հզորությամբ: Նա նաև տեղեկացրել է, որ ներդրումային ծրագրի շրջանակներում նախարարոթյունն արդեն անհրաժեշտ հետազոտություններ է կատարել երկրի 6 շրջաններում, և Գեղարքունիքի Մասրիկ բնակավայրում մինչև 55 ՄՎտ հզորությամբ արևային էլեկտրակայան կառուցելու նպատակով արդեն հայտարարվել է մրցույթ: Արդյունքում, ենթադրվում է, որ այդ խոշոր կայանի էլեկտրաէներգիայի սակագինը չի գերազանցի 6 ցենտը`1 ԿՎտ էլեկտրաէներգիայի դիմաց:

Իսկ շնորհանդեսին ներկա չեխական SWH Groop ընկերության ներկայացուցիչ Անտոնի Կոլկան (Antonin Kolka) ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում հաղորդել է, որ իր ընկերությունը մտադիր է մասնակցել Մասրիկի էլեկտրակայանի կառուցման մրցույթին: Նրա խոսքով, երկրում լավ պայմաններ են ստեղծված վերականգնվող էներգետիկայի նախագծերին օտարերկրյա ներդրողներին ներգրավելու ուղղությամբ: Բացի ֆոտովոլտաժային կայանների շինարարությունից, նրա ընկերությունը, որը հիմնականում լուծում է ինժինիրինգային խնդիրներ, Հայաստանում ունի ևս մի քանի նախագիծ, այդ թվում`էլեկտրակայանի կառուցումը, որը էլեկտրաէներգիա կարտադրի կենցաղային թափոնների վերամշակման միջոցով: Նա նշել է, որ ընկերությունն սպասում է կառավարության հստակ առաջարկներին, որպեսզի հասկանա պետության խնդիրներն ու երկարաժամկետ շահերը` ներդրողներին դրանք ծանոթացնելու և գործընկերներ փնտրելու համար: «Կառավարության այդ փաստաթղթերով ու երաշխիքներով մենք կարող ենք սկսել անհրաժեշտ դրամական ռեսուրսներ փնտրել»,-նշել է մասնագետը: Նա տեղեկացրել է նաև նախնական ծրագրի մասին, որն ստեղծված է Տավուշի մարզի համար, որը նույնպես ներկայացվել է շնորհանդեսին: Նախնական հաշվարկներով այն կարժենը 30 մլն.եվրո, կվերամշակի մինչև 54 տոննա թափոն, արտադրելով 64 ՄՎտ էլեկտրաէներգիա: Ներդրումների ետ վերադարձը (ROI) կապահովվի 8 տարում, 13% եկամտաբերության ներքին նորմայի (IRR)  և 4.2 մլն.եվրո տարեկան շահույթի (EBITDA) պայմաններում:

Նշենք, որ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման գագաթնակետը Չեխիայում վրա հասավ 2000 թվականներին, երբ կառուցվեց ավելի քան 300 հողմային և մոտ 28 հազար արևային էլեկտրակայան, որոնք միասին արտադրում են 2,300 ՄՎտ էլեկտրաէներգիա, կամ երկրում արտադրվող էլեկտրաէներգիայի 5%-ը: Վերջին տարիներին  կառավարությունը սահմանափակեց ոլորտի աճն արդյունաբերական մասշտաբներով, պայմանավորված էլեկտրաէներգիայի ավելցուկով և դրա ազդեցությամբ սակագնային քաղաքականության վրա: Սակայն, միևնույն ժամանակ, պետությունը շարունակում է հաջողությամբ խթանել մասնավոր ծրագրերն այլընտրանքային էներգետիկայի զարգացման ոլորտում: Առաջիկա երեք տարիներին տանիքների վրա Չեխիայում կհայտնվեն ավելի քան 40 հազար նոր արևային միկրո-էլեկտրակայաններ: Ոլորտի  արդյունաբերական զարգացման սահմանափակումները (առանց կուտակման) նեղացրել են արդեն մեծ փորձ ձեռք բերած ինժեներական ընկերությունների հնարավորությունները սեփական երկրում: Հետևաբար, նրանք սկսել են իրենց հայացքներն ուղղել դեպի նոր շուկաներ, այդ թվում նաև դեպի Հայաստան, որը հարուստ է «քամիներով» ու «արևով»: