Երկուշաբթի, 24 Մարտի 2014 20:27
Փորձագետ. Հայկական դրամի սահուն արժեզրկումը տարածաշրջանում տեղի ունեցող փոխարժեքային «շեղումներիե ֆոնի ներքո գրեթե անխուսափելի է
ԱրմԻնֆո: Հայկական դրամի սահուն արժեզրկումը «ետխորհդայինե արժեզրկվող արժույթների ֆոնի ներքո գրեթե անխուսափելի քայլ է Հայաստանի համար: ԱրմԻնֆո գործակալության հետ հարցազրույցումնման կարծիք է արտահայտել ետխորհրդային տարածաշրջանի առաջատար թրեյդերական ընկերություններից մեկը դիլերը, ցանկանալով մնալ անհայտ:
Մեկնաբանելով ռուբլու անկման գլխավոր պատճառները, և հայկական դրամի հնարավոր արձագանքը վերջին շաբաթների իրադարձությունների առնչությամբ, դիլերը նշել է, որ ետխորհրդային արժույթների վիճակն, ընդհանրապես, իսկ ռուսական ռուբլու վիճակը, մասնավորապես, համարում է որոշակի առումով անկայուն: Նա ճշգրտել է, որ որ դրա առաջնային պատճառը ԱՄՆ մոնետար քաղաքականությւնն է: «Նահանգները վերացնում են «քանակական մեղմումըե, ներդրողներին վերադարձնելով Արևմուտքե: Սակայն, Ղրիմի շուրջ տեղի ունեցող քաղաքական իրադարձությունները նույնպես վերջին շաբաթների ընթացքում իրենց «վնասակարե ազդեցությունը թողեցին ռուսական ռուբլու ավելի շատ անկման վրա, 2014 թվականից սկզբից թուլացնելով այն 10%:
Նա հիշեցրել է, որ ռուսասկան ռուբլու ճակատագրը գրեթե իսկույն կրկնեցին նաև ետխորհրդային տարածաշրջանի մյուս արժույթները, մասնավորապես, ուկրաինական գրիվնան (դոլարի նկատմամբ էժանացավ 25%), վրացական լարին (5%): Նույն կերպ իրեն պահեց նաև ղազախական տենգեն (20%), անգամ թուրքական լիրը (15%): Հայկական դրամը, ճշգրտում է խաղացողը, տարեսկզբից էժանացել է 2% :
Գրեթե նման իրավիճակ տեղի ունեցավ տարածաշրջանում նաև 2009 թվականին, երբ «դրամի մարտյան արժեզրկումը հետևեց ղազախական տենգեի և վրացական լարիի փետրվարյան արժեզրկմանը: Ետխորհրդային այս երեք հանրապետությունների ֆինանսական համակարգերը 2009 թվականին դարձել էին միմյանց հայելային արտացոլումըե: Կարո?ղ է արդյոք նույն սցենարը կրկնվել նաև այս տարի, դիլերը դժվարանում է միանշանակ պատասխան տալ, այնումենայնիվ, բերում է երկու հնարավոր և մեկ հիփոթեթիկ սցենար, կապված այն բանի հետ, թե ինչպես կարող է դրամի փոխարժեքը փոփոխվել Մաքսային միություն ստեղծող ԱՊՀ խոշոր երկրներում ընթացող արժեզրկման գործընթացների արագացման ֆոնի ներքո:
Առաջին և ամենահավանական սցենարը փորձագետը համարում է, այսպես կոչված, «վրացականե սցենարը, երբ տեղի կունենա դրամի ամսական 0.5-1% սահուն արժեքրկում, որին կհետևի փոխարժեքի կայունությունը (ինչպես Վրաստանում եղավ): «Զարգացող տնտեսությունների համար, հատկապես արտահանումային կողմնորոշում ունեցողների, ազգային արժույթի դանդաղ արժեզրկումը միշտ էլ ձեռնտու է, բացառությամբ, իհարկե, հիփերինֆլյացիոն դեպքերի ու ինֆլյացիոն լուրջ սպասումներիե: Այս սցենարը կյանքի կոչելուն կարող են խանգարել, գտնում է փորձագետը, գլոբալ ցնցումները համաշխարհային ֆինանսական շուկայում, որոնց հավանականությւոնը, սակայն, այնքան էլ մեծ չէ:
Երկորդ սցենարը ենթադրում է ԿԲ ակտիվ միջամտությունների ճանապարհով ներայիս փոխարժեքի պահպանում: Կշարունակի՞ արդյոք մեգառեգուլյատորը կուլ տալ արժութային պահուստը, այս հարցին փորձագետը դժվարանում է պատասխանել: Նշենք, որ ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության ֆինանսական ծառայության տվյալների, 2014 թվականի սկզբից Կենտրոնական բանկն արդեն արժութային շուկա է դուրս բերել մոտ 120 մլն.դոլար՝ կտրուկ ցնցումներ և արժութային սպեկուլյանտների խաղեր թույլ չտալու նպատակով: Այնուամենայնիվ, կարելի է ենթադրել, որ ԿԲ չպետք է երկար ժամանակով ու կանխամտածված կերպով զսպի դրամի փոխարժեքը: Ընտրված փոխարժեքային քաղաքականության շրջանակներում մեգառեգուլյատորն արժութային միջամտությունների միջոցով լուծում է տատանումները հարթեցնելու խնդիրը: Այս առումով ԿԲ կողմից փոխարժեքի հետագա զսպումը կարող է դիտարկվել որպես ոչ այնքան խելամիտ քայլ, թեկուզ այն առումով, որ երկրի ոսկու և արժույթի պահուստները խիստ սահմանափակ են:
Դրամի արժեզրկման վտանգը, համաձայն դիլերի կանխատեսումների, որն առաջացել է վերը հիշատակված արտաքինմ ևներքին քաղաքական ու տնտեսական գործընթացների հետևանքով, կնահանջի միայն մինչև այս տարվա ապրիլի կեսերը. «մինչ այդ արժութային շուկան վերջնականորեն կհավասարակշռվիե:
Երրորդ սցենարը - «ղազախստանյանե սցենարն է, բայց դիլերն այն ավելի շուտ համարում է հիփոթետիկ, միանգամից բացառելով այն: Այս սցենարով սահմանվում է ազգային արժույթի նոր, միջնաժամկետ «առաստաղայինե սահմանագիծ, օրինակ, մեկ դոլարի դիմաց 500 դրամ: Դա Կենտրոնական բանկին թույլ կտա տնտեսել երկրի ոսկու և արժույթի պահուստները:
Ամփոփելով իր կանխատեսումը, փորձագետը նշում է, որ ռուբլու 10% անկումն ավտոմատ կերպով կբերի տրանսֆերտների 6-8% կրճատման: Այնուամենայնիվ, դա Հայստանի տնտեսության համար լուրջ սպառնալիք չէ, քանի որ «տվյալ պարագայում կարևոր է գտնել այն միջակայքը, որը թույլ կտար խուսափել շուկայի ցնցումներից, բերելով այն կայունությանե:
Հրապարակելով արժութային դիլերի մեկնաբանությունները, ԱրմԻնֆո գործակալության ֆինանսական վերլուծության ծառայության փորձագետները չեն բացառում ավելի հոռետեսական սցենարները նաև միջնաժամկետ հեռանկարում: Չէ՞ որ բացառված չէ, որ Հայաստանի ֆինանսական շուկայում մտահոգիչ միտումների շղթան կարող է շարունակել սպառողական պահանջարկի ավելի մեծ կրճատումը՝ ռուսաստանյան տնտեսության աճի դանդաղման և երկարատև ճգնաժամի մեջ հայտնվելու հետևանքով, ինչի մասին են վկայում միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունների տվյալները, ինչպես նաև ամերիկյան վարկանիշային ընկերությունների գնահատականները: Դա էլ իր հերթին կարող է առաջացնել շղթայական ռեակցիա, արտացոլվելով նաև Ռուսասատանի գործընկեր երկրերի վրա, ինչից ոչ պակաս բաժին կհասնի նաև Հայաստանին, որը Ռուսաստանի հետ կապված է ոչ միայն առևտրա-տնտեսական սերտ հարաբերություններով, այլ նաև անմիջական հզոր տրանսֆերտային հոսքերով, որոնք կարող են սկսել կրճատվել, ինչպես դա տեղի ունեցավ 2009 թվականին: Ցավոք, տրանսֆերտային տնտեսության այդ ուժեղ սիդրոմից երկիրն այդպես էլ չի կարողանում ազատվել, իսկ յուրօրինակ «հոլանդական հիվանդությունըե շարունակում է «ի չիք դարձնելե երկրում համեմատաբար ինքնուրույն ինդուստրիալ տնտեսություն ձևավորելու ուղղությամբ կառավարության փորձերը:
Հայաստանի բանկային հատվածում ակտիվ սպառողական վարկավորումը ժամկետանց վարկերի երկնիշ աճ է հրահրել
"Լույս" հիմնադրամ. վարկային պարտավորությունների առաջանցիկ աճը բնակչության եկամուտների համեմատ կարող է ռիսկեր ստեղծել ֆինանսական կայունության համար՝ միջնաժամկետ հեռանկարում
ՀԷՑ-ի ժամանակավոր կառավարիչը՝ «թերահավատներին». "նույնիսկ սաղմնային փուլում հզոր ազդակ է տրված հատվածի տնտեսական ակտիվությանը"
Հայաստանի խորհրդարանը հավանություն է տալիս ՀԷՑ-ի ազգայնացմանը
ՉԺՀ-ը պատրաստվում է "Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ" նախաձեռնության նոր գլուխ բացել՝ դրանում Հայաստանի ներգրավմամբ. չինացի դիվանագետ
Ավարտվել է «Արդշինբանկ» ՓԲԸ և «Արդշինինվեստբանկ» ՓԲԸ միացման գործընթացը
Տարեսկզբից ի վեր Երեւանում ձեռք բերված հասարակական տրանսպորտի տոմսերի ընդհանուր ծավալում փաթեթայիններին բաժին է ընկել ընդամենը 1,2%