Չորեքշաբթի, 6 Փետրվարի 2013 19:46
Հայաստանի թերմինալային բիզնեսի մոնոպոլիստ TelCell ընկերությունն Idram համակարգով իրականացվող վճարների վրա սահմանել է միջնորդավճար
ԱրմԻնֆո. Հայաստանի թերմինալային բիզնեսի մոնոպոլիստ TelCell ընկերությունը ¥շուկայի ավելի քան 90%-ը¤ Idram համակարգով իրականացվող վճարների վրա սահմանել է միջնորդավճար: Ըստ Idram-ի կողմից Facebook սոցիալական ցանցում հրապարակված հաղորդագրության, այս տարվա փետրվարի 1-ից TelCell-ի թերմինալներն սկսել են բոլոր ծառայությունների դիմաց վճարողներից գանձել միջնորդավճարներ:
Ըստ փորձագետների, վճարների շուկայի այս ՙնորարարությունը՚ շուկայում զարգանալ սկսող էլեկտրոնային համակարգին կբախի հաճախորդների արտահոսքի պրոբլեմին, դեպի էլեկտրոնային վճարների անվճար համակարգեր, շրջանցելով թերմինալների շուկան:
Ինչպես նշում են փորձագետները, խփելով Idram-ի բիզնեսին, TelCell վճարային օպերատորը, որն այսօր գերիշխող դիրք է զբաղեցնում թերմինալային վճարների շուկայում, աստիճանաբար սնանկ կդարձնի ոչ միայն Idram ընկերությանը, այլ նաև կկանգնի շրջանառության ծավալների որոշակի անկման առջև: Փաստորեն, մոնոպոլիստն այլընտրանք չի թողնում ոչ սովորական մարդկանց, որոնք երբեմնի օգտվում էին վճարային օպերատորների անվճար ծռայություններից, ոչ էլ էլեկտրոնային փողերի պոտենցիալ մասնակիցներին: Այսպիսով, բազմաթիվ երկրներում զարգացող էլեկտրոնայյին փողերի համակարգը, որն ընդլայնում է փող հասկացությունը և ոչնչացնում սահմանները քաղաքների ու գյուղերի միջև, ցավոք, աջակցություն չի գտնում Հայաստանում, ավելին, մոնոպոլիստների ջանքերով դառնում են ոչ եկամտաբեր բիզնես:
Հետաքրքիր է անդրադառնալ նաև թերմինալային բիզնեսի պատմությանը Հայաստանում: Կրկնելով բազմաթիվ ֆինանսական ոլորտների աննախանձելի ճակատագիրը, այս շուկան դարձավ մոնոպոլիստների ՙբռնությունների զոհը՚: Ներկայումս այդ շուկայում գործում է ընդամենը 2 ընկերություն` TelCell-ը և ՙՏանդեմ՚-ը: Ընդ որում, վերջինս ՙբավարարվում է՚ հիմնականում հարկային և այլ պետական վճարնորի ընդունումով, որոնց բաժինն ընդհանուր վճարների մեջ, ամենակոպիտ հաշվարկներով, չի անցնում նույնիսկ 10%-ից:
Սակայն, դեռևս 2008-2009 թվականներին Հայաստանի թերմինալային բիզնեսում գործում էր 6 ընկերություն` TelCell, MJPA, OSMP, ՙՄեգապանտերա՚, ՙՏանդեմ՚ և ՙՔվադրաֆոն՚ ընկերությունները: Բայց արդեն 2012 թվականի սկզբին մասնակիցների թվաքանակը կրճատվեց, հասնելով երեքի: Իսկ այս տարվա փետրվարին տեղի ունեցավ գործարք, ինչի արդյունքում TelCell ընկերությունը ՙկուլ տվեց՚ ՙՄեգապանտերա՚ ընկերությանը, որը, ի դեպ, միջնորդավճարներ չէր գանձում: Դառնալով շուկայի խոշորագույն խաղացողը, TelCell ընկերությունը վերածրագրավորեց վճարային բոլոր թերմինալները:
Համաձայն ամենամոտավոր գնահատականների, ակնթարթային վճարների շուկայի ամսական միջին ծավալը կազմում է 500 մլն.դրամ: Ընդ որում, այդ վճարների 70%-ը կազմում են բջջային կապի ծառայությունները, 20-25%-ը` կոմունալ վճարները, 5-10%-ը` Ինտերնետ ծառայությունները, հեռուստատեսությունը և այլն:
Հիշեցնենք, որ TelCell-ը հանդիսանում է վճարների ընդունման Հայաստանի խոշորագույն ցանցը: Ընկերությունը հիմնվել է 2007 թվականին: Ներկայումս իր թերմինալների միջոցով վճարներ է ընդունում 85 կապի օպերատորների և փրովայդերների օգտին: Հակակարգում գործում է վճարների ընդունման ավելի քան 300 կետ, հիմնականում հանրապետության խոշոր քաղաքներում: Պաշտոնական կայքում ընկերությունը չի հրապարակում իր բաժնետերերի և ֆինանսական արդյունքների վերաբերյալ տեղեկություններ:
Նշենք, որ Idram համակարգի ծառայություններից օգտվողների համար 2013 թվականի փետրվարի 1-ից սահմանվել են հետևյալ սակագները` 1001-4999 դրամ վճարների դեպքում` 2% միջնորդավճար, 5000 դրամից ավելի գումարի դեպքում` 1%, իսկ 100-1000 դրամի դեպքում` 30 դրամ: