Արմինֆո.Հայաստանում Ավստրիական Զարգացման Գործակալության կողմից գյուղատնտեսության նախարարության հետ համագործակցությամբ 2015 թ.-ի հունվարին նախաձեռնված OASI (Օրգանական գյուղատնտեսության աջակցության նախաձեռնություն) ծրագիրը մոտենում է ավարտին:
Ծրագրի նպատակն է աջակցել ֆերմերներին և ագրոբիզնեսին`օրգանական գյուղատնտեսությանն անցնելու, գյուղատնտեսական արտադրությունն ավելացնելու, նոր միջազգային շուկաներ յուրացնելու, ինչպես նաև տեղական շուկայում կենսաարտադրանքների ապահովման հարցերում:
Նախաձեռնությանը հաջողվել է ներգրավել 45 շահառուների (փոքր արտադրողների), ովքեր աջակցել են տարբեր տեսակի միջոցառումներին, սկսած սեմինարներից և միջազգային ցուցահանդեսներին մասնակցելուց: Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ի ներկայացուցիչները հաղորդել էին, որ Հայաստանում ավանդական գյուղատնտեսության ընդհանուր կառուցվածքում օրգանական իրերի տեսակարար կշիռը կազմում է ընդամենը 0.01%, ինչը ցածր արտադրողականության մակարդակ է, կապված հանրության իրազեկության պակասի հետ, մասնավորապես, օրգանական արտադրանքի օգուտների առումով: Թեև ոլորտը, ըստ փորձագետների, բավականին մեծ ներուժ ունի: Հայաստանի օրգանական գյուղատնտեսության ապագան հստակեցնելու համար, հաշվի առնելով OASI ծրագրի ավարտը, ԱրմԻնֆո-ն զրուցում է Հայաստանի օրգանական գյուղատնտեսության զարգացման միության նախագահ Լուսինե Նալբանդյանի հետ:
Նրա խոսքերով, Ավստրիայի Զարգացման Գործակալության OASI ծրագիրն ավարտվում է, և շուտով կսկսվի նոր`«Կանաչ Գյուղատնտեսություն» ծրագիրը, որը կներառի գյուղատնտեսության ոլորտի ավելի լայն հատված: Հետևաբար, մենք որոշեցինք ստեղծել միություն, առաջին հերթին չկորցնելու այն արդյունքները, որոնք մենք հասցրել ենք հասնել OASI- ի շրջանակներում, և երկրորդ, նման կազմակերպության առկայությունը կպարզեցնի օրգանական արտադրողների շահերի պաշտպանության հետ կապված հարցերի լուծումը: Ի վերջո, ավելի հեշտ կլինի կառուցել երկխոսություն պետության հետ, եթե հանդես ես գալիս Ասոցիացիայի անունից, այլ ոչ թե մեկ արտադրողի, ավելին, դա հեշտացնում է շուկաներ մուտք գործելը: Ընդհանուր առմամբ, մեր հիմնական նպատակն է նպաստել Հայաստանում արդյունաբերության զարգացմանը», - նշել է նա:
Արդեն բազմիցս ասվել է, որ Հայաստանը չի կարող մրցակցել միջազգային շուկայում քանակական առումով, բայց որակական առումով մենք մրցակիցների չենք զիջում: Այսպես, Ասոցիացիան կդառնա հարթակ, որտեղ Հայաստանը կարող է իրեն դրսևորել որպես բարձրորակ էկոլոգիապես մաքուր արտադրանք արտադրող: Ուստի, այս տարվա ապրիլից սկսվեցին Ասոցիացիայի ստեղծման աշխատանքները, և բազմաթիվ հանդիպումներ են անցկացվում շահագրգիռ կողմերի հետ: «Մեր տնտեսությունում օրգանական գյուղատնտեսությունը համարվում է առաջնահերթություն, բայց այդ ամենը մինչ օրս սահմանափակվում է բացառապես գեղեցիկ խոսքերով: Պետական աջակցություն չկա, ավելին, նախարարությունում չկա բաժին, որն զբաղվում է բացառապես այս պրոֆիլի զարգացմամբ, ինչը շատ մեծ բացթողում է: Ուստի շատ լավ է, երբ կան տարբեր միջազգային խթանման ծրագրեր, բայց երկրում օրգանական գյուղատնտեսության զարգացումը չպետք է կախված լինի միայն միջազգային կազմակերպություններից», - ընդգծել է Նալբանդյանը:
Նա նշել է, որ Ասոցիացիան կունենա մի քանի ոլորտային ուղղություն: «Մենք որոշեցինք բաժանել մասնակիցներին խմբերի, ըստ արտադրված արտադրանքի, մասնավորապես, մեղր, վայրի դեղաբույսերի հավաքածու, ցանկացած այլ օրգանական մշակույթի մշակման և արտադրության: Գոյություն ունի ծառայությունների, մարկետինգի և առաջխաղացման բաժին, որը մատուցում է ծառայություններ, պարարտանյութեր, պաշտպանության միջոցներ և այլն, ավելի մատչելի գներով: Բացի այդ, շատ ֆերմերներ դժվարություններ ունեն սերտիֆիկացման հարցում: «Օրինակ, երբ որոշվում է անցնել օրգանական արտադրությանը, տրվում է ստանդարտ, որը պետք է վերանայվի և կազմի կառավարման պլան: Ֆերմերի համար այս ամենն այնքան էլ հեշտ չէ, երբեմն շատ պարզ չէ: Հետևաբար, մենք մտադիր ենք համապատասխան խորհրդատվություն տրամադրել`պարզելու համար այս գործընթացը: Այսինքն, մեր գործունեության մեջ մենք շատ կարևոր շեշտը կդնենք գիտելիքի վրա: Սա լայնամասշտաբ և բազմակողմանի աշխատանք է, որն ստանձնել է Ասոցիացիան: Բացի այդ, մենք ցանկանում ենք աշխատել շուկայում կեղծ օրգանական ապրանքների հայտնաբերման և վերացման ուղղությամբ, ինչը, ցավոք, ես բազմիցս հանդիպել եմ մեր խանութների դարակներում», - ասել է փորձագետը:
Գիտնականը կարծում է, որ հողագործը չի սկսի օրգանական ապրանքների արտադրությունը, առաջնորդելով միայն նրանով, որ օրգանական նյութը պատկանում է առողջ օրգանական սննդի կատեգորիային: «Ֆերմերը, իհարկե, մտածում է եկամտի մասին, և այս առումով բացարձակապես ճիշտ է: Մյուս կողմից, եթե դուք ընտրում եք ճիշտ բերք, պատշաճ կերպով կազմակերպեք ողջ արտադրական շղթան, ապա ֆերմերը կստանա լավ գներով երաշխավորված վաճառք: Օրինակ, օրգանական ծիրանի գինը սովորականից 5 անգամ էժան է: Կարծում եմ, սա շատ լավ ցուցանիշ է: Թեև օրգանական նյութերի արտադրությունը բավականին թանկ պրոցես է, բայց այն ֆերմերները, որոնք դեռևս ռիսկի են գնում, անպայման պետք է աջակցվեն: Մոտ ժամանակներս մարդիկ կգան եզրակացության, որ անհրաժեշտ է արտադրել այն, ինչ վաճառվում է առանց խնդիրների», - ասել է նա: Սակայն այսօր իրավիճակն այլ է: Գյուղացին, գյուղատնտեսական բերքն ընտրելով, առաջնորդվում է շուկայում գնային քաղաքականությամբ: Օրինակ, լոլիկի գների բարձրացումից հետո, ֆերմերների ջերմոցները լցված էին տոմատի սածիլներով, թեև մեր ժողովուրդը ձմռանն առանձնապես չի գնում այս բերքը: Այսինքն, գլոբալ իմաստով գյուղատնտեսության հիմնական խնդիրը ոչ միայն օրգանականն է, այլ նաև գյուղատնտեսական պլանավորման բացակայությունը: Մարդիկ առաջնորդվում են միայն շուկայական գներով, երբ ընտրում են մշակաբույսերը: «Մենք չենք կարողանում այդ ամբողջ արտադրական շղթայի մինչև վերջին օղակը ճիշտ պլանավորել: Հայաստանում նախընտրում են ավանդական գյուղատնտեսությունը, և հաճախ, մենք պատրաստ չենք նոր բան անելուն: Այսօր Հայաստանի գրեթե բոլոր մարզերից շուրջ 120 ֆերմերներ, բացառությամբ Շիրակի, զբաղվում են օրգանական գյուղատնտեսությամբ: Բայց կա ևս մեկ խնդիր: Մենք չունենք օրգանական արտադրանքի ծավալների գրանցամատյան, թե հեկտարով, թե բերքի տոննաժի առումով: Ի դեպ, սա շատ կարևոր է արդյունաբերության զարգացման համար: Մենք պետք է իմանանք և հասկանանք, թե ինչ ունենք, որպեսզի ամեն ինչ ճիշտ ձևակերպենք», - ասել է փորձագետը:
Նա գտնում է, որ օրգանիկայի պահանջարկը բավականին բարձր է: «Մասնավորապես, մեր օրգանական արտադրանքն արտահանվում է Եվրոպա, Միացյալ Արաբական Էմիրություններ, Ռուսաստանի Դաշնություն, Ճապոնիա, Անգլիա: Միևնույն ժամանակ, մենք ունենք խնդիր էկո-ապրանքատեսակների դիվերսիֆիկացման առումով: Այսինքն, Հայաստանում հիմնականում արտադրվում են միատեսակ ապրանքներ`չիր, թեյ, վայրի բերք, մեղր, հյութեր, 10 անվանումից ոչ ավելի: Չի կարելի գտնել, օրինակ, օրգանական թարմ բանջարեղեն, տարբեր մրգեր, ձվեր և այլն: Օրգանական խնդիրը մեր երկրում զարգանում է միայն այն վայրերում, որոնք ամենադյուրինն են զբաղվում: Հետևաբար, մենք պետք է աշխատենք նաև տեսականին ընդլայնելու ուղղությամբ:
Արտադրության ծավալները մեծացնելու համար կօգնեն ոլորտի պետական ճիշտ սուբսիդիաները: Այո, ՀՀ Գյուղատնտեսության նախարարությունը խոստացավ օգնություն ցուցաբերել օրգանական արտադրանքի գյուղատնտեսական արտադրողին, բայց, ինչպես ասում են, «խոստանալ, չի նշանակում ամուսնանալ»: Բայց հույս ունեմ, որ ծրագիրը դեռ կսկսվի: Անհրաժեշտ չէ հեծանիվ հորինել: Նալբանդյանն ընդգծել է, որ կա լավ միջազգային փորձ, որը կարող է վերցվել և իրականացնել մեր երկրի առանձնահատկություններին համապատասխան, առկա ռեսուրսների հիման վրա:
Սարգիս Խաչատրյան. Մեր գործունեությունն ուղղված է լինելու հաճախորդների փորձառության բարելավմանը
Բիզնեսի թվայնացման հիմնախնդիրը, ո՞ր հանգրվանում է Հայաստանը
Գևորգ Մանթաշյան. Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունը հետևողական աշխատանք է տանում Հայաստանում ստարտափների կայացման ուղղությամբ
Bank of Georgia-ն հայտարարել է 303.6 մլն դոլարով "Ամերիաբանկի" ձեռք բերման շուրջ նախնական համաձայնության մասին
Նախկին պատգամավորը՝ Հայաստանի տնտեսական իրավիճակի մասին. այն, ինչը ջուրն է բերում, ջուրն էլ տանում է