Երեթշաբթի, 10 Դեկտեմբերի 2019 18:35

Արմինֆո. ՌԴ ֆինանսների նախարարությունը համաձայնություն է տվել Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի (ՀԱԷԿ) վարկի գծով վճարումների ժամկետների՝ մինչև 2021 թ. երկարացմանը: Այդ մասին դեկտեմբերի 10-ին ՀԱԷԿ այցի շրջանակներում հայտնել է ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Սուրեն Պապիկյանը։

 

Նա նշել է, որ այդ հարցը կքննարկվի կառավարության առաջիկա նիստում, և կողմերին (ՀՀ և ՌԴ - խմբ.) մնացել է որոշակի իրավական գործողություններ կատարել ։  <Հաշվի առնելով տվյալ օբյեկտի կարեւորությունը և անվտանգության հարցը՝ շտապողականությունը կարող է վնաս հասցնել աշխատանքներին, և բնականաբար անհրաժեշտություն է առաջանում երկարացնել դրանց ժամկետները, ուստի ենթադրվում է նաեւ վարկի օգտագործման երկարաձգում մինչեւ 2021 թվականը, որը թույլ կտա երկրորդ բլոկի արդիականացման աշխատանքները հասցնել ավարտին>, - ընդգծել է նա:

 

Հիշեցնենք, որ ժամանակացույցի համաձայն, նախատեսվում էր ծրագիրն ավարտել մինչեւ 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ը, սակայն 2017 թվականին շուրջ 10 հազար գործիքների եւ սարքավորումների հետազոտության արդյունքում հայտնաբերվել են նոր խնդիրներ, ինչի կապակցությամբ անհրաժեշտություն է առաջացել եւս 2 տարով երկարացնել ծրագիրը: Մասնավորապես, խոսքը ռեակտորի ջերմաստիճանային մշակման (կռելու) մասին է՝ նեյտրոնային հոսքերին դիմադրելու նրա ամրությունը ավելացնելու նպատակով, աշտարակների հովացման համակարգերի արդիականացման, հակասեյսմիկ պաշտպանության համակարգերի տեղադրման, ԱԷԿ-ի նոր ենթակայանի կառուցման համար: Ներկայիս ենթակայանը, որը կառուցվել է 1970-ական թվականներին, սպառել է իր ռեսուրսը եւ, հաշվի առնելով դրա համակարգաստեղծ դերը Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկայի ոլորտում՝ "Շինուհայր" եւ Հրազդանի ՋԷԿ ենթակայանների հետ մեկտեղ, նոր օբյեկտի կառուցման անհրաժեշտություն է առաջացել: Նաեւ պետք է կողմնորոշվել ռադիոակտիվ թափոնների կառավարման հարցում։ Երկարաձգման ծրագրի շրջանակում օգտագործվել է վարկային միջոցների 90%-ը (270 մլն դոլարից) եւ 30 մլն դոլար դրամաշնորհի 10%-ը։  Հայկական կողմը տոկոսային վճարումներ կիրականացնի ոչ թե ամբողջ վարկի, այլ դրա միայն յուրացված գումարի գծով, քանի որ նախագիծն ամբողջությամբ ավարտված չէ: Արդեն 2020 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանը պետք է սկսի վճարել ինչպես տոկոսադրույքների, այնպես էլ վարկի հիմնական գումարի գծով։  Իսկ բլոկի լիակատար արդիականացումը կհանգեցնի դրա արդյունավետության ավելի քան 10%  աճի, ինչը հնարավորություն կտա վարկն սպասարկել առանց որևէ խնդրի։ 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին լրանում է ծրագրի գլխավոր կապալառու "Ռոսատոմ Սերվիս" ընկերության հետ պայմանագրի ժամկետը, որի հետ կստորագրվի լրացուցիչ համաձայնագիր՝ կապված աշխատանքների շարունակման հետ: Սակայն նոր համաձայնագրում կսահմանվի վճարման պայմանը։ Բանն այն է, որ ընկերությունը հիմնական փաստաթղթի շրջանակում ծառայությունների վճարման տեսքով ստացել է 30 մլն դոլար, ինչը վերապահված է միջկառավարական պայմանագրում։ Այժմ հայկական կողմը պնդելու է վճարումները ոչ թե ըստ տարիների, այլ ըստ աշխատանքի արդյունքների։ 

 

Հիշեցնենք, որ վարկը տրամադրվել է ՌԴ կառավարության կողմից 15 տարի ժամկետով ՝ առաջին երեք տարիներին վճարումների արտոնյալ ժամանակահատվածով: Այդ ժամկետը լրանում է 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։   Ընդ որում, վճարման տարեկան տոկոսադրույքը կազմում է 3%:  ՀԱԷԿ - ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման ծրագրի հիմնական խնդիրներն են ռեսուրսի վերականգնումը եւ կայանի աշխատանքի երկարաձգումը մինչեւ 10 տարի (մինչեւ 2026 թվականը), ԱԷԿ-ի անվտանգության եւ արդյունավետության մակարդակի բարձրացումը: