Հայաստանում կարող է արգելվել ԳՁՕ պարունակող մթերքների արտադրությունը

Արմինֆո. ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությունում տեղի է ունեցել ՀՀ-ում ԳՁՕ-ների գործածության կենսաանվտանգության ապահովման նպատակով ստեղծված աշխատանքային խմբի առաջին նիստը, որը վարում էր ՀՀ գյուղատնտեսության նախարար Իգնատի Առաքելյանը:Նիստին մասնակցել են ՀՀ գյուղատնտեսության,  բնապահպանության, առողջապահության նախարարությունների ներկայացուցիչներ, ոլորտի հասարակական կազմակերպությունների ղեկավարներ, գիտնականներ:

Աշխատանքային խումբը քննարկել է ՀՀ-ում ԳՁՕ-ների գործածության կենսաանվտանգությանը միտված  առաջիկա քայլերը և ներկայացրել առաջարկներ դրանց իրականացման մեխանիզմների ուղղությամբ:

Քննարկումների արդյունքում որոշվել է ԳՁՕ-ների գործածության օրենսդրական կարգավորումներն իրականացնել առաջնորդվելով «նախազգուշավորության սկզբունքովե` հաշվի առնելով, որ գիտությունը  դեռևս չի ապացուցել դրանց անվտանգությունը, ինչը ենթադրում է, որ անհրաժեշտ է արգելել  ԳՁՕ-ների կիրառումը:

ՀՀ գյուղատնտեսության նախարար Իգնատի Առաքելյանը հանձնարարել է վեր հանել «ՀՀ-ում ԳՁՕ-ների գործածության կենսաանվտանգության մասինե ՀՀ օրենքի նախագծի սկզբնական տարբերակը,  անհրաժեշտ լրամշակումներ կատարել և ուղարկել բոլոր անդամներին` երկշաբաթյա ժամկետում կարծիքներ ներկայացնելու նպատակով:

Քննարկումների ընթացքում աշխատանքային խմբի անդամները կարևորել են նաև  սպառողների իրազեկվածության մակարդակի բարձրացումը և պարբերաբար զանգվածային լրատվության միջոցներով հաղորդումների կազմակերպումը` պետական պաշտոնյաների և հանրային հատվածի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ:

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 1-ին ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատանը կայացել էր «Վալմոնտ՚ և ««Մոնսանտո՚ ընկերությունների գործունեության շնորհանդեսը: Երկու ընկերություններն էլ լավ հայտնի հետ համաշխարհային շուկայում: Valmont Irrigation-ը զբաղվում է մեխանիզացված ոռոգման սարքավորումների արտադրությամբ և սպասարկմամբ, և վերջինիս նկատմամբ, որպես այդպիսին, պահանջներ չկան: Նույնը չի կարելի ասել անդրազգային Monsanto ընկերության մասին, որը զբաղվում է տրանսգենային սերմեր ու թունաքիմիկատների արտադրությամբ: ԱՄՆ գործերի հավատարմատար Ռաֆիկ Մանսուրը ներկայացրել է դրանց մուտքը հայաստանյան շուկա, մինչդեռ երկու տարի առաջ Հայաստանն արգելել է ԳՁՕ արտադրությունը, սակայն գենամոդիֆիկացված բաղադրիչներ պարունակող սննդամթերքի ներմուծումը թույլատրված է՝ հատուկ մակնշման դեպքում: Այսինքն՝ շուկան, որպես այդպիսին, պաշտպանված չէ նման արտադրանքից: ԱՊՀ-ում Monsanto-ի վաճառքի գծով մենեջեր Ալեքսանդր Զվյագինցևը լրագրողների հետ զրույցում հավաստիացրել է, որ ընկերությունը հայ գործընկերներին չի առաջարկի աշխատել գենամոդիֆիկացված արտադրանքով, քանի որ իրենք «դա չեն անում երկրներում, որտեղ դա արգելված է»: Բայց ահա արդեն շուրջ 20 տարի է, ինչ ընկերությունը Հայաստանում սերմեր է իրացնում և խորհրդակցություններ անցկացնում գյուղացիների հետ: Սեպտեմբերի վերջին The Guardian-ը  մերկացնող հոդված էր հրապարակել այն մաիսն, որ «Մոնսանտոն՚ պաշտոնապես տարեկան շուրջ 300000-400000 է ծախսել Եվրախորհրդարանում  իր շահերը ներկայացնելու համար: Հրապարակվել է նաև ընկերության ներքին նամակագրությունը, որում աշխատակիցները քննարկում են եղանակներ, թե ինչպես խոչընդոտել գլիֆոսատի պեստիցիդի նորմալ ուսումնասիրմանը և վտանգավոր ճանաչմանը, և այդ  մասին գրել են ԱՄՆ պաշտոնյաների և գիտնականների: Ավելի ուշ նաև պարզվել է, որ եվրոպական EFSA կազմակերպությունը, որը պատասխանատու է մթերքների անվտանգության համար, արդեն պատճենել է գլիֆոսատի մասին 2015 թվի իր հաշվետվությունը` 2012 թվի  Monsanto հեղինակության հաշվետվությունից:

Ավելի վաղ Գյուղատնտեսության նախարար Իգնատի Առաքելյանն ԱրմԻնֆո-ի հետ զրույցում նշել էր, որ դեռ 2013 թվականին Հայաստանում ԳՁՕ-արտադրանքին առնչվող օրենսդրական նախաձեռնությամբ հանդես է եկել Բնապահպանության նախարարությունը, սակայն, առայժմ անհայտ  պատճառներով, գործընթացը կասեցվել է: «Նախատեսում ենք վերադառնալ օրենսդրական նախաձեռնությանը և հասկանալ, թե որքանով արդիական է այն այսօր, և արդյոք դրա անհրաժեշտությունը կա՚, - ասել էր նա: