Ուրբաթ, 3 Ապրիլի 2015 19:48
Ապահովված գործարքների համակարգը կբարձրացնի միկրո-, փոքր և միջին բիզնեսի վարկունակությունը Հայաստանում
ԱրմԻնֆո. Ապահովված գործարքների համակարգի և շարժական գույքի միասնական ռեգիստրի ներդրումը կբարձրացնի միկրո-, փոքր և միջին բիզնեսի վարկունակությունը Հայաստանում: Ապրիլի 3-ին նման կարծիք է արտահայտել ՀՀ Կենտրոնական բանկի փոխնախագահ Ներսես Երիցյանը, «Ապահովված գործարքների համակարգի ներդրումը Հայաստանի Հանրապետությունում» խորագրով ֆորումոմ:
«Ապահովված իրավունքների ինստիտուտի ներդրումը պետք է դառնա Հայաստանի տնտեսության իրական և ֆինանսական հատվածների աճի գրավականը: ԿԲ ողջունում է այս նախաձեռնությունը, քանի որ այն բխում է բոլոր կողմերի շահերից»,-նշել է նա:
Նրա խոսքով, ապահովված գործարքների համակարգի և շարժական գույքի միասնական ռեգիստրի ներդրումը լուծում է բազմաթիվ պրոբլեմներ, այդ թվում, ֆինանսական կազմակերպության կողմից պահանջվող և կազմակերպության կողմից առաջարկվող գրավի առարկաների միջև անհամապատասխանությունը, վարկատուի և վարկառուի տարաձայնությունները գրավի առարկայի գնահատման առնչությամբ, գրավի առարկայի և վարկի գումարի միջև ոչ ադեկվատ համապատասխանությունը, ինչպես նաև գրավի առարկաների սահմանափակ ցանկը: Բացի այդ, ֆինանսական կազմակերպույթունները գերադասում են վարկ տրամադրել անշարժ գույքի գրավով, հաշվի առնելով, որ այն ավելի իրացվելի է ու պակաս ռիսկային` քան շարժական գույքը:
«Շարժական գույքի գրավադրման հետ կապված պրոբլեմների լուծումը հնարավոր է միայն գործարքների ապահովման ավելի արդյունավետ համակարգի նեդրման պայմաններում: Դա էլ իր հերթին կբերի ֆինանսական ռեսուրսների նկատմամբ մատչելիությանը` միկրո-, փոքր և միջին բիզնեսի ձեռնարկություններին, որոնք հաճախ, չունենալով անշարժ գույք, չեն կարողանում վարկ վերցնել, կամ բարձր տոկոսադրույքների պատճառով հրաժարվում են դրանից»,-նշել է Ն.Երիցյանը: Ինչ վերաբերվում է վարկառուների շահերին, նա հավելել է, որ այս բարեփոխումը ֆինանսական կազմակերպույթուններին թույլ կտա դիվերսիֆիկացնել պորտֆելները և տրամադրվող վարկերի ծավալները, ինչպես նաև իջեցնել տոկոսադրույքերը: Դա կնպաստի նաև բյուրոկրատական քաշքշուկների կրճատմանը, ասել է նա:
FED/USAID ծրագրի ղեկավար Միսակ Մկրտչյանն էլ նշել է, որ ծրագիրը կարևոր դեր է խաղացել համապատասխան օրենսդրության մշակմանը` Հայաստանում գրավային հարաբերություների հետ կապված բարեփոխումների ներդրման գործում:
Արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Արսեն Մկրտչյանը ողջունել է համաժողովի մասնակիցներին և տեղեկացրել, որ 2014թ. դեկտեմբերի 17-ին ՀՀ Ազգային Ժողովն ընդունել է «Շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման մասին» օրենսդրական փաթեթի նախագիծը, որը ստորագրվել է ՀՀ Նախագահի կողմից և ուժի մեջ է մտնելու 2015 թվականի հոկտեմբերի 1-ին: «2015 թվականի մարտի 18-ին ընդունվել է ՀՀ վարչապետի «Շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի կիրարկումն ապահովող միջոցառումների ցանկը հաստատելու մասին» N 211-Ա որոշումը, որոնցից մի շարք միջոցառումներ արդեն իսկ իրականացվել են ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից. ստեղծվել է շարժական գույքի համապատասխան գործակալություն, որը գործելու է ՀՀ արդարադատության նախարարության կազմում: Գրանցման համակարգն ինքնաշխատ է գործելու, որի միջոցով ցանկացած անձ պարզ ընթացակարգի համաձայն հնարավորություն է ունենալու գրանցել ապահովված իրավունքը շարժական գույքի նկատմամբ, ինչի արդյունքում մարդկային գործոնի լրացուցիչ միջամտության անհրաժեշտություն չի առաջանալու»,- ասել է Արսեն Մկրտչյանը:
Հայաստանի բանկերի միության փոխնախագահ Սեյրան Սարգսյանն էլ նշել է. «Կարծում եմ, որ համակարգի ներդրումը մեծ ազդեցություն կունենա սպառողական ապրանքների համար տրամադրվող վարկերի պայմանների վրա: Շարժական գույքը որպես ավելի ապահովված միջոց է դիտարկվելու: Այն երկրներում, որտեղ հաջող փորձեր կան, մեկ տարում վարկավորման ծավալները 30% մեծացել են: Ներդրված համակարգը նպաստ կբերի շրջաններում շարժական գույքի դիմաց ավելի մեծ վարկային միջոցներ ստանալու գործում»,- ասաց Ս.Սարգսյանը: Ըստ նրա՝ մինչ օրս շարժական գույքի դիմաց վարկավորում իրականացվել է, սակայն ապովվածության մակարդակը շատ ցածր է եղել, վարկատու կազմակերպությունները երաշխիք չունեին, որ այդ գույքը չէր վնասվի և, ընդհանրապես, տեղում կլիներ: Նա նշեց, որ համակարգի արդյունքում բազմատեսակ ապրանքատեսակներ հնարավոր կլինի ընդունել որպես գրավի առարկա՝ կենդանիներ, սարքավորումներ, մեքենաներ և այլն. «Այսօր հնարավոր է շատ հեշտ այդ շարժական գույքը վաճառել: Համակարգի ներդրումից հետո այդ հարցը կլուծվի»,-ասել է նա:
Հիշեցնենք, որ «Շարժական գույքի նկատմամբ ապահոված իրավունքների գրանցման մասին» ՀՀ օրենքն ընդունվել էր 2014 թվականի դեկտեմբերին: 2014 թվականի դեկտեմբերին Հայաստանի նախագահը ստորագրել է Ազգային ժողովի ընդունած օրենսդրական փաթեթը, որը ՄՓՄՁ սուբյեկտներին և անհատներին հնարավորություն է տալիս որպես վարկի ապահովման գրավ օգտագործել մեքենաներ, բերք, սարքավորումներ և շարժական գույքի այլ տեսակներ։ Օրենքն ուժի մեջ է մտնում 2015 թվականի հոկտեմբերից։ Օրենքն ապահովում է շարժական գրավի ռեգիստրի կարգավորման համար անհրաժեշտ օրենսդրական ենթակառուցվածքը, ընդլայնում է շարժական գույքի և ապահովված գործարքների հասկացությունները, ինչպես նաև սահմանում է առավել արդյունավետ կիրարկման գործընթաց վարկերի մարման ձախողումների դեպքում: Այն ֆինանսական հաստատություններին տալիս է նաև լրացուցիչ վտահություն առ այն, որ դրանք վարկերի մարման ձախողման դեպքում կարող են ձեռք բերել տվյալ գույքը:
«Ապահովված գործարքների համակարգի ներդրումը Հայաստանի Հանրապետությունում» խորագրովը կազմակերպվել էր ԱՄՆ ՄԶԳ-ի «Ֆինանսներ տնտեսական զարգացման համար» ծրագիրը Համաշխարհային բանկի, ՀՀ արդարադատության նախարարության և ՀՀ կենտրոնական բանկի հետ համատեղ: