Հինգշաբթի, 23 Օգոստոսի 2012 21:25

Fitch միջազգային վարկանշային գործակալությունը հաստատել է Հայաստանի վարկանիշները ՙBB-՚ մակարդակի վրա, ՙԿայուն՚ կանխատեսումով

ԱրմԻնֆո. Fitch միջազգային վարկանշային գործակալությունը հաստատել է Հայաստանի թողարկողի դեֆոլտի երկարաժամկետ վարկանիշն ազգային և օտարերկրյա արժույթով` ՙBB-՚ մակարդակի վրա, իսկ երկարաժամկետ դեֆոլտի կանխատեսումը մնացել է ՙկայուն՚: Այս մասին ԱրմԻնֆո գործակալությանը տեղեկացվել է Fitch Ratings գործակալության մամուլի ծառայությունից: Միևնույն ժամանակ գործակալությունը հաստատել է երկրի՝ թողարկողի դեֆոլտի վարկանիշի կարճաժամկետ կանխատեսումը արտարժույթով` B մակարդակում, իսկ երկրի առաստաղը` BB մակարդակում: Այս մասին հայտնի է դառնում գործակալության հաղորդագրությունից:

Աղբյուրի համաձայն, վարկանիշերի հաստատումն արտացոլում է երկրի բյուջետային ու արտաքին առևտրային անհավասարակշռությունների (դիսբալանսների) նվազումը: Ըստ հաղորդագրության՝ Հայաստանի կառավարությունը բյուջեի պակասուրդը նվազեցրել է 2010-ի 5%-ից` 2011-ին 2.8%-ի՝ ի հաշիվ հարկահավաքության բարելավման, իսկ բյուջետային պակասորդի մակարդակը մոտենում է միջնաժամկետ նպատակային ցուցիչին` ՀՆԱ-ի 2%, չնայած, որ դեռ ոչ բոլոր նպաստող միջոցներն են ձևակերպվել: Արդյունքում, Հայաստանի պետական պարտքը կարող է կայունանալ ՀՆԱ-ի 45%-ի սահմաններում: Սակայն, շեշտվում է, որ այս ցուցանիշը զգայուն է արտարժույթի փոխարժեքի նկատմամբ, քանի որ վերոնշյալ պարտքի 84%-ը արտարժույթով է հաշվարկված (հիմնականում այդ պարտավորությունները միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունների հանդեպ են): Այսպիսով արտաքին և ֆիսկալ կայունությունը սերտորեն կապված են միմյանց:

ործակալությունը նաև փաստում է, որ Հայաստանի իրական համախառն ներքին արդյունքը 2011թ. աճել է 4.6%-ով սպառման և արտահանման, ինչպես նաև գյուղատնտեսության ոլորտի աճի շնորհիվ: Fitch գործակալությունն ակնկալում է, որ 2012-14 թթ. ՀՆԱ-ի աճը կկազմի 4%: Լեռնահանքային ոլորտում արտդյունահանման ցուցանիշները հնարավոր է գերազանցվեն, սակայն մետաղների գներից և ռուսաստանյան տնտեսությունից կախվածությունը խոցելիության աղբյուր են: Ներդրումային կլիմայի բարելավման դեպքում, ոլորտի ավելի արագ աճ կարող է արձանագրվել միջնաժամկետ հեռանկարում:

Հայաստանի արտաքին ֆինանսները սուվերեն համեմատելի թողարկողների համեմատ թույլ կողմ են հանդիսանում: Անցած տարի ընթացիկ գործառնությունների հաշվի պակասուրդը նվազել է մինչև 11%, սակայն շարունակում է մնալ երկրորդ տեղում` Եվրոպայի` զարգացող տնտեսություններով երկրների և երրորդը`BB վարկանիշ ունեցող երկրների շարքում: Այս ցուցանիշը զգալիորեն գերազանցում է մինչճգնաժամային ցուցանիշները: Մետաղների գների անկման հետ կապված արտաքին մուտքերի աճի նվազումը սահմանափակելու է հետագա առաջընթացը 2012-ին: Ընթացիկ գործառնությունների հաշվի պակասուրդի միայն կեսն է ֆինանասավորվում արտաքին ուղղակի ներդրումների հաշվին, ինչն ավելացնում է արտաքին պարտքը:

ՀՀ Կենտրոնական բանկը 2012 թվականի առաջին կիսամյակում, արտարժութային եկամուտների ժամանակավոր հանգստի փուլում թույլատրեց արժույթի ավելի ճկուն փոխարժեք: Չնայած ինտերվենցիաների չափերը կրճատվեցին, այնուամենայնիվ, բանկը 2011-2012 թվականներին հանդիսանում է արտարժույթի նետտո-վճառողը:

2013-ին Հայաստանը կսկսի վճարումներ անել Արժույթի միջազգային հիմնադրամին: Հենց այդ տարում կլինի վճարումների պիկը` 279 մլն դոլար (կանխատեսվող ՀՆԱ-ի 2.6%-ը կամ ՀՀ Կենտրոնական բանկի պահուստների 1/6-րդը): Դրա արդյունքում այդ պահուստները կնվազեն կամ կմնան նույն մակարդակի վրա: ործակալությունը ակնկալում է, որ Հայաստանի կառավարությունը ձգտելու է վարկավորման/ֆինանսավորման նոր ծրագրի երկարաձգմանը, որի ժամկետը լրանում է 2013-ին: Կառավարությունը նաև նախատեսում է վերաֆինանսավորել իր ուղղակի պարտավորությունները Հիմնադրամի առաջ` միջազգային այլ ֆինանսական կառույցների հաշվին:

Fitch-ի մասնագետները գտնում են, որ ներկայում արտաքին շոկերին դիմակայելու Հայաստանի կարողությունն ավելի թույլ է , քան 2008-ին` արտաքին և պետական պարտքերի ավելացման պատճառով: Արտաքին պարտքի արդյունքում պահուստների կամ ազգային արժույթ դրամի վրա ճնշումը կարող է անցանկալի վարկանշային գործողության հանգեցնել: Կապիտալի անբավարար ներհոսքի դեպքում կաճեն արժեզրկման ռիսկերը: Դրական վարկանշային գործոններ կարող էին լինել ընթացիկ գործառնությունների հաշվի պակասուրդի նվազումը, դոլարիզացիայի նվազումը ու պահուստների ավելացումը:

Բյուջետային պակասուրդի նվազմամբ հետագա առաջընթացը գերադասելի է հարկահավաքության բարելավման, այլ ոչ ծախսերի նվազեցման միջոցով, ինչը կնպաստեր վարկավորման ամրապնդմանը: Այն դեպքում, որ պետպարտքի սպասարկման գործակիցները շարունակում են ցածր մնալ, ֆոնդավորման արժեքն ավելանալու է միջնաժամկետ հեռանկարում` ավելացնելով պետպարտքի նվազեցման կամ կայունացման կարևորությունը: 2014-ին նախատեսված կենսաթոշակային բարեփոխումը, թեպետ, իրենց ներկայացնում է բյուջետային ուղղակի ծախսեր` կարճաժամկետ հեռանկարում, կարող է նպաստել կապիտալի տեղական շուկաների զարգացմանն ու արտաքին և բանկային փոխառություններից կախվածության նվազմանը:

Fitch-ը նախկինում ընգծել է հայաստանյան բանկային հատվածի ուժեղ կողմերը: Միևնույն ժամանակ՝ Հայաստանի բանկային վարկավորման իրական աճի տոկոսը 2011-ին եղել է 25%-ի մակարդակում, ինչը ամենաարագն է եվրոպական զարգացող տնտեսությունների և երկրորդը BB մակարդակ ունեցող երկրների մեջ, ինչն առաջացրել է մասնագետների անհանգստությունը: Արագ տեմպերը կպահպանվեն նաև 2012-ին և դրա հիմնական ուղղությունները կլինեն ընկերությունների և արտարժութային վարկավորումները: Սուվերեն վարկավորման համար առկա ռիսկերը չեզոքացվում են բանկերի` կորուստների վերացման հնարավորություններով` կապված կապիտալի բավարարության մեծ ցուցանիշների և բանկային համակարգի համեմատաբար փոքր չափերի հետ:

Fitch-ը եզրափակում է, որ ներկայում իրականացվող քաղաքականությունը հավանաբար կշարունակվի նաև 2013-ի նախագահական ընտրություններից հետո, քանի որ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հավանաբար կհաղթի այդ ընտրություններում, եթե առաջադրի իր թեկնածությունը: Իսկ խորհրդարանում իշխող Հանրապետական կուսակցության տեղերի աճին հանգեցրած 2012-ի ընտրությունների անցկացման դրական փոփոխությունները ցույց են տալիս, որ նախագահական ընտրությունների արդյունքները նույնպես կընդունվեն, ինչը կհանի այդ արդյունքների բողոքարկման և անկարգությունների ռիսկը:

Իսկ 2013թ. փետրվարի նախագահական ընտրությունների արդյունքների հնարավոր բողոքարկման հետևանքով հնարավոր հուզումները կամ Լեռնային Ղարաբաղի հետ կապված Ադրբեջանի հետ լարվածության ավելացման դեպքում հնարավոր են վարկանշային բացասական գործողությունները: Այնուամենայնիվ, հատուկ նշվում է, որ Fitch-ի բազային սցենարի համաձայն վերը նշված երկու իրադարձություններից և ոչ մեկը չի կանխատեսվում:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.72	-0.01
USD	382.61	0.07
EUR	442.37	0.54
GBP	503.51	2.11
CAD	272.92	1.86
JPY	24.82	-0.13
CNY	53.74	0.02
CHF	474.64	0.73

Նորություններ

Fitch միջազգային վարկանշային գործակալությունը հաստատել է Հայաստանի վարկանիշները ՙBB-՚ մակարդակի վրա, ՙԿայուն՚ կանխատեսումով