Ամերիաբանկը նվազեցնում է ՓՄՁ-ն ոչ թանկ ռեսուրսներով

Հայաստանի բանկերը հիմնականում աշխատում են ձեռնտու պայմաններ ստեղծել բիզնեսի համար: Այդ թվում նաև Ամերիաբանկը վերջերս բիզնեսի ֆինանսավորման լայնածավալ մի նախագիծ գործարկեց: Ասացեք, խնդրեմ, ինչո՞ւմն են կայանում այդ նախագծի առավելությունները, և, դրա շնորհիվ, ինչքանո՞վ կմեծանա բանկի վարկային պորտֆելը: Ընդհանուր առմամբ, ինչպիսի՞ն է բիզնես-վարկերի պահանջարկի նկատմամբ Ձեր գնահատականը և, իրականում, երկրում տիրող տնտեսական անկումը հաղթահարելու համար կարո՞ղ է այդյոք վարկավորման այդ տեսակը բարձրացնել արդյունավետ պահանջարկի մակարդակը:

Մեր կողմից վերջերս սկսած վարկային նախագծի յուրահատկությունը կայանում է նրանում, որ կիրառվում են ոչ միայն բավականին արտոնյալ պայմաններ (մարման ժամկետները սահմանված են մինչև 7 տարի), այլ նաև նրանում, որ տոկոսադրույքների իջեցման գծով կիրառվում է վարկառուի խրախուսման մեխանիզմ: Այսինքն մենք առաջարկում ենք մի մեխանիզմ, երբ վարկառուն սկզբնական փուլում տեսնում է, որ երեք տարի ընթացքում տոկոսադույքը կարող է իջնել: Վարկային նախագծի մյուս կարևորագույն գործոնն է հանդիսանում նաև այն, որ մենք կարողացել ենք ընդլայնել փոքր և միջին ձեռնարկություններ հասկացությունը: Մինչ այժմ Հայաստանում գործում էին փոքր և միջին ձեռնարկությունների ֆինանսավորման բազմաթիվ ծրագրեր, որոնցում տեղ գտած չափանիշներն, իրականում, յուրահատուկ են միայն փոքր բիզնեսի համար: Մասնավորապես, եթե ձեռնարկությունների տարեկան շրջանառությունը կազմում է մինչև 700 մլն.դրամ, ապա տրամադրվող վարկի չափը չի անցնում 50 մլն.դրամից: Մեր ծրագիրը նախատեսված է փոքր և միջին բիզնեսի այն սուբյեկտների համար, որոնց շրջանառությունը կազմում է մինչև 5 մլրդ.դրամ, աշխատողների թիվը` մինչև 250 մարդ, իսկ տրամադրվող վարկի չափը` մինչև 1.5 մլն.դոլար:

Այդ իմաստով, բավականաչափ ընդլայնվել է արտոնյալ վարկավորման այս ծրագրի պոտենցիալ մասնակիցների ցանկը: Ծրագրի շրջանակներում վարկ ստանալու հնարավորություն են ստանում այն միջին ձեռնարկությունները, որոնք մինչ այժմ զրկված են եղել արտոնյալ վարկավորման ծրագրերին մասնակցելու հնարավորությունից: Դրանից բացի, նշված ծրագրով վարկեր կարող են տրամադրվել նաև այն ընկերություններին, որոնց տարեկան շրջանառության նվազագույն շեմը գերազանցում է 5 մլն.դրամի սահմանագիծը, ինչը հնարավորություն է տալիս ծրագրին մասնակցել նաև փոքր ընկերություններին: Նախագիծը գործարկման դնելով մենք ակնկալում ենք վարկային պորտֆելի էական աճ:

Նշված ծրագրի իրականացման համար մենք ունենք բավականաչափ լուրջ ռեսուրսներ: Ֆինանսավորման հիմնական մասը կտրամադրվի միջազգային ֆինանսական կառույցների կողմից: Ընդհանուր առմամբ, հաջորդ տարի բանկի ռազմավարությունը հիմնականում կուղղվի այս ծրագրի իրականացմանը, ինչից ելնելով էլ մենք նախատեսում ենք 2010 թվականին էապես ավելացնել մեր վարկային պորտֆելը:

Բիզնես-վարկերի նկատմամբ պահանջարկը կարող ենք գնահատել մեր կողմից ստացվող բազմաթիվ հայտերի հիման վրա, հաշվի առնելով նաև այն հանգամանքը, որ միայն վերջերս գործարկման դրեցինք վարկավորման այս նոր պրոդուկտի վերաբերյալ գովազդը և արդեն ստանում ենք բազմաթիվ հայտեր: Իհարկե, բանկը կընտրի այն նախագծերը (հայտերը), որոնք բանկային ֆինանսավորման տեսանկյունից արժանի են ուշադրության, այդ թվում նաև գործող բիզնեսի նախագծերը, ինչը մեզ համար ամենակարևորն է: Հայտատուները պետք է ապացուցեն, որ վճարունակ են և տիրապետում են համապատասխան գրավային բազայի: Այսինքն, ցանկացած պարագայում, ռիսկերը կսահմանվեն ու կչեզոքացվեն: Այս վարկերի նկատմամբ պահանջարկը ես բարձր եմ գնահատում, մանավանդ որ մենք աշխատել ենք ընկերությունների լայն շրջանների համար դրանք դարձնել հնարավորինս մատչելի, այլ ոչ թե ներգրավել միայն նեղ շրջանակներին: Դրա հետ մեկտեղ, բանկն իր ուշադրության շեշտը կդնի ինչպես փոքր, այնպես էլ միջին բիզնեսի վրա:

Ինչ վերաբերում է տնտեսական անկումը հաղթահարելու գործում այս վարկավորման դերին, ապա վարկի ցանկացաած տեսակ, որը շուկայում դառնում է մատչելի, հսկայական ազդեցություն է ունենում երկրի տնտեսական կյանքի վրա: Ինչպես հայտնի է, ներկայիս համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամն սկսվեց հատկապես իրական հատվածի վարկավորման ծավալների կտրուկ կրճատման հետևանքով: Վիճակագրական տվյալներով, Հայաստանում վարկերի բաժինը ՀՆԱ մեջ միջազգային ստանդարտների համեմատ մեծ չէ, և կա չիրացված մեծ պոտենցիալ: Ինչպես գիտեք, իր հակաճգնաժամային ծրագրերում կառավարությունը էլ հատուկ դեր է հատկացնում հատկապես բիզնեսի տարբեր ոլորտների վարկավորմանը:

Ինչպե՞ս եք գնահատում խոշոր, միջին և փոքր բիզնեսի վարկավորման շուկայում ստեղծված իրավիճակը: Հատկապեա Ամերիաբանկի վարկային եկամուտների վրա ի՞նչպիսի ազդեցություն ունեցավ տնտեսական անկումը: Եթե ձեզ մոտ շուկայի վերլուծություն է իրականացվում, ապա. խնդրեմ, կիսվեք մեզ հետ այդ տեղեկություններով:

Այսօր ՓՄՁ ձեռնարկությունների առջև ոչ թանկ ռեսուրսներ ներգրավելու էական հնարավորություններ են բացվում, հատկապես փոքր բիզնեսի համար, քանի որ երկրում գոյություն ունեն ֆինանսավորման բազմաթիվ ծրագրեր: Օրինակ, Կենտրոնական բանկը փոքր և միջին բիզնեսի դրամային վերաֆինանսավորման հետաքրքիր ծրագիր է իրականացնում, որին ակտիվորեն մասնակցում են բանկերը, այդ թվում նաև Ամերիաբանկը: Այդ ծրագիրը հնարավորություն է տալիս վարկավորել ՀՀ դրամով և տարեկան 15 տոկոս տոկոսադրույքով:

Միջին բիզնեսի գծով մեր արտոնյալ վարկավորման ծրագիրը Հայաստանի համար մինչ այսօր յուրօրինակ է: Ինչ վերաբերվում է խոշոր բիզնեսին, ապա այդ ոլորտի վարկավորումը գործնականորեն, անգամ ճգնաժամի պայմաններում, երբեք չի դադարեցվել, քանի որ խոշոր բիզնեսը բանկերի համար միշտ էլ հրապուրիչ է եղել: Վարկավորելով խոշոր բիզնեսը, բանկը ստանում է էական, և ոչ միայն տոկոսային, այլ նաև ոչ-տոկոսային եկամուտներ` հաշիվների սպասարկման ծառայությունների շրջանակներում: Շատ բանկեր ծանր ժամանակներում, սկզբունքայնորեն, իրենց հաճախորդներին օգնեցին, չնայած այն բանին, որ սովորական պայմաններում նրանք հնարավոր է որ ձեռնպահ մնային վարկեր տրամադրելուց:

Խոշոր վարկեր մեր բանկը տրամադրում է հիմնականում իր սեփական միջոցների հաշվին: Միայն փոքր ՀԷԿ-երի շինարարության ոլորտի ծրագիրն է, որ սկսում ենք IFC հետ: Արդեն հետաքրքրություն կա փոքր ՀԷԿ-երի բազմաթիվ կառուցապատողների կողմից: Հուսով ենք, որ այդ պորտֆելը մեզ մոտ կաճի նշանակալից տեմպերով: Այդ ծրագրի շրջանակներում առաջին վարկերի տրամադրումը նախատեսում ենք սկսել 2010 թվականի հունվար-փետրվար ամիսներին:

Վարկային պորտֆելի աճին զուգահեռ աճում է նաև եկամտաբերությունը: Ամերիաբանկի այս տարվա ցուցանիշներն էականորեն կգերազանցեն անցյալ տարվա ցուցանիշներին, անկախ ճգնաժամից, և շնորհիվ այն բանի, որ երբեք չենք դադարեցրել իրական հատվածի վարկավորումը, որը կազմում է տնտեսության հիմքը: Դրանով իսկ մենք հնարավորություն ստացանք ընտրել մեզ համար հետաքրքրություն ներկայացնող հաճախորդներին: Իսկ հիմա, երբ իրավիճակը քիչ թե շատ կայունացել է, մեր խնդիրն է այդ հաճախորդներին պահելը և նորերին ներգրավելը:

Շուկայում որոշակի բեկում է նկատվում: Ընթացիկ տարում բանկային համակարգում դիտվում էր վարկավորման տեմպերի եռամսյակային դանդաղեցում, այն ժամանակ, երբ Ամերիաբանկը ուժգնորեն ավելացնում էր վարկավորման տեմպերը: Մասնավորապես, եթե տարեսկզբին մեր վարկային պորտֆելը կազմում էր 31 մլրդ.դրամ, ապա այժմ հասնում է 47 մլրդ.դրամի, իսկ մինջև տարեվերջ կարող ենք ավելացնել ևս 1-2 մլրդ,դրամով: Վարկային պորտֆելի աճի միտումները կշարունակվեն նաև 2010 թվականի ընթացքում: 2010 թվականին նախատեսվում է նախկինում տրամադրված վարկերի 20-25 մլրդ.դրամի մարում: Վերադարձված միջոցները, միջազգային կառույցներից ներգրավված միջոցների հետ միասին, նախատեսում ենք տեղաբաշխել 60 մլն.դոլար գումարի նոր վարկերում: Նախատեսում ենք կրկնապատկել վարկավորման տեմպերը, իհարկե, ոչ ռիսկային վարկավորման հաշվին: Այս տեսանկյունից էլ բանկն այսօր ունի բարձրորակ վարկային պորտֆել, որտեղ ժամկետանց վարկերի բաժինը կազմում է 1-2 տոկոս, և մենք մտադիր չենք այս տենդենցը պահպանել ռիսկային փոխզիջումների հաշվին:

Ինձ թվում է, որ մեր ռազմավարությունը որոշակի դեր խաղաց երկրում ճգնաժամային ազդեցությունները մեղմելու գործում: Այն ժամանակ, երբ շատերը սառեցնում են իրենց վարկային ծրագրերը, եթե կա թեկուզ մի բանկ, որն ակտիվորեն վարկավորում է իրականացնում, ապա դա փրկում է բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտների:

Ամերիաբանկը հայտարարել էր արտոնյալ պայմաններով վարկավորման հնարավորության մասին` վարկի առաջին երեք տարիներին, ամեն վեց ամիս, անկախ ֆինանսական շուկայում տիրող իրավիճակից, վարկի տոկոսադրույքի իջեցում: Սակայն փողի գինը, ինչպես հայտնի է, անկանխատեսելի է: Հետաքրքիր է, տոկոսադրույքները իջեցնելու համար գոյություն ունի՞ արդյոք ինչ-որ սահմանային սանդղակ:

Խաղի կանոնները հստակ են: Վարկառուն պայմանագիրն ստորագրելիս արդեն տեղյակ է, որ պայմանագրով սահմանված տոկոսադրույքը երեք տարում, ամեն կես տարին մեկ կարող է իջնել 0.5 տոկոսով: Այսինքն, տոկոսադրույքի առավելագույն իջեցման չափը, չնայած հնարավոր տատանումներին, կարող է կազմել 3 տոկոս: Բանկի համար կարևորը ռեսուրսների տեղաբաշխումից առաջացող մարժայի ապահովումն է: Սակայն այդ մեխանիզմը կիրառելու համար մենք վարկառուից խնդրում ենք մարումների ժամանակացույցի հստակ կատարում: Եթե վճարներն անգամ մեկ օր ուշանան, ապա արտոնյալ մեխանիզմը դադարում է գործելուց: Այսպիսով, մենք, մեր պարտավորություններով ստեղծում ենք վարկառուի պատասխանատվության մոտիվացիա: Այլ կերպ ասած, սա երկկողմանի երթևեկության ճանապարհ է, որտեղ յուրաքանչյուր կողմ պետք է պատասխանատվությամբ վերաբերվի իր պարտավորություններին:

Հարցազրույցը վարեց Լիլիթ Ասլանյանը