Ուրբաթ, 28 Հունիսի 2013 19:29

Արտագաղթի բարձր մակարդակն ավելացրել է Հայաստանի բնակչության մեկ շնչին բաժին ընկնող պարտքային բեռը մինչև 1300 դոլար` ավելի քան 2 անգամ հնգամյա աճով

ԱրմԻնֆո. Հայաստանի արտաքին պարտքը, 2013 թվականի հունվար-մայիս ամիսներին նվազելով 4%-ով, 3.7 մլրդ դոլարից հասել է 3.6 մլրդ դոլարի ապրիլին` մինչև հունիս գրեթե չշարժվելով այդ ՙմեռյալ՚ կետից: Այդ թիվն ավելի քան 2 անգամ գերազանցում է երկրի ոսկու-արտարժույթի պահուստները:

ԱրմԻնֆոյի վերլուծաբանների կարծիքով, հնգամյա վաղեմության դինամիկայում ոսկու-արտարժույթի պահուստները ծածկում էին արտաքին պարտքի կեսից ավելին, սակայն պահուստների նվազումը ճգնաժամի ֆոնին և տարեցտարի ավելացող արտաքին պարտքը էլ ավելի է ավելացրել վերջինիս դոմինանտը: Փաստորեն, պետության այսօրվա պահուստները չեն ծածկում արտաքին պարտքի նույնիսկ կեսը, լավագույն դեպքում խոսքը վերաբերում է 43-44 տոկոսին:

2009-2012 թթ. Հայաստանի ՀՆԱ-ում արտաքին պարտքի բաժինը տատանվում էր 35-38%-ի սահմաններում, 2010թ. նվազագույնով և 2012թ. առավելագույնով, այդ շրջանում բացարձակ արտահայտությամբ ավելանալով 26%-ով` ՀՆԱ աճի դանդաղ տեմպեի պայմաններում (հաշվի առնելով 2009թ. 14 տոկոսով անկումը): Համեմատության կարգով նշենք, որ 2008 թվականին արտաքին պարտքի բաժինը ՀՆԱ-ում անհամեմատ ավելի փոքր էր` շուրջ 30%, և դա` պարտքի մեծության 21% աճի դեպքում, մինչդեռ ՀՆԱ տարեկան աճը ճգնաժամի առնչությամբ դանդաղել էր 13,7%-ից մինչև 6,9%: Ս.թ. մայիսի վերջին արտաքին պարտքի բաժինը երկրի ՀՆԱ-ում կազմում է ենթադրաբար 37%:

Փորձագետները կարծում են, որ բնակչության մեկ շնչի հաշվով տեսակարար պարտաքային ծանրաբեռնվածությունը այժմ արդեն ավելացել է մինչև 1300 դոլար` 2009 թվականի 550 դոլարի դիմաց: Իսկ հաշվի առնելով արտագաղթի բարձր մակարդակը, որի արդյունքում Հայաստանի բնակչության թիվն անհամեմատ ավելի պակաս է վիճակագրական տվյալներից, բնակչության մեկ շնչին բաժին ընկնող արտաքին պարտքի բեռն անհամեմատ ավելի ծանր է:

ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունից ԱրմԻնֆո գործակալությանը տրամադրված ՀՀ ֆինանսների նախարարության նախնական տվյալների համաձայն, ս.թ. մայիսի վերջին Հայաստանի արտաքին պարտքը կազմել է 1.496 տրլն դրամ կամ 3.589 մլրդ դոլար, ամսվա կտրվածքով (մայիսին) դրսևորելով 0,8% անկում` փետրվարի և մարտի 1,6-2,2% անկումից և հունվարի ու ապրիլի 0,02-0,6% աճից հետո:

Արտաքին պարտքի կառույցում 85%-ը կամ 3.1 մլրդ դոլար բաժին է ընկնում կառավարությանը, իսկ մնացած շուրջ 15%-ը կամ 538 մլն դոլարը` Կենտրոնական բանկին: Ընդ որում կառավարության արտաքին պարտքը մայիսին կրճատվել է 0,5%-ով, հունվար-մայիսին կրճատվելով 3%-ով, իսկ Կենտրոնական բանկի արտաքին պարտքը մայիսին կրճատվել է 2,5%-ով, հունվար-մայիսին կրճատվելով 9,6%-ով: Ամսվա կտրվածքով կառավարության արտաքին պարտքը աճ է դրսևորել միայն ապրիլին, մինչ այդ ամեն ամիս արձանագրելով անկում, մինչդեռ ԿԲ-ին հաջողվել է արտաքին պարտքի իր բաժինը կրճատել միայն փետրվարին, մարտին և մայիսին:

2013 թվականի հունիսի 1-ի դրությամբ Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքը կազմել է 1.754 տրլն դրամ կամ 4.208 մլրդ դոլար, մայիսին 0,6% աճով, իսկ հունվար-մայիս ամիսներին 0,5% անկումով: Դրա կառույցում ներքին պետական պարտքին բաժին է ընկնում 14,7% կամ 257.9 մլրդ դրամ (618.9 մլն դոլար) ամսական 0,2% անկմամբ. իսկ հունվար-մայիսին` 1,2% աճով: Ներքին պետական պարտքում պետական պարտատոմսերի տեսակարար կշիռը գերազանցում է 98%-ը, իսկ մնացած գրեթե 2%-ը առևտրային վարկեր են: Ընդ որում, պետական պարտատոմսերի գծով պարտքը, հունվարի և փետրվարի աննշան աճից, իսկ հետո մարտի 4,7% անկումից հետո, ապրիլին դարձյալ դրսևորել է 3,5% աճ, մայիսին դանդաղելով մինչև 0,2%, ինչն, ընդհանուր առմամբ, հունվար-մայիս ամիսներին ապահովել է 1,6% աճ:

Նշենք, որ 2013 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտքը կազմել է 1.8 տրլն դրամ կամ 4.4 մլրդ դոլար, որի կառույցում արտաքին պարտքը` 1.5 տրլն դրամ կամ 3.7 մլրդ դոլար. իսկ ներքին պարտքը` 254.7 մլրդ դրամ կամ 631 մլն դոլար:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.73	-0.02
USD	382.65	-0.07
EUR	442.76	-1.39
GBP	502.42	-1.81
CAD	273.11	-1.10
JPY	24.83	-0.03
CNY	53.79	-0.02
CHF	477.00	-1.40

Նորություններ

Արտագաղթի բարձր մակարդակն ավելացրել է Հայաստանի բնակչության մեկ շնչին բաժին ընկնող պարտքային բեռը մինչև 1300 դոլար` ավելի քան 2 անգամ հնգամյա աճով