Ուրբաթ, 5 Նոյեմբերի 2010 14:04
Հայաստանի ներքին շուկան դեռևս պատրաստ չէ ԱՊՊԱ շրջանակներում ձևավորված ապահովագրական պահուստների իրացմանը
ԱրմԻնֆո. «Նաիրի Ինշուրանս» ապահովագրական ընկերության գործադիր տնօրեն Գոռ Խաչատրյանի հարցազրույցը Արմինֆո գործակալությանը
Պրն. Խաչատրյան, բոլոր ապահովագրողներն էլ արտակարգ պայմաններում ձեռնամուխ են եղել ԱՊՊԱ Պոլիսների վաճառքին, որոնք ուժի մեջ են մտնում 2011 թվականից: Ինչպե՞ս եք գնահատում Ձեր թիմի պատրաստ լինելը, որի ամենագլխավոր «բլոկներից» է գործակալական ուղղվածությունը: Պատրա՞ստ եք արդյոք ԱՊՊԱ գծով Ձեր պարտավորությունների կատարմանը:
Իրականում բավականին դժվար էր ԱՊՊԱ Պոլիսների վաճառքի հետ կապված որոշում ընդունելը: Իսկ եթե մինչև վերջ անկեղծ լինենք, ապա մեր առջև ծառացել էր ավտոքաղաքացիական պատասխանատվությամբ չզբաղվելու հարցը: Բանը նրանում է, որ իր քաղաքականության մեջ «Նաիրի ինշուրանսը» սկզբից էլ կողմնորոշված էր դեպի կորպորատիվ շուկան, իսկ ԱՊՊԱ համարվում է մաասսայական սպառման պրոդուկտ, իսկ այդ պրոդուկտի սպասարկումը նոր շեշտադրումներ էր պահանջում` անցում կորպորատիվից մասնավոր հաճախորդների, այլ կերպ ասած` ընկերության գործունեության ուղղության փոփոխություն դեպի մանրածախ ապահովագրության կողմը: Չնայած վիճելի հարցերի առկայությանը, ինչպես տեսնում եք, որոշում ընդունվեց ԱՊՊԱ-ին ներգրավվելու օգտին, ընդ որում, գործնականում արագորեն այդ որոշումը նաև մոտիվացվեց յուրաքանչյուր հաճախորդին համալիր և բազմակողմանի ծառայություններ մատուցելու մեր ցանկությունով: Նույն սկզբունքներով էլ ղեկավարվում էինք, երբ որոշեցինք զբաղվել տուրիստական ապահովագրությունով: Այդ պրոդուկտն էլ ընկերության համար ռազմավարական չէր հանդիսանում, սակայն դրա ներդրումը թույլ կտա հետևել հաճախորդների համալիր սպասարկման քաղաքականությանը: ԱՊՊԱ լայնորեն մատչելի կլինի մեր ընկերության հաճախորդներին:
Այսինքն, տուրիստական ապահովագրության շրջանակներում դուք գործակալական ցանց ընդհանրապես չե՞ք ունեցել և չեք էլ փորձել այն ստեղծե՞լ:
Իհարկե փորձել ենք, և հասկացել, որ դա արդյունավետ չէ, քանի որ լուրջ ռեսուրսների առկայություն է պահանջում, որոնց ծախսը տնտեսապես նպատակահարման չէ, բացի այդ, ապահովագրության այդ տեսակը կապված է ավելորդ թղթային քաշքշուկների հետ:
Իսկ ԱՊՊԱ պայմանագրերը կնքելիս նման քաշքշուկ չկա՞:
Կա, սակայն խնդիրը դրանում չէ: Գործակալական ցանցի ձևավորման գործընթացում ապահովագրողների կարծիքները բաժանվեցին, նրանց, ովքեր գերադասում են իրենց Պոլիսները վաճառել սեփական, գուցե և փոքր, սակայն արհեստավարժ ու պատրաստված գործակալական ցանցի միջոցով, և նրանց, ովքեր գտնում են, որ ԱՊՊԱ-ն դա մասսայական պրոդուկտ է, հետևաբար արդյունքը երևում է միայն վաճառված Պոլիսների քանակով: Մենք փորձեցինք գտնել , իրոք, օպտիմալ որոշում, այսպես կոչված «ասկե միջինը», աճեցնել պրոֆեսիոնալ գործակալներ, միաժամանակ ապահովելով Պոլիսների մասսայական վաճառք, այդ թվում մանրածախ շատ ցանցերի հետ համագործակցության միջոցով, ինչպիսիք են, օրինակ, ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ը: ընկերությունն ունի նաև վաճառքի իր սեփական կետերը, որոնք ժամանակին բացվել էին մարզերում, ապահովագրական ծառայությունների աճող պահանջարկը բացահայտելու նպատակով:
Իսկ ինչքանո՞վ է արդյունավետ խոշոր մանրածախ ցանցերի միջոցով ԱՊԱ Պոլիսների վաճառքը: Ինչքանով մեզ հայտնի է, արտասահմանում նման պրակտիկան կիրառվում է միայն բանկերի նկատմամբ:
Հակառակը, բանկերը ֆինանսապես կայուն են, հետևաբար, արտասահմանում ևս նման միջնորդների դերում հանդես են գալիս խոշոր ռիթեյլերները: Այսoր ԱՊՊԱ Պոլիսները մեծ հաջողությամբ վաճառվում են բրիտանական խոշորագույն մանրածախ Tesco ցանցում: Այնպես որ, եթե ապահովագրական պրոդուկտն ունենում է զանգվածային բնույթ, ապա հեշտությամբ կարող է հայտնվել զանգվածային մյուս պրոդուկտների կողքին: Այլ բան է, որ մեր երկրում, որտեղ ապահովագրական հարաբերություները դեռևս զարգացած չեն, ապահովագրության պայմանագիրը լրացնելը, ցավոք, գտնվում է սուպերմարկետի վաճառողի ձեռքում: Արտասահմանում այդ գործընթացն այնքան է ավտոմատացված, որ վաճառողը կարող է և գլուխ չհանել ամենատարրական մաթեմատիկական հաշվարկներից: Ինչպես տեսնում եք, անգամ այստեղ մենք բախվում ենք անհրաժեշտ ենթակառույցների բացակայության պրոբլեմին:
Եթե Դուք հարցնում եք, թե խելամիտ է արդյոք մանրածախ ցանցերի միջոցով ապահովագրական Պոլիսների վաճառքը, ապա միանշանակորեն կպատասխանեմ այո: Բոլորովին այլ հարց է, թե այդ ցանցերի աշխատակիցները պատրա՞ստ են արդյոք համապատասխան ձևով սպասարկել գնորդին: Մենք երկար ժամանակ էինք ընտրում այն գործընկերոջը, որի միջոցով պետք է իրականացնենք ԱՊՊԱ Պոլիսների վաճառքը: Ոչ ոքի համար էլ գաղտնիք չէ, որ ՎիվաՍել ընկերությունը հուսալի գործընկերոջ համբավ ունի, ընկերությունում աշխատավարձերը բավականին բարձր են և այն ունի բավականաչափ իրավասու սպասարկող անձնակազմ: Հետևաբար, երբ հասարակ վարորդը անտեղյակ է լինում ապահովագրական շուկայի մասնակիցներից, չի կարողանում ինքնուրույն ընտրել ապահովագրողին, նման դեպքում շատ կարևոր է ասոցիացվել հասարակ քաղաքացիներին քաջ հայտնի ընկերության հետ, ինչն էլ մենք արեցինք:
Բոլորովին վերջերս ակտիվ քննարկումներ էին ընթանում վարորդների կողմից զանգվածային բողոքների հնարավորության մասին: Առայժմ ոչ մի բողոք չի եղել, չնայած, որ բուռն քննարկումներն ընթանում են յուրաքանչյուր անկյունում, ընդ որում, քննարկողների միջ քիչ չեն նաև պարտադիր ապահովագրության կողմնակիցները…
Ես, որպես տնտեսագետ պարտավոր եմ որոշակի ցինիկությամբ վերաբերվել այնպիսի երևույթներին, ինչպիսիք են սոցիալական բումը և զանգվածային բողոքները: Ընդհանրապես, մեր քաղաքացիներին ես կբաժանեի երեք խմբերի: Առաջին խմբին են պատկանում այն քաղաքացիները, որոնք մշտապես ինչ-որ բանից բողոքում են, շատ հաճախ չհասկանալով նաև, թե ինչից: Երկրորդ խումբը, ի դեպ շատ հետաքրքիր խումբ է, ընդգրկում է այն մարդկանց, ովքեր աշխատում են ընդգրկվել թեկուզ ինչ-որ շահույթ հետապնդող գործընթացներին: Այդ մարդկանց ամենից քիչ է հետաքրքրում տվյալ գործընթացի էությունը: Այդպիսի մարդկանց ուղեղում միայն մի բան է` պոկել հնարավորինս մեծ կտոր: Երրորդ և հիմնական խմբին են պատկանում այն քաղաքացիները, որոնք պատրաստ են գնել ապահովագրական Պոլիս, միայն թե, ինչպես իրենք են արտահայտվում` «իրենց չկպնեն»: Հատկապս այդ խմբի հետ էլ արժե աշխատել, այն այդքան անհուսալի չէ, ինչպես մյուսները: Եվ ապահովագրության էության մասին նրանց ծանոթացնելը կախված է նաև մեր ապահովագրողների, մանավանդ այդ գաղափարի նախաձեռնողների, մասնավորապես, Կենտրոնական Բանկի և Ապահովագրողների Բյուրոյի արհեստավարժությունից: Այստեղ բիզնեսը հանդիսանում է այդ խնդրի լուծման գործիքը, հետևաբար պետական հսկողությունը պետք է լինի շատ խիստ:
Ինչպես են ապահովագրողները պայքարում ապահովագրական ենթակառույցների թույլ զարգացածության հետ: Այդ ուղղությամբ ինչպիսի՞ քայլեր է ձեռնարկում ձեր ընկերությունը: Ծանոթացրեք, խնդրեմ ենթակառույցային պրոբլեմների լուծման Ձեր տեսակետներին:
Դա ապահովագրողների համար ամենախոցելի և ցավոտ թեման է: Հայաստանում պարտադիր ապահովագրության ինստիտուտի հաջող ներդրումը կախված է նրանից, թե ինչպիսի լրջությամբ այդ գործընթացում ներգրավված ամեն մի կառույց կմոտենա իր պարտավորությունների կատարմանը: Տարբեր կառույցներ, Ոստիկանությունը կամ առթղջապահական մարմինները դրված խնդիրներին արձագանքում են յուրովի, չնայած, որ, կրկնում եմ, այդ կառույցների պատրաստակամությունից է կախված երկրում ԱՊՊԱ ինստիտուտի կայացումը: Այդ կառույցներից յուրաքանչյուրում այսօր անհրաժեշտ են կառուցվածքային փոփոխություններ, առնվազն այնքան, ինչքանով որ այդ փոփոխությունները տեղի են ունեցել ապահովագրական ընկերություններում: Բոլոր կարևորագույն խնդիրների լուծման համար էլ կամք է հարկավոր: Ուրախությամբ կարող եմ նշել, որ թե Ավտոապահովագրողների Բյուրոյի, թե Կենտրոնական Բանկի մոտ այդ կամքը կա, և հատկապես դա է, որ թույլ է տալիս լուծել բոլոր ամենաարդիական խնդիրները: Մեր կողմից էլ մենք կանենք հնարավորինս ամեն բան:
Ինչպե՞ս է լուծվում գնահատող կազմակերպությունների բացակայության հարցը:
Ներկայումս Ավտոապահովագրողների բյուրոն զբաղվում է այդ գործընթացների համակարգումով, կապված գնահատող կազմակերպությունների գործունեության իրավական պլատֆորմի ստեղծման հետ: Մասնավորապես, մինչև տարեվերջ Բյուրոն պետք է հաստատի դրանց ընտրության ընթացակարգի պահանջները: Դրան զուգահեռ յուրաքանչյուր ապահովագրական ընկերություն ստեղծում է իր սեփական ապահովագրական ենթակառույցը, այդ թվում, պատրաստելով նաև իր գնահատողներին:
Իսկ այդ «իրենց» գնահատողների առկայությունը չի՞ կարող բովանդակությունից զրկել գնահատման հիմնական էությունը` օբյեկտիվությունը: Չէ՞ որ տվյալ դեպքում ապահովագրական ընկերությունը հանդիսանում է շահագրգռված կողմ:
Իհարկե, իդեալական կլիներ, եթե շուկայում գործեին անկախ գնահատողներ: Սակայն այստեղ հարց է առաջանում, Հայաստանում կա՞ արդյոք գնահատման ոլորտի կադրային պոտենցիալ: Չէ՞ որ մեզ մոտ նման կառույցները երբեք պահանջարկ չեն ունեցել և բացառապես ստեղծվում էին ապահովագրական ընկերություններին կից: Այլ բան է, եթե ապահովագրական ընկերությունների գնահատողները միավորվեին և նման կառւյցներ ձևավորեին իրենք, ինքնուրույն: Սակայն, ամեն բան այդքան հեշտ չէ, ինչպես որ թվում է առաջին հայացքից: Հայաստանում անկախ գնահատողների ինստիտուտի ստեղծման ու կայացման համար որոշակի խթանիչներ են հարկավոր, ինչպես նաև ոչ պակաս ժամանակային ծախսեր: Իսկ նստել ու սպասել, որ երկրում կհայտնվեն նման կառույցներ, մենք պարզապես, չենք կարող: Նշեմ նաև, որ ենթակառույցների հետ կապված պրոբլեմներն ապահովագրողների մոտ քիչ չեն, սակայն կարևորը նա է, որ այդ պրոբլեմները բացահայտված են ու դրանց լուծման ուղղությամբ իրականացվում են շատ լուրջ աշխատանքներ, այդ պրոբլեմներին իրավական լուծումներ տալու համար:
Մի փոքր էլ պատմեք սակագնային քաղաքականության մասին, չե՞ք բողոքում ԱՊՊԱ սակագների հաշվարկների խստությունից:
Իհարկե, ապահովագրողներին «մանյովրելու» մեծ դաշտ չեն թողել, ինչը պայմանավորված է եղել, այդ թվւմ նաև մեր բիզնեսի նկատմամբ ձևավորված անվստահությունով: Այնուամենայնիվ, կարծում եմ, որ սակագնային քաղաքականության խստությունը լիովին արդարացված և խելամիտ որոշում է և ողջունվում է բոլոր ապահովագրողների կողմից:
Հետաքրքիր է, ի՞նչ սակագներ էին գործում ավտոքաղաքացիական կամավոր ապահովագրության ժամանակ, մո՞տ էին դրանք ԱՊՊԱ սակագներին:
Ճիշտ չէ զուգահեռներ անցկացնել երկու սկզբունքայնորեն տարբեր պրոդուկտների միջև: ԱՊՊԱ-ն ունի սոցիալական ուղղվածություն և կոչված է պաշտպանել ավտովթարից տուժած անձանց, իսկ պարտադիրի ժամանակ դա բիզնես-պրոդուկտ է և կոչված է պաշտպանել ավտոմեքենային սեփականատիրոջը` ԱՃՊ մեղավորին:
Տարբեր ապահովագրողներ տարբեր գնահատականներ են տալիս ԱՊՊԱ եկամտաբերությանը: Ինչպիսի՞ն է Ձեր գնահատականը:
Զանգվածային սպառման ապահովագրական պրոդուկտների եկամտաբերությունը, որպես կանոն, չեն հաշվարկում:
Բայց ապահովագրողները բազմաթիվ անգամ նշել են 4-5% թիվը:
Հիշում եմ, նման գնահատականներ տրվել են: Այնուամենայնիվ, ապահովագրողները չունեն այնպիսի հաշվարկներ, որոնք թույլ կտային հստակորեն սահմանել, թե որոշ ժամանակ անց ապահովագրական ընկերությունների ծախսերը կփոխհատուցվեն, կամ ոչ: Կա որոշակի ռիսկ, որ պրոդուկտը կարող է լինել վնասաբեր և այդ ռիսկն իրական է: Օրինակ, տաքսիների համար սահմանվել է Պոլիսի ամենաբարձր գինը, սակայն ոչ ոք վստահ չէ, որ Պոլիսի այդ գինը ապահովագրողին կփոխհատուցի ամենառիսկային հաճախորդի սպասարկման ծախսերը:
Դուք փորձ արեցիք գնահատել ԱՊՊԱ ներդրումների վերադարձի մակարդակը, այսպես կոչված` ROI ցուցանիշը: Ձեր գնահատականներով, ե՞րբ այս պրոդուկտի ներդրման վրա կատարած ծախսերը ապահովագրողների համար եկամտաբեր կդառնան, և ե՞րբ կարելի կլինի խոսել, չնայած ոչ մեծ, բայց արդեն շահույթի մասին:
Կարծում եմ, ոչ մի ապահովագրող նման ցուցանիշների հաշվարկ իրականացնելու համար չունի բավականաչափ ժամանակ: Համաշխարհային փարձը ցույց է տալիս, որ առաջին երկու տարում ԱՊՊԱ կարող է ապահովել որոշակի շահույթ: Սակայն, ներդրումների եկամտաբերության այդպիսի հաշվարկներ անելիս չի կարելի հաշվի չառնել ժամանակի գործոնը: Մասնավորապես, այն ռիսկերը, որոնք առաջանում էին ԱՊՊԱ ներդրումին հաջորդող երկրորդ կամ երրորդ տարում, այսօր կարող են առաջանալ ներդրումից հետո արդեն մեկ ամիս անց, օրինակ ապահովագրական կեղծարարությունները: Մեզ համար գլխավորը իրավիճակից առանց վնասների դուրս գալն է: Իսկ իրական ցուցանիշների մասին կարելի է խոսել միայն տարին փակելուց հետո:
Ձեր ընկերությունը որտե՞ղ է մտադիր ներդնել ԱՊՊԱ շրջանակներում հավաքված ռեսուրսները:
Իրականում, ներդրումային գործիքները շատ քիչ են, հետևաբար որոշ ապահովագրողներ, որպես կանոն, իրենց ակտիվները, կամ ապահովագրական պահուստները ներդնում են արտասահմանյան շուկաներում: ԱՊՊԱ գործարկումով ներդրումային պոտենցիալի բացակայության պրոբլեմն ավելի կխորանա: Բանը նրանում է, որ ներքին ֆինանսական շուկան դեռ պատրաստ չէ իրացնել ԱՊՊԱ շրջանակներում ձևավորված ծավալները, սակայն ներքին շուկայում փող աշխատելու ապահովագրողների ցանկությունը շատ մեծ է: Պետք չէ մոռանալ, որ գործիքների եկամտաբերությունը տատանվում է դրանց հուսալիությունից կախված և ինչքան բարձր է գործիքի եկամտաբերությունը, այնքան ցածր է դրա հուսալիությունը, և հակառակը: Ցավոք, գործիքների հուսալիություն հասկացության հետ մեզ մոտ քչերն են ծանոթ, հետևաբար, թե «որտեղ ավելի խելամիտ կլինի ներդրումներ կատարել» հարցն ապահովագրողների կողմից այնքան էլ լուծված չէ:
Իմաստ ունի՞ արդյոք ԱՊՊԱ ռիսկերը վերաապահովագրելը:
Իմաստ չունի: Ի դեպ, ԱՊՊԱ-ն դա լուրջ խթան է վերաապահովագրական պորտֆելը փոքրացնելւ համար: ԱՊՊԱ շրջանակներում ապահովագրողները պետք է ինքնուրույն կառավարեն իրենց ռիսկերը:
Նախատեսվում են արդյոք ԱՊՊԱ շրջանակներում քրոս-վաճառքները:
Սկզբից էլ ընկերությունը նման պլաններ չի ունեցել, քանի որ պատրաստում էինք պրոֆիլային գործակալների, որոնք մասնագիտանում էին միայն ԱՊՊԱ Պոլիսների վաճառքում: Վաճառքների ընթացքում ապահովադիրներն իրենք են հանդես գալիս ավտոմեքենան հափշտակումից ու վթարներից ապահովագրելու (ԿԱՍԿՈ) նախաձեռնությամբ, ինչը մեզ համար անսպասելի էր: Այնպես որ, ստիպված էինք իրականացնել գործակալների վերապատրաստում:
Հայաստանում արդեն ավանդույթ է դարձել նախագծերի ներդրման ժամկետների հետաձգումը: Կա արդյոք նման հավանականություն կապված ԱՊՊԱ հետ:
Նման վտանգ այսօր էլ դեռևս կա, սակայն դեպքերի նման զարգացումներ ոչ մի դեպքում չի կարելի թույլ տալ: Հերթական հետաձգումը մեզ կկանգնեցնի լուրջ պրոբլեմների առջև:
Էլիտա Բաբայան
ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
TUMO և Astana Hub. դու՝ ինձ, ես՝ քեզ
Փորձագետ․ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագների զսպումը կրում է խիստ ժամանակավոր բնույթ
Քաղաքագետ․ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանի դուրս գալը կհանգեցնի նրա կախվածության ադրբեջանական և թուրքական շուկաներից
Շաքարի ներմուծումը Հայաստան 2025թ. առաջին կիսամյակում կրճատվել է 66%-ով
ATI.SU․ Հայաստանում միջազգային բեռնափոխադրումների պահանջարկը 30%- ով աճել է
ՔՊ-ը Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամի պաշտոնի համար առաջադրել է Արմեն Քթոյանի թեկնածությունը
Հայաստանն ու Ֆրանսիան դիտարկում են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ընդլայնման հեռանկարները