Հայէկոնոմբանկը հավատարիմ է իր դիվիդենդային քաղաքականությանը

Վերջին երկու տարիներին մեր բանկն իրոք, անցավ բազմաթիվ սթրես-թեստերով, կարողանալով դիմակայել բոլոր մարտահրավերներին` ինչպես քաղաքական, այնպես էլ տնտեսական: Արդեն այս տարի, ի տարբերություն անցյալ տարվա, բանկը բոլոր ցուցանիշներով ունի կայուն աճ, այդ թվում նաև հաճախորդների թվով: Կարծում եմ դուք ճիշտ նկատեցիք, խոսելով մեր բանկի ծառայությունների որակի նկատմամբ հաճախորդների բազայի լոյալության բարձր մակարդակի մասին: Արդյունքն ակնառու է` վերջին տարում մեր բանկում գարծարքներ իրականացնող անձանց թիվն աճել է 20-25 տոկոսով, իսկ մինչև տարվա ավարտը աճը կկազմի մոտ 30 տոկոս, այդ թվում իհարկե, շնորհիվ անցկացված մի քանի ակցիաների նույնպես: Մասնավորապես, ներկայումս Հայէկոնոմբանի հաճախորդների բազան ընդգրկում է ավելի քան 75 հազար անձ, այն ժամանակ, երբ անցյալ տարի այդ թիվը կազմում էր 55 հազար:

Բանկը չի դադարեցրել նաև միջազգային կառույցների հետ համագործակցությունը, և անգամ նախատեսել էր ներգրավել հերթական սինդիկատացված վարկը: Ո՞ր փուլում է գտնվում այդ նախագիծը:

Հատկապես միջազգային ֆինանսական կառույցներից ռեսուրսներ ներգրավելը մեզ համար հանդիսանում է ռազմավարական ուղղություն: Անչափ կարևոր է, որ միջազգային կառույցները մեծ վստահությամբ են վերաբերվում Հայէկոնոմբանկին, նրա ՙառողջ՚ վարկային պորտֆելին: Նրանք, իհարկե, հանգամանորեն ուսումնասիրել են բանկը, հետազոտել մեր վարկային պորտֆելի ՙառողջության՚ աստիճանը և մի անգամ չէ որ եզրակացրել են, որ ներքին շուկայի ռեսուրսները մեծ կախվածություն ունեն տնտեսական կոնյունկտուրայից ու ճգնաժամային տատանումներից: Նման պայմաններում միջազգային ներդրողներն ավելի պահպանողական են դառնում և ալտերնատիվ տարբերակների ընտրության հարցում չեն շտապում: Սակայն, երբ 2007 թվականին Հայէկոնոմբանկի ակտիվների նվազեցումը կազմեց մոտ 30 տոկոս, միջազգային ոչ մի ֆինանսական կառույց այդ առիթով որևէ արտակարգ անհանգստություն չցուցաբերեց:

Կարելի է նշել, որ, ընդհանուր առմամբ, 2009 թվականին միջազգային կառույցները հայկական շուկայում պասիվ էին, կրճատելով բանկերի վարկավորման ծավալները: Միայն մի քանի վարկային պայմանագիր է ստորագրվել IFC և EBRD հետ: Սակայն 2010 թվականի համար մենք բավականին ամբիցիոզ նախագծեր ունենք և, հնարավոր է, որ արդեն 2010 թվականի երկրորդ եռամսյակում, բանկը համաձայնության կգա, կապված խոշոր ռեսուրսների ստացման հետ: Ներկայումս մենք աշխատում ենք նոր սինդիկատացված վարկի ստացման ուղղությամբ, որտեղ սպասվում է արտասահմանյան 7-8 խոշոր բանկերի մասնակցությունը: Սինդիկատի մասնակիցների հետ մենք արդեն ունենք ուղղակի և անմիջական համաձայնություններ: 2007 թվականին կրետիտորների հետ նման անմիջական համաձայնություններ չկային, կար պայմանավորվածություն միայն սինդիկատի կազմակերպչի`EBRD հետ: Այս անգամ էլ նոր, սինդիկացված վարկի կազմակերպիչներ կհանդիսանան կամ EBRD-ն, կամ էլ IFC-ն, որոնց հետ էլ վարում ենք բանակցությունները: Սակայն արդեն հայտնի է, որ նոր սինդիկատացված վարկը կտրամադրվի առնվազն երկու տարով և կուղղվի փոքր և միջին բիզնեսի վարկավորմանը:

Շուկայում մանրածախ վարկավորման կրճատման պայմաններում փոխե՞լ է արդյոք Հայէկոնոմբանկն իր վարկային պորտֆելի կազմը:

Ամբողջությամբ վերցրած, վերջին 2 տարիներին մենք հիմնական շեշտը դնում ենք ՓՄՁ վարկավորման վրա: Եթե մինչ այդ բանկի վարկային պորտֆելում սպառողական և բիզնես-վարկերի հարաբերակցությունը կազմում էր 50/50, ապա ներկայումս այն կազմում է 30/70: Այդ հարաբերակցությունը մենք մտադիր ենք պահպանել նաև 2010 թվականին: Տեղին է նշել, որ ներկայիս պայմաններում սպառողական վարկերն ավելի մեծ ռիսկեր են պարունակում, քան ՓՄՁ վարկավորումը: Մենք ունենք ՓՄՁ վարկավորման հստակ տեխնլոգիա` անց է կացվում վարկառուի վերջին 6 ամիսների գործունեության վերլուծություն, այնուհետև կանխատեսումներ են արվում կապված վարկավորման ընթացքում նրա գործունեության հետ:

Իսկ սպառողական վարկերի գծով ռիսկերն աճել են, այդ թվում նաև այն պատճառով, որ սկսած 2001-2002թթ. սպառողական վարկեր տրամադրելու վերաբերյալ որոշումները հաճախ ընդունվում էին ՙկես ժամում՚: Հատկապես դրանում էր կայանում շուկայի սխալը: Իհարկե, բոլոր մասնակիցներն էլ ցանկանում էին ակտիվություն ցուցաբերել սպառողական վարկավորման շուկայում, սակայն կոշտ մրցակցության պայմաններում պորտֆելը պետք է մեծացնել ոչ թե մեծ ռիսկերի կուտակման, այլ վարկավորման հատուկ տեխնոլոգիաների կիրառման ճանապարհով: Իսկ դա տեղի չունեցավ: Սպառողական վարկավորման շուկան ամբողջությամբ բացվեց: Նույնանման իրավիճակը հատկանշական է ոչ միայն Հայաստանի համար, ժամանակին այդ հիվանդությամբ է տառապել նաև ողջ համաշխարհային բանկային համակարգը, շուկայում ստեղծելով հսկայական ռիսկեր, հետագայում չկարողանալով դրանք հաղթահարել:

Նման իրավիճակ է տիրում նաև պլաստիկ քարտերով վարկավորման շուկայւմ: Չնայած այն բանին, որ խոսքը գնում է 300-500 հազար դրամ գումարով վարկերի մասին, այնուամենայնիվ, այն հաճախորդների համար, որոնց աշխատավարձը կազմում է 100 հազար դրամ, դրանք բավականին մեծ գումարներ են: Քարտերով վարկավորման գծով մենք մշակել ենք ռիսկերի հաշվարկման հստակ մեխանիզմ: Ներկայումս մենք ունենք մոտ 75-80 հազար ակտիվ քարտեր, սակայն չի բացառվում, որ 2010 թվականին վարկավորման այս հատվածում մենք որոշակի պասիվություն կցուցաբերենք: Դրա հետ մեկտեղ, նախատեսում ենք սկսել քարտային մի նոր նախագիծ` TeenCard-ам, որը նախատեսված է մշակույթի օջախներում դպրոցականների կողմից իրականացվող անկանխիկ գործարքների համար: Դա ավելի շուտ ապագայի սոցիալական նախագիծ է:

Հայէկոնոմբանկը հանդիսանում է ՀԲ ծրագրի և փոքր ու միջին ձեռնարկատիրության գծով ռուսական ստաբիլիզացիոն վարկի մասնակից: Ինչպե՞ս եք Դուք գնահատում այդ ռեսուրսների իրացման տեմպերը:

Նշված ծրագրերի շրջանակներում վարկավորման պայմանները վատը չեն: Սակայն բանը նրանում է, որ վարկերի նկատմամբ պահանջարկն այնքան էլ մեծ չէ: Ես նկատի ունեմ հուսալի պահանջարկը, որը բավարարում է մեր պահանջներին և ներդրվում է IFC, EBRD և KfW պահանջներին համապատասխան: 1-2 մլն.դոլար գումարով խոշոր վարկերը մենք տրամադրում ենք մեր սեփական միջոցների հաշվին, EBRD հետ համաֆինանսավորման ծրագրի շրջանակներում: Ինչպես դուք գիտեք, այդ ծրագրերի լիմիտը մեծացվել է և անհրաժեշտության դեպքում EBRD պատրաստ է այն ավելի մեծացնել: Նշված ֆինանսավորման առավելությունը դա խոշոր վարկերի նկատմամբ ցածր տոկոսադրույքներն են` տարեկան 12 տոկոս և 5 տարի մարման ժամկետով:

Ներկայումս ինչպիսին է Հայէկոնոմբանի վարկային պորտֆելը և ինչքա՞ն է ժամկետանց վարկերի բաժինը:

Ամենից առաջ կուզենայի նշել, որ, հենվելով վարկային պորտֆելի ցուցանիշների վրա, ընթացիկ տարին կարելի է բաժանել երկու փուլերի: Առաջին փուլում գրանցվեց ակտիվների և վարկային պորտֆելի նվազում, սակայն երկրորդ կիսամյակում մեզ հաջողվեց անգամ գերազանցել տարեսկզբի ցուցանիշները: Ներկայումս բանկի վարկային պորտֆելը կազմում է մոտ 28 մլրդ.դրամ, սակայն տարին կեզրափակենք 29-30 մլրդ.դրամի սահմաններում: Պրոբլեմային վարկերի քանակը մեզ մոտ աննշան է, իսկ ժամկետանց վարկերի բաժինը կազմում է 2 տոկոս:

Հայէկոնոմբանկը մինչ այդ նախատեսել էր իր կապիտալն ավելացնել օտարերկրյա ներդրողների հաշվին, սակայն մինչև օրս բանկի կապիտալը չի փոփոխվել:Փոշմանե՞լ է արդյոք բանկը կապիտալիզացիայի ենթարկվել:

Կապիտալի ավելացման հետ կապված պլաններն այսօր էլ գտնվում են բանկի օրակարգում: Օտարերկրյա և ռուսական ներդրողների կողմից մենք ստացել ենք բանկի կապիտալին ներգրավվելու ուղղությամբ բազմաթիվ առաջարկություններ: Սակայն բանկի բաժնետերերն այդ առաջարկությունների մեջ տեսնում են միայն կարճաժամկետ օգուտ և ոչ թե կայուն ու երկարաժամկետ քայլեր: Մենք չենք բացառում մեր բանկի կապիտալին որևէ օտարերկրյա բանկի մասնակցությունը, սակայն ներկայումս, հիմնական ներդրողները, որոնց հետ մենք շարունակում ենք բանակցային գործընթացը, հանդիսանում են IFC-ն և EBRD-ն: Իմ կանխատեսումներով, մինչև 2010 թվականի առաջին կիսամյակի ավարտը բանկի կանոնադրական կապիտալն ավելացված կլինի, և եթե կապիտալի փաստացի համալրումն անգամ կայացած չլինի, ապա կապիտալի ավելացման վերաբերյալ փաստաթղթերն արդեն ստորագրված կլինեն:

2009 թվականին Հայէկոնոմբանկը կապահովի՞ արդյոք շահույթ և նախատեսո՞ւմ է արդյոք դիվիդենդների վճարում:

Ընթացիկ տարում մենք սպասում ենք ապահովել ոչ մեծ շահույթ` 200-300 մլն.դրամի սահմաններում, և, ելնելով բանկի ղեկավարության քաղաքականությունից, դիվիդենդները կվճարվեն: Բանկի մենեջմենտը բոլոր ճիգերն է գործադրում, որպեսզի ապահովի դիվիդենդների վճարումը, հավատարիմ մնալով իր ավանդներին: Թող դիվիդենդները լինեն ոչ թե 10 տոկոս` մեկ բաժնետոմսի համար, այլ թեկուզ 6 տոկոս, սակայն դրանք անպայման պետք է լինեն: