Երկուշաբթի, 3 Դեկտեմբերի 2018 18:54

Արմինֆո. Ամերիկյան Fitch Ratings- ը հաստատել է Հայաստանի արտարժույթով և ազգային արժույթով թողարկողի երկարաժամկետ դեֆոլտի (IDR) վարկանիշները "B +" մակարդակում, «Դրական» կանխատեսմամբ: Fitch- ն այդ մասին հաղորդագրությունը տարածել է նոյեմբերի 30-ին իր կայքում:

 

Հայաստանի վարկանիշներն արտացոլում են դրամավարկային քաղաքականության կայուն կառուցվածքը, արտաքին անհավասարակշռության կրճատումը, մեկ շնչի հաշվով եկամուտների ավելացումը, իսկ մյուս կողմից, բյուջեի բարձր դեֆիցիտը, որը բերում է պետական ​​պարտքի բեռի աճին, բարձր արտաքին պարտքի աճին, ինչպես նաև որոշ հարևան երկրների հետ լարվածության աճին:

 

Դրական կանխատեսումն արտացոլում է Հայաստանում բարձր աճի հեռանկարները, ֆիսկալ կոնսոլիդացման գործընթացի սկիզբը, որը, ըստ Fitch- ի ակնկալիքների, կնվազեցնի պետական ​​պարտքի աստիճանական կրճատումը միջնաժամկետում և ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը: Դրամավարկային քաղաքականությունը նպաստում է մակրոտնտեսական և ֆինանսական կայունության պահպանմանը, չնայած ապրիլին տեղի ունեցած քաղաքական ճգնաժամին:

 

Fitch- ը 2018 թվականի համար կանխատեսում է պետական ​​բյուջեի դեֆիցիտի կրճատում, մինչև ՀՆԱ-ի 2.2%, 2017-ի 4.8% փոխարեն: Ըստ Fitch- ի կանխատեսումների, 2019 և 2020 թվականներին պետական ​​բյուջեի դեֆիցիտը կավելանա մինչև ՀՆԱ-ի 2.6% -ը, որը մի փոքր գերազանցում կառավարության կանխատեսումները (համապատասխանաբար, 2.2% և 2.3%), արտացոլելով համեմատաբար դանդաղ եկամտի աճի ակնկալիքները և արագ ծախսերը: «Կառավարությունը հույս ունի ստեղծել բյուջետային տարածք, որը թույլ կտա ավելի բարձր, բայց չեզոք սոցիալական ծախսեր և պետական ​​հատվածի աշխատավարձերի աճ: 2019-ի բյուջեն առաջինն է, որը համապատասխանում էր նոր ֆիսկալ կանոններին», - ասվում է Fitch- ի զեկույցում:

 

Զեկույցում նշվում է. որ 2019-2020 թթ. պետական ​​պարտքի աստիճանական նվազումը, Fitch- ի կանխատեսմամբ, կկրճատվի 2020-ի վերջի դրությամբ ՀՆԱ-ն պետական ​​պարտքի մասնաբաժնում, 2017 թ. վերջի 58.9% -ից մինչև 56.2%: Պարտքը գտնվում է փոխարժեքի փոփոխության ռիսկի ներքո, քանի որ պետական ​​պարտքի 80.8% -ը 2018 թ. հոկտեմբերի վերջի դրությամբ`արտարժույթով է արտահայտված:

 

Ընթացիկ տարում Հայաստանը շարունակել է ցուցաբերել մակրոտնտեսական և ֆինանսական կայունություն, քաղաքական անկայունության, ինչպես նաև Ռուսաստանի հետ կապված աշխարհաքաղաքական լարվածության աճի ընթացքում, դիմակայելով զարգացող երկրներից եկող ռիսկերին, որոնք ի վիճակի են կլանել տնտեսական և քաղաքական ցնցումները: Հոկտեմբերին գրանցված 2.8% գնաճը միջնաժամկետ նպատակային 4% -ի շեմից ցածր էր: 2017-ի փետրվարից մինչև այսօր Կենտրոնական բանկը վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը պահպանել է 6%, հայտարարելով, որ պատրաստ է խստացնել քաղաքականությունն աճող պահանջարկի ճնշումների ներքո: Fitch- ը 2018 թ.-ին ակնկալում է 2.7% միջին գնաճ, իսկ 2019 թվականին այն կմոտենա միջնաժամկետ նպատակին:

 

Տնտեսական աճը դանդաղում է, սակայն շարունակում է մնալ կայուն և 2018 թվականին կանխատեսվում է 5%: Այս տարի ավելացել են մասնավոր սպառումը և ներդրումները: Ավելին, մասնավոր սպառման աճը պայմանավորված էր վարկավորման և դրամական փոխանցումների աճով, իսկ ներդրումների աճը եկել է շինարարության ոլորտից, որը ցույց է տալիս արագացված վերելք: Ակնկալվում է, որ 2019 թվականին ՀՆԱ-ի աճը կդանդաղի մինչև 4.2%, իսկ 2020-ին կկազմի 4%: Բնապահպանական խնդիրների շուրջ տեղի բնակիչների բողոքների պատճառով ոսկու հանքավայրի օտարերկրյա պատկանող շինարարության դադարեցումը որոշակի անորոշություն է առաջացրել այս ոլորտի հեռանկարների առումով:

 

Բարձր ներքին պահանջարկն ազդեց ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտի վրա, որը, ըստ Fitch- ի տվյալների, 2018 թվականին կավելանա մինչև ՀՆԱ-ի 5.1%: Շարունակվող ներմուծման աճը, ավելի բարձր պլանավորված հանրային ներդրումների գծով, կնպաստի 2019-2020 թթ. ընթացիկ հաշվեկշռի դեֆիցիտը ՀՆԱ-ի 4.3% մակարդակում, չնայած արտահանման, դրամական փոխանցումների և զբոսաշրջության առողջ ցուցանիշներին: Պետական հատվածի օտարերկրյա փոխառությունները և օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները կֆինանսավորեն դեֆիցիտի մեծ մասը, բայց Fitch- ը վերլուծում է երկկողմ ռիսկերը: Fitch- ի տվյալներով, 2018 թ. վերջի դրությամբ զուտ արտաքին պարտքը կկազմի ՀՆԱ-ի 47.8%-ը:

 

Միջազգային իրացվելիության գործակիցը 2018 թվականի վերջում նախատեսվում է 125.4%: Արտարժութային պահուստները 2018 թ. հունվար-հոկտեմբերին նվազել են 10%, կազմելով 2,08 մլրդ դոլար: «Մենք կանխատեսում ենք, որ տարվա վերջի դրությամբ պահուստները համարժեք կլինեն ընթացիկ արտաքին վճարումների մոտ 3.5 ամսվա վճարներին: Փոխարժեքի ճկունությունը, նվազեցված արտաքին անհավասարակշռությունը և արտաքին ֆինանսավորման մատչելիությունը նվազեցնում են վճարային հաշվեկշռի ճնշման ռիսկը: Ընտրություններից հետո իշխանությունները կշարունակեն աշխատել ԱՄՀ-ի հետ, նրա կանխարգելիչ գործիքների հետ, հայտնում է Fitch- ի զեկույցը:

 

Բանկային համակարգը մնում է կայուն և չի զգում իրացվելիության ապակայունացման ճնշումը: Կապիտալիզացիայի մակարդակը բավարար է, իսկ չաշխատող վարկերը (270 օրով հետաձգմամբ) հունիսին կազմել են 6.3%, ապրիլին `6.6%: Չնայած աստիճանաբար նվազման միտումներին, ֆինանսական շուկայի դոլարիզացիան շարունակում է մնալ բարձր, տարվա հոկտեմբեր ամսվա ավանդների գծով կազմել է 53%, իսկ վարկերի գծով` 56%: Կենտրոնական բանկը ռեզերվների և ռիսկերների տարբերակման պահանջների հիման վրա չի խրախուսում արտարժույթով վարկերը, դրանով պահանջելով բանկերին պահպանել հավասարակշռված արտարժութային դիրք:

 

Հայաստանում քաղաքական իրավիճակի փոփոխությունները մոտենում են ավարտին, հաշվի առնելով դեկտեմբերի 9-ին կայանալիք խորհրդարանական ընտրությունները: Նիկոլ Փաշինյանի ղեկավարած կոալիցիան, դառնալով խորհրդարանական մեծամասնություն, հարթեցնելու է օրակարգի իրագործումը, ուղղված կոռուպցիայի դեմ պայքարին, ինչպես նաև մենաշնորհների և նախկին վարչակազմի փոխկապակցված անձանց դեմ պայքարին: Fitch-ը նշում է, որ անցումային գործընթացը խաղաղ է ընթանում և համապատասխանում է սահմանադրական մեխանիզմներին:

 

«Հայաստանի ավանդական արտաքին քաղաքական մոտեցումը պահպանվում է Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի և Իրանի հետ հավասարակշռված հարաբերությունները, իսկ արտաքին ուժերը, կարծես թե, չհիմնավորված ազդեցություն չեն ունենա նոր վարչակազմի վրա: Սահմանները փակ են երկու հարևանների հետ, իսկ Լեռնային Ղարաբաղի հարցով Ադրբեջանի հետ երկարատև հակամարտությունը պահպանում է սրվելու հիմքերը», - ասում են Fitch վերլուծաբանները: