Երեքշաբթի, 5 Նոյեմբերի 2013 21:28
Սպառողների վստահության, ինչպես նաև ընթացիկ պայմանների ինդեքսները Հայաստանում հոռեատեսական են
ԱրմԻնֆո. Հայաստանում սպառողների վստահության ինդեքսը (ՍՎԻ) շարունակում է եռամսյակային անկումը: Ինչպես ԱրմԻնֆո գործակալությանը տեղեկացվել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի մամուլի ծառայությունից, հարվողները ՍՎԻ-ն ընթացիկ տարվա երրորդ եռամսյակում գնահատել են 41.9 միավոր, երկրորդ եռամսյակի 43 միավորի, առաջին եռամսյակի 43.8 միավորի և 2012 թվականի երրորդ եռամսյակի 46.5 միավորի համեմատ: Համեմատության համար հիշենք, որ 2011 թվականի հարցվողները բարելավել էին այս ինդեքսները միայն երկրորդ և երրորդ եռամսյակներում և 2012-ի առաջին եռամսյակում, որին հաջորդեց գնահատականների եռամսյակային վատթարացումները:
Ըստ աղբյուրի, ինդեքսի բացադրիչը` ընթացիկ պայմանների ենթաինդեքսը տարեկան կտրվածքով, ըստ հարցվողների գնահատականների, նվազել է 39.9 -ից մինչեւ 33.7 միավոր, եռամսյակային անկումը` 0.4 միավոր: Ինդեքսի մյուս բաղադրիչը` ապա պայմանների ենթաինդեքսը, ըստ հարցվողների, նույնպես տարկան կտրվածքով նվազել է, 53.1 -ից 50 միավոր, իսկ եռամսյակային անկումը կազմել է 1,9 միավոր:
Ընթացիկ պայմանների ենթաինդեքսում եռամսյակային աճ (0.9-1.3 միավորով) է արձանագրվել միայն այն խոշոր գնումների և նախորդ եռամսյակի համեմատ ֆինանսական վիճակի  փոփոխությունների գծով: Այնպես, խոշոր գնումների կատարման փաստը հարցվողները գնահատել են երրորդ եռամսյակում 51.6 միավոր (տարեկան աճը` 51.1 միավոր): Միևնուն ժամանակ, հշվետու եռամսյակում իրենց ֆինանսական վիճակը հարցվողները գնահատել են 32 միավոր, նախորդ եռամսյակի 30.7 միավորի և 2012-ի երրորդ եռամսյակի 42.3 միավորի համեմատ: Տնային տնտեսությունների գնահատականն ըստ ներկայիս տնտեսական իրավիճակի, նախորդ եռամսյակի համեմատ հոռետեսական է` 17.5 միավոր, երկրորդ եռամսյակի 21 միավորի և տարեկան կտրվածքով 26.4 միավորի համեմատ:
Ապագա պայմանների ենթաինդեքսում եռամսյակային աճ արձանագրվել է միայն ընտանիքում զբաղվածության ենթաինդեքսով` 50,4 – ից մինչև 51.2 միավոր, տարեկան նվազումը` 52.8 միավոր, իսկ տարեկան կտրվածքով` 56.3 միավոր: Խոշոր գնումներ իրականացնելու հնարավորության ենթաինդեքսի գնահատումը նվազել է երրորդ եռամսյակում` 57.8 միավորից մինչև 54.6 միավոր, 2012-ի երրորդ եռամսյակի 55,2 միավորի, 2011-ի երրորդ եռամսյակի 55.9 միավորի համեմատ: Հաջորդ եռամսյակի ֆինանսական վիճակի փոփոխությանն ակնկալիքների գծով գնահատականերն ավելի հոռետեսական են, ինչն արտացոլվել է հարցվողների գնահատականներում` 2013 թվականի երրորդ եռամսյակում` 47.3 –ից մինչև 44.3 միավոր, 2012-ի երրորդ եռամսյակի 51.2 միավորի և 2011-ի երրորդ եռամսյակի 53.9 միավորի համեմատ:
Նշենք, որ սկսած 2013 թվականի առաջին եռամսյակից տնտեսական ակտիվության ինդեքսը վերանվանվել է գործարար ակտիվության ինդեքսի: Ընդ որում, փոփոխվել են նաև բոլոր երեք բաղադրյալ` գործարար ակտիվության, գործարար-միջավայրի և սպառողների վստահության ինդեքսների հաշվարկման մեթոդաբանությունը: Այսուհետ Կենտրոնական բանկն այս ինդեքսները կհրապարակի ոչ թե տոկոսներով (ինչպես եղել է մինչև 2013 թ), այլ հարցվողների գնահատականների միջինացված միավորներով: Այսպես, գործարար ակտիվությունը հաշվարկվում է ընթացիկ և հաջորդ եռամսյակների արտադրության ծավալներով, պահուստների ակնկալիքներով և ապրանքների ու ծառայությունների պահանջարկով: ործարար-մթնոլորտը հաշվարկվում է տնտեսական իրավիճակի ընթացիկ և հաջորդ եռամսյակների գնահատականներով, իսկ սպառողների վստահությունն իրենից ներկայացնում է մի դիֆուզոր ցուցանիշ, որը հաշվարկվում է հարցվողների կողմից 6 հարցերով գնահատված միավորների միջինացման հիման վրա: Միավորները կարող են տատանվել 0-100 սահմաններում, մասնավորապես, 0-ն վկայում է ակնկալիքների վատթարացման, 100-ը` բարելավման, իսկ 50-ը` կայունացման մասին: Որպես կայուն մակարդակ ՀՀ ԿԲ կողմից ընտրվել է միավորների 45-55 սահմանաչափը:
Հիշեցնենք , որ հարցումը Կենտրոնական բանկն անց է կացնում 2005 թվականից, որը նախատեսված է գնահատելու ներկա տնտեսական իրավիճակը և ակնկալիքները: Ինդեքսների հաշվարկման մեթոդաբանությունը հիմնված է ամերիկյան Conference Board ընկերության և երմանական IFO ինստիտուտի կողմից մշակված սկզբունքների վրա: