Ուրբաթ, 13 Օգոստոսի 2010 12:06

Պահանջարկի աճն ապահովում է ներդաշնակ զարգացում

ԱրմԻնֆո. Հայաստանի Հիպոթեկային շուկայի մասնակիցների Ասոցիացիայի գործադիր տնօրեն Էդուարդ Օրեմյանի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո գործակալությանը:

Պրն.Օրեմյան, ինչպիսի՞ իրավիճակ է տիրում Հայաստանի հիպոթեկային շուկայում այսօր, տնտեսական աճի և շինարարական հատվածի վերականգնման փուլում:

Իրոք, շինարարությունը զգալիորեն ակտիվացել է, այդ թվում նաև այն ընկերությունների ակտիվացման շնորհիվ, որոնք ճգնաժամային փուլում կասեցրել էին գործունեությունը: Պետք է նշել, որ հիպոթեկային շուկայի համար ամենադժվարինը հանդիսացան 2008 թվականի վերջից մինչև 2010 թվականի սկիզբն ընկած ժամանակահատվածը: Հատկապես այդ ժամանակ էր, որ դիտվում էր հիպոթեկային շուկայի կտրուկ անկում, ինչպես նաև, անշարժ գույքի գների իջեցում: Սակայն, ՙԱզգային հիպոթեկային ընկերության՚ մեկնարկով, 2009 թվականի կեսերից, իրադրությունը սկսեց փոխվել, և այսօր կարելի է վստահորեն պնդել, որ այդ ընկերության ստեղծման նպատակով Կառավարության կողմից իրականացված ներդրումները լիովին արդարացված էին, ինչի մասին է վկայում հիպոթեկային շուկայի ներկայումս դիտվող աճը: Շուկայի աշխուժացումը պայմանավորված է նաև երիտասարդ ընտանիքների վարկավորման ծրագրի իրականացումով, որն, առայժմ, որոշակիորեն ետ է մնում Ազգային Հիպոթեկային ընկերության վերաֆինանսավորման ծրագրից, որի տեմպերը շուտով կսկսեն արագանալ: Իսկ ինչ վերաբերում է բանկերի և վարկային կազմակերպությունների ընդհանուր վարկային պորտֆելին, ապա այն նույնպես, տարեսկզբից որոշակիորեն աճել է, ներկայումս կազմելով 92 մլրդ.դրամ և, իմ կանխատեսումներով, մինչև տարեվերջ այն կհասնի 93 մլրդ.դրամի:

Պորտֆելի հետագա մեծացումը կապո՞ւմ եք սեզոնային գործոնի հետ:

Միանշանակ է, որ սեզոնային գործոնը մեծ ազդեցություն է թողնում շուկայում տիրող իրավիճակի վրա: Մասնավորապես, Հունվարյան տոներից մինչև մարտ ամիսը սկսվում է լճացման փուլը, իսկ սեպտեմբերի կեսերից մինչև դեկտեմբերի վերջը` շուկան գտնվում է աճի մշտական դինամիկայում:

Ինչպե՞ս են դրան ՙարձագանքում՚ անշարժ գույքի գները:

Այս տարի անշարժ գույքի գների աճ, ինչպես նաև իջեցում, չի սպասվում: Բանը նրանում է, որ բնակչության վճարունակության մակարդակը չի բարձրանում, ինչը ուղղակիորեն է արտացոլվում վարկային շուկայի վրա: Թե ինչքանով ներդաշնակ կլինի շուկայի հետագա զարգացումը, կախված է նաև վճարունակ հաճախորդների կողմից պահանջարկը բարձրացնելուց:

Փոփոխության ենթարկվե՞լ են հիպոթեկային վարկավորման պայմանները շուկայում:

Այս տարի շուկայում զգալի փոփոխույթուններ չեն նկատվել: 2009 թվականի երկրորդ կիսամյակում Կենտրոնական բանկի, IFC և ծրագրային կազմակերպությունների կողմից համատեղ իրականացված`հիպոթեկային շուկայի օպտիմալացումը, որոշակիորեն շտկեց պայմանները, ընդ որում`դեպի խստացում, ինչը թելադրված էր հնարավոր վարկային ռիսկերի չեզոքացման անհրաժեշտությամբ: Ուրախալի է, որ վարկառուների մեծ մասն արդեն ըմբռնումով է վերաբերվում ֆինանսական կազմակերպությունների նոր պահանջներին:

Ինչ վերաբերում է տոկոսադրույքներին, ապա մինչև Ազգային Հիպոթեկային ընկերության կողմից վերաֆինանսավորումը հիպոթեկային վարկերի տոկոսադրույքները չէին իջնում 18-20%-ից ցածր, իսկ այժմ դրանք տատանվում են 13-14% սահմաներում, այդ թվում նաև միջազգային ծրագրերի շրջանակներում: Բայց, բանկերի կողմից սեփական միջոցներով տրամադրվող վարկերի տոկոսադրույքները բավականին բարձր են: Ստացվում է, որ ծրագրային վարկերը մրցակցում են բանկերի սեփական միջոցներով տրամադրված վարկերի հետ: Նման պայմաններում բանկերը պետք է կարողանան հավասարակշռել պայմանները և, իմ կարծիքով, նրանք կգնան սեփական միջոցներով տրամադրվող վարկերի տոկոսադրույքների իջեցման ճանապարհով, իսկ այդպիսի միտումներ արդեն նկատվում են:

Մինչ-ճգնաժամային փուլում Հայաստանում բազմաթիվ անգամ բարձրացվել է հիպոթեկային ակտիվներով պարտատոմսերի թողարկման հարցը: Ինչքանո՞վ է դա արդիական այսօր:

Այսօր, հիպոթեկային շուկայի համեմատաբար ոչ վատ զարգացման պայմաններում, հիպոթեկային պարտատոմսերի թողարկումը նորից դարձել է արդիական, չնայած, խոսել այն մասին, որ այդ պարտատոմսերը հարկավոր է անհապաղ թողարկել, դեռևս վաղ է: Իմ կարծիքով, հիպոթեկային պարտատոմսերի թողարկման ականատեսը մենք կարող ենք դառնալ, լավագույն դեպքում, 2011 թվականի երկրորդ կիսամյակում:

Պրն.Օրեմյան, կուզնայի իմանալ, թե ինչպիսի՞ն են Ասոցիացիայի այս տարվա նվաճումներն ու առաջիկա պլանները:

Ընթացիկ տարվա սկզբից Ասոցիացիային կից գործում է խորհրդատվական հատուկ կենտրոն, որը հիմնական նպատակն է` լավագույն փորձի հիման վրա կազմակերպել հիպոթեկային շուկայի, յուրաքանչյուր առանձին դեպքից բխող հնարավորությունների, վարկավորման պայմանների, անհրաժեշտ փաստաթղթերի և այլ թեմաների վերաբերյալ բնակչության իրազեկումը:

Ընդհանուր առմամբ, Ասոցիացիան, որը գործում է 2006 թվականից, ունի 23 մասնակից, այդ թվւմ`4 շինարարական կազմակերպություն, 9 բանկ, 5 ապահովագրական ընկերություն, 3 ռիելտր, 2 վարկային կազմակերպություն: Հուսով ենք, որ հիպոթեկային շուկայի զարգացմանը զուգահեռ Հայաստանի Հիպոթեկային շուկայի մասնակիցների Ասցիացիան կհամալրվի նոր մասնակիցներով:

Արթուր Ասլանյան

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.72	-0.01
USD	382.61	0.07
EUR	442.37	0.54
GBP	503.51	2.11
CAD	272.92	1.86
JPY	24.82	-0.13
CNY	53.74	0.02
CHF	474.64	0.73

Նորություններ

Պահանջարկի աճն ապահովում է ներդաշնակ զարգացում