Արմինֆո.Հայաստանի կառավարությունը մտադիր է որդեգրել տնտեսությունում կանխիկ դրամի շրջանառության աստիճանական կրճատման քաղաքականություն, հեռանկարում ՝ ամբողջությամբ անցնելով անկանխիկ հաշվարկի։ Այդ մասին նոյեմբերի 14-ին կառավարության նիստում հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
Վարչապետի խոսքով՝ արդեն այսօր կարելի է փաստել, որ նույնիսկ շուկայում առկա բանկային քարտերը կորցնում են իրենց արդիականությունը։ Ինչպես նշել է Փաշինյանը, ժամանակակից աշխարհը շարժվում է բանկային քարտը բջջային հեռախոսին միացնելու ուղղությամբ։ "Ինձ պատմեցին, որ այսօր աշխարհում կան երկրներ, որտեղ, նույնիսկ, փողոցում ողորմություն խնդրող մարդիկ առանց կանխիկ շրջանառության են գործը գլուխ բերում։ Նրանք ունեն համապատասխան սարք, որը սքանավորում է QR կոդը, եւ ողորմություն տվող մարդիկ, պարզապես, հեռախոսը մոտեցնում են սարքին: Այս ամենը ոչ թե նրա համար եմ ասում, որ մենք պետք է ժամանակակից սարքավորումներով ապահովենք ողորմություն մուրացող մարդկանց, այլ՝ հասկանալու համար, թե ուր է շարժվում ժամանակակից աշխարհը", - ընդգծել է նա։
Այսպիսով, ինչպես կարծում է վարչապետը, Հայաստանը պետք է գնա կանխիկ շրջանառության կրճատման ճանապարհով ՝ հեռանկարում լիովին անցնելով "անկանխիկի"։ Նրա համոզմամբ, դա կարեւոր է նաեւ կոռուպցիայի դեմ պայքարի տեսանկյունից, քանի որ թույլ կտա ապահովել դրամաշրջանառության հետագծելիության առավելագույն մակարդակ:
ՊԵԿ Դավիթ Անանյանը, իր հերթին, հիշեցրել է, որ կառավարության 2018 թվականի մայիսի որոշմամբ ՀԴՄ շուկան ազատականացվել է։ Այդ պահին գրանցվել է նոր հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների ստացման շուրջ 4 հազար հայտ՝ "Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների ներդրման գրասենյակ" ՊՈԱԿ-ում մոտ 14,5 հազար ՀԴՄ առկայության պայմաններում: Սակայն պահանջարկը զգալիորեն գերազանցել էր պահանջարկը մի շարք պատճառներով. նոր սերնդի ՀԴՄ-ների կիրառումը պարտադիր է դարձել 2019 թվականի հունվարի 1-ից, շատ տնտեսվարող սուբյեկտներ դուրս են եկել "ստվերից": Բացի այդ, օրենսդիրը որոշում է կայացրել, որ ՊՈԱԿ-ը նոյեմբերի 1-ից դե յուրե լիազորված է սպասարկել, ընդ որում ՝ անվճար, միայն սահմանամերձ շրջաններում գործունեություն ծավալող տնտեսվարող սուբյեկտներին: Այսօր գրասենյակի պահեստում առկա է շուրջ 100-110 նոր ՀԴՄ՝ ավելի քան 10 հազար ՀԴՄ պահանջարկի դեպքում, նշել է նա։
2018 թվականի հոկտեմբերից ՀԴՄ շուկայի ազատականացման մեկնարկից հետո մի շարք կազմակերպություններ որոշակի քայլեր են իրականացրել նոր սարքերի ներմուծման ուղղությամբ։ Դրա հետ մեկտեղ, ինչպես նշել է գլխավոր հարկայինը, կա տեխնիկական բնույթի խնդիր, որը պետք է վերացվի, եթե ցանկություն կա ներկրողների համար ապահովել ՀԴՄ-ի շուկա մուտք գործելու հնարավորություն:
Ինչպես պարզաբանել է ՊԵԿ ղեկավարը, այսօր օրենսդիրը պահանջում է, որ նոր սերնդի ՀԴՄ-ները ունենան POS-տերմինալի գործառույթ: Այդ գործառույթի իրականացման համար, իր հերթին, անհրաժեշտություն կա համակարգելու աշխատանքը բանկային հաստատությունների հետ, որը երկար ժամանակ կպահանջի: Արդյունքում՝ ՊԵԿ-ն առաջարկում է ապարատին ներկայացվող մյուս բոլոր պահանջների ապահովման դեպքում հավանություն տալ դրա ներդրմանը ՝ հետագա 6 ամսվա ընթացքում POS-տերմինալի գործառույթն ակտիվացնելու պայմանով: "Դրանով մենք գործընթացի մեջ ներգրավված տնտեսվարող սուբյեկտներին թույլ կտանք հնարավորինս արագ ներմուծել ՀԴՄ-ները", - նշել է Անանյանը:
Արմինֆո-ն տեղեկացրել էր առաջացած խնդրի մասին, ըստ որի, շուկայում ձևավորվել է ՀԴՄ-ների դեֆիցիտ, քանի որ նոր սերնդի ՀԴՄ-ների կիրառումը պարտադիր է դարձել 2019 թվականի հունվարի 1-ից: Ավելի վաղ ՀՀ կառավարությունն արդեն քանիցս երկարացրել էր դրանց ներդրման ժամկետները ՝ սկզբում մինչեւ 2016 թվականի հունվարի 1 - ը, իսկ այնուհետեւ ՝ մինչեւ 2017 եւ 2018 թվականների սկիզբը: 2019 թվականի փետրվարին կառավարությունը հայտարարել էր, որ կսուբսիդավորի նոր հսկիչ - դրամարկղային մեքենաների (ՀԴՄ) ինքնարժեքի տարբերությունը՝ 158 հազար դրամ եւ դրա բացթողնման գինը՝ 60 հազար դրամ՝ այդ նպատակով ուղղորդելով շուրջ 5 մլն դոլար: Դա, ինչպես հայտարարվել է,ր վերաբերում էր 25 հազար հարկային գործակալների, որոնց համար նոր սերնդի ՀԴՄ-ների առկայությունը պարտադիր էր դարձել արդեն 2019 թվականի հունվարի 1-ից, եւ որոնք միջոցների սղության պատճառով չէին կարող իրենց թույլ տալ դա: Արդեն մայիսի 10-ին ՊԵԿ նախագահը տեղեկացրել էր, որ նոր սերնդի ՀԴՄ-ների պակասի պատճառով դրանք առաջնահերթության կարգով կտրամադրվեն այն հարկատուներին, որոնք նոր են գրանցվել եւ ընդհանրապես չունեն ՀԴՄ: Այնուհետև ՊԵԿ-ը տեղեկացրել էր, որ "Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների ներդրման գրասենյակ" ՊՈԱԿ-ը կարող է նոր ՀԴՄ-ներ տրամադրել միայն սահմանամերձ գյուղերում փաստացի գործունեություն իրականացնող հարկատուներին՝ անհատույց հիմունքներով:
Այդ առնչությամբ ՀՀ ՊԵԿ-ը որոշում էր կայացրել չտուգանել փոքր և միջին ձեռնարկատիրության սուբյեկտներին, որոնք հայտ են ներկայացրել նոր հսկիչ-դրամարկղային մեքենաներ ստանալու համար, սակայն դրանց բացակայության պատճառով չեն կարողացել ձեռք բերել: