Հինգշաբթի, 29 Ապրիլի 2010 13:06
Պարտադիր ապահովագրության պրոդուկտները դրանք ապահովագրական հատվածի զարգացման ՙդրայվերներն՚ են
ԱրմԻնֆո. Ապահովագրական շուկան դրական փոփոխությունների է սպասում, կապված ավտոքաղաքացիական պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության (ԱՔՊՊԱ) առաջիկա ներդրման հետ: Հայաստանում պարտադիր ապահովագրության այս առաջին տեսակի վերաբերյալ օրինագիծը երկրի Խորհրդարանն արդեն երկրորդ ընթերցմամբ ընդունել է: Ինչպիսի՞ սպասելիքներ ունեն ապահովագրողները պարտադիր ապահովագրությունից: ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցին այդ սպասելիքների մասին է պատմում ՙԿասկադ Ինշուրանս՚ ապահովագրական ընկերության գործադիր տնօրեն Գառնիկ Տոնոյանը:
ՙԿասկադ ԻՆշուրանս՚ ապահովագրական ՓԲԸ գործում է 2005 թվականից, որի բաժնետերերն են հանդիսանում ՙCascade Capital Holdings՚` - 65% և EBRD` 35%: ԸՆկերությունը խոշորներից մեկն է Հայաստանում, մասնավորապես, 2009 թվականին ընկերության ակտիվներն աճել են 48%, հասնելով 1.9 մլրդ.դրամի, իսկ ընդհանուր կապիտալը անցնում է 1.2 մլրդ.դրամից:
Պրն.Տոնոյան, պարտադիր ապահովագրության անհրաժեշտության և ընկերությունների կողմից դրան պատրաստ լինելու մասին շատ է խոսվել, ընդ որում, կարծիքները կիսվել են, ինչպիսի՞ն է Ձեր դիրքորոշումն այս հարցում:
Ներկայումս ապահովագրական հատվածի զարգացմանն անհրաժեշտ են երկու մակրո-գործոններ` երկրի ճգնաժամից դուրս գալը և պարտադիր տեսակների ներդրումը: Բնական է, որ տնտեսական իրավիճակի բարելավումը տեղական ձեռնարկություններին թույլ կտա ծախսերի առումով լինել ավելի ազատ, գնելով գույքի, պատասխանատվության, ավտոմեքենաների ապահովագրության փաթեթներ, ինչպես նաև իրենց աշխատակիցներին տրամադրել բժշկական, դժբախտ դեպքերի և այլ ապահովագրությունների գծով սոցիալական փաթեթներ, ինչն էլ իր հերթին կբերի կորպորատիվ ապահովագրության զարգացման: Այն, որ պարտադիր ապահովագրության պրոդուկտներն անհրաժեշտություն են, կարծում եմ, ոչ ոք չի կասկածում: Գլխավորը` ապահովագրական ընկերություններին ՙթթվածնով՚ ապահովելը չէ, այլ բնակչության ռեալ պրոբլեմները լուծելն է, քանի որ ապահովագրությունն առաջին հերթին դա ռիսկերի կառավարման գործիք է: Պատրա՞ստ են արդյոք ընկերությունները պարտադիր ապահովագրությանը: Ընդհանուր առմամբ շուկան պատրաստ է, առանձին ընկերությունների պատրաստ լինելու մասին կարելի է դատել նրանց ենթակառույցներով և իրականացվող միջոցառումներով, որոնց արդյունավետությունը կարելի կլինի գնահատել արդյունքներով:
Ինչպիսի՞ քայլեր է ձեռնարկում ՙԿասկադ Ինշուրանսը՚ նոր շուկային հաջողությամբ ներգրավվելու ուղղությամբ
Առայժմ մենք լրջորեն աշխատում ենք շուկայի մանրամասն վերլուծության և կանխատեսումների վրա` ծախսերի ու ռիսկերի տեսանկյունից: Այսօր դեռևս կա վտանգ, որ ինչ-ինչ պատճառներով օրենքը կարող է ընդունվել նախատեսված ժամկետներից ավելի ուշ, կամ ընդունումը կարող է նորից հետաձգվել: Եվ, հետևաբար, պետք է զգուշություն ցուցաբերել ենթակառույցների ստեղծման հարցում, քանի որ դրանք խոշոր ներդրումներ են պահանջում, և հնարավորինս կրճատել անտեղի ծախսերը: Ընկերությունը կանգնած է երկմտանքի առջև` կամ մենք գնում ենք մեծ ծախսերի, միաժամանակ գիտակցելով, որ օրենքը կարող է ընդունվել նախատեսված ժամկետներից ավելի ուշ և ծախսերը կարճաժամկետ ապագայում չեն արդարացվելու, կամ էլ մեր միջոցառումները կանգնեցնում ենք, սպասելով օրենքի ընդունմանը, սակայն գիտակցելով, որ կարող է չհասցնենք պատշաճ ձևով պատրաստվել:
Պարտադիր ապահովագրության գործարկումից հետո մեծ նշանակություն է սկսում ստանալ կադրային ռեսուրսների դերը: Կարո՞ղ են արդյոք ընկերությունները կարճ ժամկետներում կազմակերպել ենթակառույցների աշխատանքները:
Այդ խնդիրը, անկասկած, արդիական է: Սակայն, բանը ոչ միայն նրանում է, որպեսզի գործակալների հավաքագրում հայտարարվի: Անհրաժեշտ է նրանց համար կազմակերպել թրենինգներ: Հաշվետվությունների օպերատիվ ընդունումն ու դրանց նկատմամբ համապատասխան հսկողությունն ապահովելու համար հարկավոր է ստեղծել IT-կառույցներ, ընդլայնել back-office, որպեսզի չուշացնել պոլիսների գրանցման գործընթացը, ինչը վտանգավոր է ռիսկերի համարժեք գնահատման տեսանկյունից: Մենք հույս ունենք, որ շուկայում գործող IT-ընկերությունների և մեր ներքին ռեսուրսների միջոցով կգտնենք գործառնական ռիսկերը նվազեցնող համապատասխան լուծումները: Սակայն հարկավոր է նշել մեկ այլ պրոբլեմ: Մասնավորապես, եթե սկզբնական շրջանում խոշոր back-office առկայությունը կարող է լինել արդարացված, մանավանդ իրավիճակի սթրեսային զարգացումների դեպքում, ապա մեկ տարի անց, երբ գործընթացը կարգավորվի, աշխատակիցների մեծ քանակը կարող է դառնալ ավելորդ, ծախսերի ընդհանուր ծավալները դարձնելով ոչ եկամտաբեր: Ընկերությունները պետք է կողմնորոշվեն ոչ միայն ներկրվող ռեսուրսների ծավալների, այլ նաև ժամկետների մեջ:
Կհաջողվի՞ արդյոք ընկերություններին, մասնավորապես, ՙԿասկադ Ինշուրանսին՚ վերահսկել ԱՔՊՊԱ-ի ծավալները պորտֆելում, դիվերսիֆիկացիայի առումով: Ինչպիսի՞ն կլինեն ապահովագրողների բաժնեմասերը ԱՔՊՊԱ հատվածում:
Ցանկացած դեպքում, ռիսկերը չի հաջողվի դիվերսիֆիկացնել: Քանի որ խոսքը գնում է 8-12 մլրդ.դրամի ապահովագրական պրեմիաների մասին, և պարզ է, որ այդ ծավալը պետք է ինչ-որ ձևով տեղաբաշխվի գործող ապահովագրողների միջև: Հատևաբար կասկածում եմ, որ ինչ-որ մեկին կհաջողվի պորտֆելի կազմում, օրինակ, 20%-30% սահմանափակել ԱՔՊՊԱ բաժինը, քանի որ, ավելի շուտ, պարտադիր տեսակի բաժինը պորտֆելում կարող է անցնել անգամ 50%-ից: Պետք է հաշվի առնել. որ ընկերությունները սահմանափակ իրավունքներ են ունենալու նաև ոչ այնքան ՙհուսալի՚ հաճախորդներին մերժելու հարցում, քանի որ պարտադիր ապահովագրության կարգավիճակը նախատեսում է, որ յուրաքանչյուր հաճախորդ ինքն է ընտրում ապահովագրական ընկերությանը: Հարկավոր է ուսումնասիրել խաղի կանոնները, միաժամանակ ճիշտ գնահատել ռիսկերը, պորտֆելը կառուցելով եկմատաբերության սկզբունքով:
Ինչ վերաբերում է ԱՔՊՊԱ-ում բաժնեմասին, կարծում եմ, ամենայն հավանականությամբ, խոշոր ընկերությունների բաժինը կլինի ավելի մեծ, այսինքն ապահովագրողների մասնակցությունը պարտադիր ապահովագրության հատվածին կհամընկնի ընդհանուր շուկայում նրանց ունեցած բաժնեմասի հետ: Մանավանդ, որ դժվար է հավատալ, որ ինստիտուցիոնալ բաժնետերեր ունեցող ապահովագրական ընկերությունները չեն օգտագործի վաճառքների իրականացման նրանց փորձն ու հնարավորությունները և կսահմանափակվեն միայն փոքր ծավալներով:
Ապահովագրական հատվածը խույս չտվեց մասնակիցների կորուստից և շուկայի փորձագետների կարծիքով կոնսոլիդացիոն այդ միտումները դեռ մի քանի տարի կշարւնակվեն: Մանավանդ հաշվի առնելով ԱՔՊՊԱ-ի միջազգային փորձը, երբ այն դեռևս երրորդ-չորրորդ տարվա ընթացքում սկսում է դառնալ վնասաբեր, ապահովագրողներին դուրս մղելով շուկայից: Ի՞նչ սպասելիքներ ու կանխատեսումներ ունեք այս իմաստով:
Հայաստանի ապահովագրական շուկան բավականին փոքր է, իսկ հաճախորդների թիվն էլ` սահմանափակ է: ԱՔՊՊԱ շուկան կարող է ունենալ 7-10 մասնակից, ընդ որում` տարբեր տրենդներով: Բարձր վնասաբերությունը միանգամից չի առաջանա, այն աստիճանաբար կաճի և դժվար է ասել, թե որտեղ կհայտնվի ընկերությունը զարգացման պահպանողական ոճի, կամ էլ հակառակը` ագրեսիվ ոճի դեպքերում: Ցանկացած դեպքում, զարգացման ռազմավարությունները, ինչպես նաև ապահովագրողների մասնակցության բաժինները ԱՔՊՊԱ հատվածում, առաջիկա տարիներին կփոփոխվեն: Իրենց դիրքերը բարելավել կհաջողվի այն ընկերություններին, որոնք կկարողանան ռեալ ձևով վերլուծել իրավիճակը, անել համապատասխան եզրակացություններ, նախաձեռնելով համապատասխան միջոցներ: Կուզենայի թեքվել այն կարծիքի կողմը, որ ևս 2-3 մասնակիցներ կլքեն շուկան և առաջիկայում կարող են շուկայում մնալ, այդ թվում նաև ԱՔՊՊԱ հատվածում գործող, 5 խոշոր ապահովագրողներ, ինչպես նաև, որոշակի ՙնիշա՚ ունեցող ևս մի քանի ապահովագրողներ, որոնք մասնագիտանում են ապահովագրական շուկայի առանձին հատվածներում` ինչպես առանձին տեսակների, այնպես էլ որոշակի հաճախորդների գծով:
ԱՔՊՊԱ կբարձրացնի ապահովագրական մշակույթը և դրականորեն կանդրադառնա նաև ապահովագրության մյուս տեսակների գծով մուտքերի աճի, մասնավորապես, ԿԱՍԿՈ-ի մուտքերի վրա: Աճի ինչպիսի՞ մակարդակի է ձգտում հասնել ՙԿասկադ Ինշուրանսը՚:
ԱՔՊՊԱ գծով ապահովագրական պրեմիաների աճի հետ կապված կոնկրետ թվեր նշելուց ձեռնպահ կմնայի: Աճ, իհարկե կլինի: Ընդ որում աճը միանգամից չի լինի, այլ երբ սկսվեն պոլիսներով հատուցումները, երբ բնակչությունն սկսի ԱՔՊՊԱ-ն ընդունել ոչ թե որպես լրացուցիչ հարկատեսակ, այլ ռիսկերի կառավարման ֆինանսական գործիք: ԱՔՊՊԱ նշանակությունը ապահովագրության հետագա զարգացման համար կարևոր է նաև նրանով, որ այն Հայաստանում առաջին պարտադիր տեսակն է և ապահովագրական ծառայությունների նկատմամբ բնակչության վստահության աճը, ինչպես նաև մյուս ապահովագրական տեսակների զարգացումը, կախված կլինի նրանից, թե ինչպիսի հաջողությամբ ապահովագրական ընկերությունները կսպասարկեն հաճախորդներին:
Շուկայի հիմնական պրոբլեմներից մեկն էլ` դեմպինգային իրավիճակն է: Ինչպիսի՞ն է Ձեր ընկերության սակագնային քաղաքականությունն այդ ֆոնի ներքո:
Իրոք, շուկայում ստեղծվել են ապահովագրական ծառայությունների սակագների մշտական իջեցման միտումներ: Ընկերությունները հաճախորդներ ներգրավելու նպատակով գնում են սակագների իջեցման և շատ դժվար է զսպել հետագա իջեցումները, հաշվի առնելով մրցակցային միջավայրը: Ապահովագրողներն աշխատում են շատ ցածր մարժայով, ինչը վտանգավոր է, քանի որ վնասաբերությունը ոչ թե նվազում, այլ աստիճանաբար սկսում է աճել: Հարկավոր է կանգ առնել և սթափ կերպով գնահատել ռիսկերը: ՙԿասկադ Ինշուրանսի՚ սակագները մեր շուկայի նամար կարելի է գնահատել որպես միջին գներ: Չնայած, եթե համեմատենք ոչ թե ՙնիշային՚ ընկերությունների, այլ նույն հատվածի անմիջական մրցակիցների հետ, ապա մեր սակագները միանման են:
Կարծում եմ, որ իրավիճակն արմատապես փոփոխության կենթարկվի, երբ հաճախորդները փոխեն ապահովագրողի ընտրության նկատմամբ իրենց մոտեցումները: Որովհետև, այսօր հաճախորդներն ապահովագրողին ընտրում են ապահովագրության էության մեջ չխորանալով, ղեկավարվելով ոչ թե պայմանագրի պայմաններով, այլ միայն ցածր սակագների գրավչոտությամբ:
Պրն.Տոնոյան, ՙԿասկադ Ինշուրանսի՚ գործունեության վրա ինչ ձևով կանդրադառնա ՙԿասկադ Բանկի՚ դուրս գալը ՙԿասկադ Կապիտալ Հոլդինգի՚ կազմից և ինչ պլաններ ունեն ընկերության բաժնետերերը Հայաստանի ապահովագրական բիզնեսին մասնակցելու առումով:
Հոլդինգից ՙԿասկադ Բանկի՚ դուրս գալով փոփոխության ենթարկվեցին ֆինանսական հոլդինգի մասնակիցների չափորոշիչները, առաջացնելով որակապես նոր իրավիճակ: Մեր բաժնետերերն ունեն ապահովագրական հատվածին մասնակցելու երկարաժամկետ պլաններ, հաշվի առնելով նաև շուկայի լավատեսական կանխատեսումները: Չեմ կասկածում, որ ՙԿասկադ Ինշուրանսը՚, ունենալով բիզնեսը վարելու չափանիշների արևմտյան կողմնորոշվածություն և խոշոր ու լոյալ հաճախորդների բազա, առաջատարի իր դիրքերը կպահպանի նաև ապագայում:
Տատյանա Մկրտչյանը
ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Փորձագետ․ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագների զսպումը կրում է խիստ ժամանակավոր բնույթ
Քաղաքագետ․ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանի դուրս գալը կհանգեցնի նրա կախվածության ադրբեջանական և թուրքական շուկաներից
Արթուր Ավետիսյան․ Ապագա ԱԷԿ-ի մոդելի ընտրության շուրջ բոլոր մտորումները խոսակցություններից այն կողմ չեն գնա, քանի դեռ չկա ռազմավարական զարգացման տեսլական
ATI.SU․ Հայաստանում միջազգային բեռնափոխադրումների պահանջարկը 30%- ով աճել է
ՔՊ-ը Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամի պաշտոնի համար առաջադրել է Արմեն Քթոյանի թեկնածությունը
Հայաստանն ու Ֆրանսիան դիտարկում են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ընդլայնման հեռանկարները