Երկուշաբթի, 4 Դեկտեմբերի 2017 15:22

Արմինֆո. Fitch Ratings գորչծակալությանը հաստատել է Երևան քաղաքի վարկանիշը` երկարաժամկետ թողարկողի դեֆոլտի վարկանիշը (ԹԴՎ) օտարերկրյա և ազգային արժույթով - «B+» մակարդակում, «Կայուն» կանխատեսումով, իսկ արտարժույթով կարճաժամկետ ԹԴՎ-ն`«Բ» մակարդակում: Ինչպես հայտնում է Fitch Ratings- ի կայքը, Երևանի վարկային վարկանիշը հաստատվել է 2017 թվականի դեկտեմբերի 1-ին: Առաջին անգամ Fitch Ratings- ը Երևանին վարկանիշ է հանձնել 2016 թ. դեկտեմբերի 2-ին:

Վարկանիշային հիմնական գործոնները. Երևան վարկանիշ զսպվում է Հայաստանի վարկանիշներով («B+» /«Կայուն» կանխատեսում), և, մասնավորապես, երկրի ինստիտուցիոնալ մթնոլորտով`տեղական և տարածաշրջանային իշխանությունների համար, որը Fitch-ը դիտարկում է որպես թույլ: Բացի այդ, վարկանիշները հաշվի են առնում քաղաքի մայրաքաղաքային կարգավիճակը, բյուջեի կատարման ընդունելի ցուցանիշները, կենտրոնական կառավարության կողմից ապահովվող կայուն տրանսֆերտներով, ինչպես նաև պարտքի բացակայությունը:

Գործակալության կանխատեսումների համաձայն, Երևանի բյուջեի ցուցանիշներն ընդունելի կլինեն գործառնական մարժայով, 2017-2019 թվականներին արտահայտված ցածր միանշ թվով: (2016-ին`1.6%): «Քաղաքի օպերացիոն մարժայի կրճատումը պայմանավորված է բացասական ցնցումներով, կապված Հայաստանի տնտեսության ձգձգվող դանդաղումով 2014-2015 թվականներին: Մենք կանխատեսում ենք մարժայի հավանական միավորումն այդ մակարդակում: Մենք նաև ակնկալում ենք, որ Երևանի բյուջեն մոտ կլինի 2017-2019 թվականներին հավասարակշռված մակարդակին, ինչը գտնվում է պատմական արդյունքի մակարդակում (2012-2016թթ. միջին դեֆիցիտը`0.15%)», - նման կանխատեսման են հետևում Fitch Ratings- ի վերլուծաբանները:

Fitch- ի զեկույցում նշվում է, որ 2017 թվականի 9 ամիսների արդյունքներով, Երևանի բյուջեի ցուցանիշները գտնվել են ընդունելի մակարդակում. Բյուջեի պրոֆիցիտը մինչև պարտքի շարժը գտնվում էր ընդհանուր եկամուտների 4% մակարդակում (2016-ին բյուջեի պրոֆիցիտը կազմել է 1.5%): Դա պայմանավորված էր տարեկան բյուջեի ծախսերի 53% -ի չափով կատարված ծախսերով, իսկ հավաքագրված եկամուտները կազմել են բյուջեի մուտքագրված տարեկան ցուցանիշների 56%-ը: Գործակալությունը նշում է, որ Երևանի ծախսերը, ամենայն հավանականությամբ, կարագանան 2017-ի IV եռամսյակում, ինչը բյուջեի ցուցանիշները կբերի ավելի վաղ կանխատեսված ոչ մեծ դեֆիցիտին:

Ըստ Fitch Ratings-ի բազային սցենարի, Երևանը կշարունակի ֆինանսական աջակցություն ստանալ կառավարությունից, պատմական պրակտիկայի համապատասխան, հաշվի առնելով, որ ընթացիկ տրանսֆերտները կազմել են քաղաքի 2012-2016թթ գործառնական եկամտի մոտ 74% -ը:

Քաղաքի կապիտալ ծախսերը 2017 թվականի երրորդ եռամսյակի վերջում եղել են 2015-2016 թվականների ցուցանիշների մակարդակում և կազմել են բոլոր ծախսերի 7% -ը (2016` 7%): «Մենք ակնկալում ենք, ավելի ցածր կապիտալ ծախսեր, քան վերջին տարիներին (2012-2014թթ. – միջինը`24%), ինչն արտացոլում է 2012-2014 թվականների նշանակալից ենթակառուցվածքային ներդրումների ավարտը: Կապիտալ ծախսերի զգալի մասը  ֆինանսավորվում է կառավարության և դոնոր դրամաշնորհների փոխանցումներով» , - ասված է Fitch զեկույցում, և վարկանիշային գործակալության վերլուծաբաններն ակնկալում են քաղաքի ցածր կապիտալ ծախսերի միտումների պահպանումը (ծախսերի մոտ 7-9%-ը), որը կֆինանսավորի ակտիվների վաճառքի և կառավարությունից կապիտալ փոխանցումների հաշվին:

2017-ի սեպտեմբերի վերջի դրությամբ: Երևանը չուներ որևէ պարտք կամ երաշխիք: Քաղաքը 2008 թ-ից պահպանում է առանց պարտքի կարգավիճակը, քաղաքապետարանի ստեղծումից ի վեր: Ազգային իրավական համակարգի դրույթները, որոնք սահմանում են պարտքի տրամադրումը կամ երաշխիքների տրամադրումը, սահմանափակում են քաղաքի կողմից նշանակալի փոխառությունների ներգրավումը: 2017 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ քաղաքի իրացվելիության դիրքը լավ էր`2.5 միլիարդ դրամի պայմաններում (2016`1,4 մլրդ դրամ): Քաղաքն իր միջոցները պահպանում է գանձապետական ​​հաշիվների վրա, քանի որ օրենսդրորեն արգելվում է առևտրային բանկերում ավանդների տեղաբաշխումը:

Երևանն, ամենայն հավանականությամբ, դրական ազդեցություն կունենա Հայաստանում տնտեսական աճի վերսկսման վրա: Իր մակրոտնտեսական կանխատեսումներով Fitch-ը 2017-ին ակնկալում է Հայաստանի տնտեսության մոտ 3.4% աճ, 2018-ին արագանալով մինչև 3.6%: «Լինելով մայրաքաղաք և բնակչության մեծ թվաքանակ ունեցող քաղաք, Երևանի հանդիսանում է Հայաստանի խոշորագույն շուկան, զարգացած սպասարկման ոլորտով: Միևնույն ժամանակ, Երևանի բարեկեցություն ցուցանիշները միջազգային համատեքստում շարունակում են մնալ համեմատաբար ցածր, քանի որ մենք Հայաստանի 2016 թվականի մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն գնահատում ենք`$ 3490», - ասված է Fitch- ի զեկույցում:

Գործոններ, որոնք ապագայում կարող են ազդել վարկանիշի վրա. Սուվերեն վարկանիշների փոփոխությունների դեպքում համանման գործողության տեղի կունենան նաև Երևան քաղաքի վարկանիշներում, քանի որ Երևանի վարկանիշերը զսպվում են Հայաստանի վարկանիշերով: Եթե չիջնի սուվերեն վարկանիշը, ապա քաղաքի վարկանիշների իջեցման կարող է հանգեցնել բյուջետային ցուցանիշների էական նվազումը կամ ուղղակի ռիսկի զգալի աճը (ուղղակի պարտքին գումարած այլ պարտավորություններն ըստ Fitch-ի դասակարգման):

Գործոններ, որոնք կարող են ազդել վարկանիշը ապագայում: Այն դեպքում, փոփոխությունների սուվերեն վարկանիշների համանման գործողության տեղի կունենա վարկանիշում քաղաքներում Երևան վարկանիշերը զսպվում են վարկանիշերի Հայաստանի: Քանի դեռ կա մի իջեցում սուվերեն վարկանիշի, իջեցնել վարկանիշները կարող է հանգեցնել քաղաքի մի զգալի վատթարացում է բյուջետային ցուցանիշները, կամ մի զգալի անմիջական ռիսկերի ավելացման (ուղիղ պարտքի գումարած այլ պարտավորությունների վրա, Fitch դասակարգման).

Նշենք, որ 2017 թ. դեկտեմբերի 1-ին Երևանի քաղաքապետարանը և Եվրոպական ներդրումային բանկը Երևանում էներգաարդյունավետության բարձրացման նպատակով ստորագրել են 7 մլն եվրոյի տրամադրման մասին համաձայնագիր: Քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանի խոսքերով, ԵՆԲ-ի հետ ստորագրված համաձայնագիրը աննախադեպ է իր տեսակի մեջ, քանի որ առաջին անգամ Երևանի համայնքն ստորագրել է ոչ սուվերեն վարկային պայմանագիր: Այսպիսով, Երևանը դարձավ միջազգային կազմակերպություններից վարկ ստանալու առաջին համայնքը`առանց պետական ​​երաշխիքների: «Սա, իհարկե, Երևանի նկատմամբ միջազգային կազմակերպությունների վստահության լավագույն վկայությունն է», - ասել է նա:

Ըստ AmRating- ի վերլուծաբանների կանխատեսումների, Հայաստանի մայրաքաղաքին վարկանիշի շնորհումը հավանաբար պայմանավորված է Երևանի քաղաքապետարանի հնարավոր ծրագրերով, կապված փոխառու պարտավորությունների շուկա մուտք գործելու հետ, որոնց մասին դեռ չի հաղորդվել: