Հինգշաբթի, 22 Հունվարի 2015 13:47
Հայաստանի կենտրոնական բանկը վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացրել է 8,5%-ից մինչև 9,5%
ԱրմԻնֆո: Հայաստանի կենտրոնական բանկը վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացրել է 8,5%-ից մինչև 9,5%: Ինչպես ԱրմԻնֆո-ին հաղորդեցին ԿԲ հասարակայնության հետ կապերի ծառայությունից, հունվարի 22-ին ԿԲ խորհրդի կայացրած այդ որոշումը պայմանավորված է դրամավարկային քաղաքականության դիրքը պահպանելու անհրաժեշտությամբ:
Աղբյուրի համաձայն, 2014 թ. դեկտեմբերին արձանագրվել է 3.0% գնաճ, որի պարագայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 4.6%: Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի վերջին որոշումից հետո արտաքին հատվածում հիմնական հումքային և պարենային շուկաներում պահպանվել են գնանկումային միտումները, որոնց հնարավոր արտացոլման չափն ու արագությունը ՀՀ համապատասխան շուկաների գնային փոփոխություններում դեռևս անորոշ է: Գործընկեր երկրներում նույնպես գրանցվել են գնանկումային ճնշումներ, բացառությամբ Ռուսաստանի, որտեղ ռուբլու՝ տարեվերջին գրանցված աննախադեպ արժեզրկումն արտահայտվել է գների մակարդակի՝ աճի ուղղությամբ ճշգրտմամբ: Մյուս կողմից, չնայած ներքին տնտեսությունում որոշակիորեն մեղմվել են 2014 թ-ի վերջին ձևավորված բարձր գնաճային սպասումները, այնուամենայնիվ, դրանք դեռևս պահպանվում են, ինչն էլ արտահայտվում է ֆինանսական շուկայում՝ տնտեսավարող սուբյեկտների մոտ բարձր դրամային տոկոսադրույքների պահանջի դրսևորմամբ: Կենտրոնական բանկի խորհուրդը գտնում է, որ առկա բարձր տոկոսադրույքները, որոնք ձևավորվել են ԿԲ լոմբարդային ռեպո գործիքի տոկոսադրույքի շուրջ, մասամբ ներառում են նաև համաշխարհային տոկոսադրույքների և զարգացող երկրների ռիսկի հավելավճարի երկարաժամկետ աճի միտումը: Դրամավարկային քաղաքականության դիրքը պահպանելու նկատառումով ՀՀ ԿԲ խորհուրդը նպատակահարմար է գտնում բարձրացնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը: Միևնույն ժամանակ, ձևավորված շուկայական բարձր տոկոսադրույքները նվազեցնելու նպատակով Խորհուրդն իջեցրել է լոմբարդային ռեպոյի տոկոսադրույքը 3 տոկոսային կետով՝ սահմանելով այն 17% (ներգրավված ավանդների տոկոսադրույքը սահմանվել է 8% մակարդակում): Արտարժութային շուկայում ճնշումների արդեն իսկ թուլացման պարագայում դա կնպաստի բարձր գնաճային սպասումների չեզոքացմանը և գնաճի նպատակի իրագործմանը:
Հիշեցնենք, որ 2014 թվականի վերջին ամիսներին Հայաստանի արժութային շուկայում դիտվում էր փոխարժեքի կտրուկ բարձրացում` 1 դոլարի դիմաց 570 դրամի գերազանցմամբ: Ղեկավարվելով անբարեխիղճ խաղացողների և արժութային սպեկուլյանտների ախորժակը զսպելու անհրաժեշտությամբ` Կենտրոնական բանկը դեկտեմբերի 8-ին ձեռնամուխ եղավ միջբանկային շուկայում դոլարի վաճառքի ամենօրյա ներխուժումների իրականացման: ՀՀ ԿԲ այդ քաղաքականությունը նպատակաուղղված էր արժութային շուկայում հաշվեկշռի վերականգնմանը, արժութային տատանումների մեղմմանն ու Հայաստանի արժութային շուկայում ստեղծված իրավիճակի կարգավորմանը: Ընդհանուր առմամբ, ամենօրյա ներխուժումների իրականացման պահից, դեկտեմբերի 8-ից մինչև 27-ը ներառյալ արժութային միջբանկային շուկայում ԿԲ մանսակից բանկերին վաճառել է, ընդհանուր առմամբ, 54.7 մլն դոլար: Դրան զուգընթաց ՀՀ ԿԲ դեկտեմբերի 17-ից խստացրեց արտարժույթով ներգրավված միջոցների պարտադիր պահուստավորման նորմատիվը` 12%-ից մինչև 24%, ընդ որում բանկերը ԿԲ-ում «պահուստային» միջոցներ են տեղաբաշխում միայն դրամով: Մինչ այդ, դեկտեմբերի 3-ին ԿԲ բարձրացրել էր լոմբարդային ռեպո գործարքների տոկոսադրույքը` 10,25%-ից մինչև 21%: Իսկ ԿԲ կուլմինացիոն քայլը դեկտեմբերի 23-ին վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի 6,75%-ից մինչև 8,5% բարձրացումն էր, ինչին զուգընթաց արտարժույթով ներգրավված միջոցների պարտադիր պահուստավորման նորմատիվը նվազեցվեց մինչև 20%, մինչև այդ մակարդակի իջեցվեց նաև լոմբարդային ռեպո գործարքների տոկոսադրույքը: Դեկտեմբերի սկզբից ի վեր ԿԲ-ն շուկայում իրականացրել էր արժութային երկարաժամկետ փոխանակումներ` դոլարի նկատմամբ բանկերի երկարաժամկետ պահանջարկը բավարարելու համար (3-6 ամիս ժամկետով):
Նշենք, որ Հայաստանի մանրածախ արժութային շուկայում հոկտեմբերից մինչև դեկտեմբերի 17-ը ներառյալ գրեթե 45%-ով դոլարի նկատմամբ արժեզրկված, իսկ դեկտեմբերի 18-20-ը 25%-ով արժևորված դրամը դեկտեմբերի 22-ից դարձյալ սկսեց արժեզրկվել: 2014 թվականին բորսայում կատարվել է 744.5 մլն դոլարի արտարժութային գործարք, ընդ որում ամսական կտրվածքով ծավալով աչքի է ընկել նոյեմբերը` (117 մլն դոլար): Տարվա ընթացքում արտարժույթի բորսայական փոխարժեքը 1 դոլարի դիմաց 407,14 դրամից բարձրացել է մինչև 560 դրամ (17 դեկտեմբերին, և հենց այդ օրը բորսայում փոխարժեքը բարձրացել էր 22%-ով), մինչև դեկտեմբերի 27-ը նվազելով մինչև 470 դրամ 1 դոլարի դիմաց: 2015 թվականի հունվարի 22-ի տվյալներով, մանրածախ արժութային շուկայում դրամի միջին փոխարժեքը դոլարի նկատմամբ կազմել է 472 դրամ 1 դ ոլարի դիմաց, եվրոյի նկատմամբ` 547 դրամ 1 եվրոյի դիմաց, ռուսական ռուբլու նկատմամբ` 7,3 դրամ 1 ռուբլու դիմաց: