Ուրբաթ, 29 Հունվարի 2010 19:01
Հայաստանի ապահովագրական շուկան դուրս գալով ճգնաժամից ուղղություն վերցրեց դեպի դրական դինամիկա
ԱրմԻնֆո. 2009 թվականը հայ ապահովարգողների համար, այնուամենայնիվ, հաջողակ տարի էր: Անկումային 2008 թվականի չորրորդ եռամսյակից և 2009 թվականի առաջին եռամսյակից հետո նրանք կարողացան ուղղվել և տարին եզրափակել հավաքագրված ապահովագրական վճարների աննշան աճով:
2009 թվականին շուկայում հայտնվեց ռուսական կապիտալով մի նոր` ՙՌեսո՚ ապահովագրական ընկերությունը և ապահովագրողների թիվը շուկայում հասավ 12-ի: Բոլոր ընկերություններն էլ աշխատել են ոչ կյանքի (Non life) ապահովագրության լիցենզիայով, 16 ապահովագրական դասերով: Ընդ որում, անցյալ տարի ավելացան այնպիսի նոր դասեր, ինչպիսիք են` երկաթուղային տրանսպորտի, ջրային տրանսպորտի ապահովագրությունները և ջրային տրանսպորտի շահագործման պատասխանատվության ապահովագրությունը: Դրա հետ մեկտեղ, 2009 թվականին ապահովագրությունն իր պահանջարկը չունեցավ երկաթուղիների միակ շահագործողի` ՀԿԵՈՒ մոտ, սակայն, ՙԱրմենիա՚ առագաստանավն, այնուամենայնիվ, օգտվեց ապահովագրական ծառայություններից:
Եթե առաջին եռամսյակը կարելի է բնութագրել որպես պասիվ և վնասաբեր, իսկ 2-րդ և 3-րդ եռամսյակները` որպես գոյության համար մղվող ակտիվ պայքար, ապա 4-րդ եռամսյակում ընկերություններին հաջողվեց բարելավել ցուցանիշները և դուրս գալ նախաճգնաճամային վիճակին, իսկ ՙԿասկադ Ինշուրանս՚ և ՙՌոսգոստրախ Արմենիա՚ ընկերությունները կարողացան կրկնապատկել ապահովագրական պրեմիաների ծավալները:
Ապահովագրական պրեմիաների ավելի քան 85%-ը ապահովվել է կորպորատիվ հաճախորդներով, որոնց բաժինն աճել է 20%-ով, ի տարբերություն մանրածախ հաճախորդների, որոնց մոտ գրանցվել է 50% անկում: Կորպորատիվ ապահովագրության ծավալների աճը պայմանավորված է եղել նաև շուկայում նոր` ՙՌոսգոսստրախ Հայաստան՚ և ՙԱլֆա Ինշուրանս՚ ապահովագրական ընկերությունների կողմից այս հատվածի նկատմամբ ակտիվացմամբ:
2009 թվականին ապահովագրված ամենախոշոր ռիսկերը դեռևս հանդիսանում են ավիացիոն ռիսկերը, որոնց գծով ապահովագրական գումարը գերազանցել է 600 մլրդ.դրամը, և, բնական է, որ ավիացիոն ռիսկերի ապահովագրությունն ապահովում է ապահովագրական պրեմիաների առավելագույն ծավալներ (շուկայի մոտ 30%), ապահովելով նաև ՙԱրմավիա՚ ընկերության հետ փոխկապակցված ԱյԷսՋի մասնագիտացված ապահովագրական ընկերության առաջատար դիրքերը:
2009 թվականին ապահովագրողների համար ամենագրավիչ են եղել տրանսպորտային միջոցների (ԿԱՍԿՈ), գույքի և կամավոր բշկական ապահովագրությունները: Նշված ապահովագրական տեսակներով հավաքագրված ապահովագրական պրեմիաների ընդհանուր բաժինը անցել է 50%-ից:
ԿԱՍԿՈ-ի գծով հիմնական հաճախորդներն են եղել ավտովարկավորվող տրանսպորտային միջոցների սեփականատերերը, և քանի որ հաճախորդի համար ապահովագրությունը հանդիսանում է բանկերի կողմից սահմանված պարտադիր պայման, ապահովագրողները գործակալային համագործակցության մեջ են մտել ավտովարկավորման շուկայում բոլոր ակտիվ բանկերի հետ: Այսպիաով, քանի որ բանկը ապահովագրողին ապահովում է հաճախորդների որոշակի հատվածով, այդ թվում նաև հիփոթեքային վարկավորման գծով, ապա ապահովագրության նման տեսակները կարելի է համարել պարտադիր:
Վերջերս 1-2 առաջատար բանկեր փորձեր արեցին բիզնեսի ընդլայնման համար վարկեր տրամադրելիս ապահովագրել բիզնեսի մեջ գործող անշարժ գույքը: Այս իմաստով, բանկերի հետ համագործակցությունը ապահովագրողների համար նոր հեռանկարներ է բացում: Հաշվետու տարում մի շարք ապահովագրողներ հետաքրքրվեցրն նաև բանկային ծառայությունների ապահովագրությունով, մասնավորապես, ՙՌոսգոսստրախ Հայաստան՚-ը և Ամերիաբանկը սպառողների լայն շրջանների համար շուկա ներմուծեցին նոր համատեղ ծառայություն` ավանդների ապահովագրություն:
Տեղին է նշել. որ խոշորագույն ռուսական ապահովագրական խմբի հայկական նորարար դուստրն անցյալ տարի պահպանողական ապահովագրողների ֆոնի ներքո էապես տարբերվում էր մյուսներից: Ի տարբերություն հայկական ապահովագրողների, նա նոր պայմանագրերն ակտիվորեն օգտագործում էր PR-քայլերի տեսքով, ինչն իր արդյունքները տվեց և ընկերությանը, և նրա գործընկերներին: Տեղական ֆինանսական կառույցներում (ապահովագրական ընկերություններում և բանկերում) բացակայում է թափանցիկությունը, իսկ Ռոսգոսստրախի ու Ամերիաբանկի (կամ հերթական անգամ Դանիիլ Խաչատուրովի ու Ռուբեն Վարդանյանի) հանագործակցությունը մրցակիցների համար հանդիսացավ դասական օրինակ: Ակտիվորեն հոլովվում էր նաև ՙԼոնդոն-Երևան՚ ընկերության կլանման վերաբերյալ խոսակցությունները, որը խնդիրներ ուներ ինչպես կապիտալիզացիայի, այնպես էլ վնասների կարգավորման հարցերում: Չնայած գործարքի մասին պաշտոնապես չի հայտարարվել, այնուամենայնիվ, փորձագետները գտնում են, որ գործարքը գտնվում է վերջնական փուլում: ՙՌոսգոսստրախ-Հայաստանը՚ ակտիվորեն մտավ նաև բժշկական ռիսկերի ապահովագրության հատված և ունենալով առաջինը լինելու բոլոր շանսերը:
Կամավոր բժշկական ապահովագրության հատվածում գործում են 5 ապահովագրողներ: Հատվածի հիմնական հաճախորդները օտարերկրյա կապիտալով խոշոր ընկերություններ են, որոնց համար նորույթ չէ աշխատակիցներին ապահովագրելը: Դրանք են` Կոկա-Կոլան, Երևանի կոնյակի գործարանը, բջջային կապի գործող օպերատորները և այլն: Հատկանշական է, որ անցյալ տարի իրենց աշխատակիցներին ապահովագրել են նաև մի քանի բանկեր: Աշխատակցի սոցիալական փաթեթի ընդլայնման կուլտուրան մոտիվացիոն բժշկական ապահովագրության հաշվին իր տարածումն է գտնում գործատուների շրջանում, իսկ եթե հաշվի առնենք իրենցից բարձր վտանգ ներկայացնող ձեռնարկությունների առկայությունը և, հետևաբար, աշխատակիցների ապահովագրության անհրաժեշտությունը, ապա մոտ ապագայում կարելի է կանխատեսել կամավոր բժշկական ապահովագրության նշանակալից աճ: 2009 թվականին ՙՆաիրիտ՚ քիմիական գործարանում տեղի ունեցած պայթյունը մասնագետների և հասարակայնության ուշադրությունն ուղղեց ինչպես աշխատակիցների պարտադիր ապահովագրության, այնպես էլ շրջապատի հանդեպ ձեռնարկության պատասխանատվության ապահովագրության խնդիրների վրա, մասնավորապես, վթարի դեպքում և հետևաբար, երրորդ անձանց կյանքին, առողջությանը և գույքին, կամ շրջակա միջավայրին պատճառված վնասների դիմաց: Տեղին է նշել, որ զարգացած ապահովագրական շուկաներում վաղուց մասսայականություն է վայելում վերամբարձ մեխանիզմների, վերելակների, շարժասանդուխքների, ճոպանուղիների և լայն օգտագործման նմանատիպ այլ սարքերի ապահովագրությունը, այսինքն, այս ուղղությունը ևս կարող է մոտ ապագայում դառնալ կարևորագույններից մեկը Հայաստանում: Այս թեման քննարկման համար առայժմ մնում է բաց և, ավելի շուտ, ձեռնարկություններն առաջին քայլերին են սպասում, այսինքն ապահովագրողների համալիր առաջարկություններին: Գործատուի պատասխանատվության ապահովագրությունն արդիական նաև շինարարական ներկա ՙբում՚-ի պայմաններում, ինչը նույնպես հետագայում կարող է դառնալապահովագրական բիզնեսի կարևոր, սոցիալապես նշանակալից ուղղություններից մեկը:
Ընդ որում, անցյալ տարի ԿԱՍԿՈ-ից և կամավոր բժշկական ապահովագրությունից հետո ակտիվություն գրանցվեց ոչ այնքան ապահովագրական համարվող` երաշխիքների տրամադրման հատվածում: Տրամադրված երաշխիքներով հավաքագրված պրեմիաները տարվա կտրվածքով աճեցին ավելի քան 2 անգամ: Սակայն, տարեվերջին Կենտրանական բանկն ապահովագրողների համար ավելի խստացրեց երաշխիքների տրամադրման նորմատիվը, ինչը հետագայում կտանի տրամադրվող երաշխիքների ծավալների, և հետևաբար, նաև պրեմիաների կրճատման: Խստացման հետ կապված իրավիճակը կանխատեսելի էր, քանի որ ապահովագրական ընկերությունները, ի տարբերություն բանկերի, երաշխիքների տրամադրման ժամանակ չեն ունենում ռիսկերի գնահատման համապատասխան գործիքներ և այն կրում էր ընդամենը ձևական բնույթ: Օրինակ, հաշվետու ժամանակաշրջանում այս հատվածում ոչ մի ապահովագրական դեպք չի գրանցվել, չնայած, որ ապահովագրական պրեմիաների ընդհանուր ծավալը կազմել է 500 մլն.դրամ:
Ապահովագրական շուկայի 12 մասնակիցների մեջ ինչպես ապահովագրական պրեմիաների ծավալներով, այնպես էլ առանձին հատվածներում, անվիճելի առաջատարն է ռուսական ՙԻնգոսստրախ՚ ապահովագրական ընկերության դուստր` ՙԻՆԳՈ Արմենիա՚ ապահովագրական ընկերությունը, իր 85% դիվերսիֆիկացված պորտֆելով: Մասնավորապես, հավաքագրված պրեմիաներով ընկերությունն առաջին տեղում է ապահովագրական շուկայի 5 հատվածներում, իսկ մնացածում` տեղ է զբաղեցրել առաջատարների եռյակում:
Գործող ապահովագրական հատվածներում առաջատար դիրքեր է զբաղեցրել նաև ՙԿասկադ Ինշուրանս՚ ապահովագրական ընկերությունը, որին վերջապես հաջողվեց զրոյացնել վնասները և ցույց տալ աննշան եկամուտ: Ընկերության անունը անցյալ տարի հաճախակի էր նշվում ապահովագրական շուկայում տեղի ունենալիք միաձուլումների ու կլանումների վերաբերյալ կանխատեսումներում, ընդ որում, որպես գնորդ նշվում էր ՙՌասկո՚ ապահովագրական ընկերությունը (որը փոխկապակցված է Արդշինինվեստբանկի հետ և հաջողությամբ իրականացնում է ավելի շուտ ներդրումային, քան ապահովագրական գործունեություն): Սակայն ՙԿասկադ Ինշուրանսը՚ հաջողությամբ իրականացրեց լրացուցիչ կապիտալիզացիան և 2010 թվականը դիմավորեց անբասիր հեղինակությամբ և լուրջ ամբիցիաներով, որոնց իրագործման համար ընկերությունն ունի բոլոր նախադրյալները:
Ընդհանուր առմամբ, 2009 թվականը ապահովագրական շուկայի համար հետաքրքրական էր: ԿԲ որոշակի փոփոխություններ կատարեց նորմատիվներում: Ընդ որում, ընկերությունների և հաճախորդների միջև հարաբերությունները կարգավորելու և հաճախորդների պահանջները բավարարելու ուղղությամբ յուրօրինակ քայլ հանդիսացավ ֆինանսական հաշտարարի գրասենյակի գործարկումը, որի լիազորությունները տարածվում են ողջ ֆինանսական շուկայի վրա: Հաշտարարի աշխատանքների շնորհիվ շատ ապահովագրողներ վերանայեցին ապահովագրության իրենց պայմանները, շարադրելով դրանք ավելի հստակ, մատչելի և հաջախորդի համար միանշանակ ընբռնելի ձևով:
Կապված 2009 թվականի գնահատականների և 2010 թվականի վերաբերյալ կանխատեսումների հետ, ԱրմԻնֆո գործակալության վերլուծական բաժնի փորձագետներն այն կարծիքին են, որ ապահովագրողներին հաջողվել է հաղթահարել ճգնաժամը, և ընթացիկ տարում ընկերությունները կսկսեն կոշտ մրցակցային պայքարը խոշոր հաճախորդների համար, որոնք հետաքրքիր են միանգամից մի քանի համալիր ռիսկերով: Իհարկե, 2011 թվականի հետ համեմատ, երբ ուժի մեջ կմտնի պարտադիր ապահովագրությունը, 2010 թվականը կարող է թվալ բավականին պասիվ, սակայն, հատկապես ապահովագրական պրեմիաների հիմնական աղբյուրի բացակայությունն է, որ կարող է պատճառ դառնալ նոր և ավելի գրավիչ ապահովագրական ծառայությունների ներդրման համար:
Փորձագետ․ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագների զսպումը կրում է խիստ ժամանակավոր բնույթ
Քաղաքագետ․ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանի դուրս գալը կհանգեցնի նրա կախվածության ադրբեջանական և թուրքական շուկաներից
Արթուր Ավետիսյան․ Ապագա ԱԷԿ-ի մոդելի ընտրության շուրջ բոլոր մտորումները խոսակցություններից այն կողմ չեն գնա, քանի դեռ չկա ռազմավարական զարգացման տեսլական
ATI.SU․ Հայաստանում միջազգային բեռնափոխադրումների պահանջարկը 30%- ով աճել է
ՔՊ-ը Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամի պաշտոնի համար առաջադրել է Արմեն Քթոյանի թեկնածությունը
Հայաստանն ու Ֆրանսիան դիտարկում են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ընդլայնման հեռանկարները