ՀԲ կանխատեսում. Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի երկրներում 2016 թվականին ՀՆԱ աճ գործնականում չի արձանագրվի

Արմինֆո. Ըստ Համաշխարհային բանկի կանխատեսումների, Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի երկրներում 2016 թվականին ՀՆԱ աճ գործնականում չի արձանագրվի: Ըստ ՀԲ նոր զեկույցի, Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի երկրների տնտեսությունները շարունակում են բախվել աճող դժվարություններին և անորոշություններին, կապված համաշխարհային տնտեսությունոմ տիրող իրավիճակի հետ:

Այն բանից հետո, երբ 2015 թվականին ՀՆԱ-ի աճը Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի երկրներում (Հայաստան, Վրաստան, Ադրբեջան, Բելառուս, Մոլդովա, Ղազախստան, Ղրղզստան, Ռուսաստան, Տաջիկստան, Թուրքմենստան, Թուրքիա, Ուզբեկստան, Ուկրաինա) նվազեց 1,1%, ակնկալվում է, որ որ 2016 թվականին այն գրեթե չպետք է աճի: Դա նշանակում է, որ անցյալ տարվա վերջից այս ցուցանիշն իջել է`ավելի քան մեկ տոկոսային կետով: Հատկապես մեծ վայրընթաց արձանագրեցին Հարավային Կովկասի երկրները (3.3 տոկոսային կետով), Կենտրոնական Ասիա (1.6 տոկոսային կետով), իսկ Ռուսաստանի Դաշնություն (1.3 տոկոսային կետով):

«Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի շատ երկրներում տիրում է ծանր իրավիճակ, կապված քաղաքական, հարկա-բյուջետային և դրամա- վարկային պրոբլեմների հետ, որոնք արգելակում են տնտեսական աճը, ստեղծելով անկայուն իրավիճակ: Քաղաքականության մշակման համար պատասխանատու անձինք պետք է անմիջապես ընդունեն շտապ լուծումներ, որպեսզի վերականգնվի տնտեսական աճը և ստեղծվեն աշխատատեղեր, ինչի համար անհրաժեշտ է համակարգում և համագործակցությունե,-հայտարարել է ՀԲ Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների գծով փոխնախագահ Սիրիլ Մուլլերը:

Տարածաշրջանի արևելյան մասում նավթ արտահանող և տրանսֆերտներից կախում ունեցող երկրների տնտեսությունները գտնվում են ռեցեսիայի վիճակում, կամ մոտ են դրան: Նրանց վրա շարունակում է բացասաբար անդրադառնալ համաշխարհային առևտրի դանդաղ աճը, նավթի ցածր և անկայուն գները, ինչպես նաև պահպանվող աշխարհաքաղաքական լարվածությունը: Իսկ տարածաշրջանի արևմտյան մասի երկրներում տնտեսական աճը դանդաղ վերականգնվում է: Զեկույցում շեշտադրում է կատարվում Չինաստանում ՀՆԱ աճի տեմպերի նվազման վրա: Նման իրավիճակում Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի արևելյան և արևմտյան մասի երկրներում առաջանում են ինչպես պրոբլեմներ, այնպես էլ երկարաժամկետ հեռանկարային հնարավորություններ: Ըստ զեկույցի հեղինակների, նման իրավիճակում որոշակի հնարավորություններ են ստանում արևմտյան մասի երկրները, քանի որ նրանց արտադրողներն իրենց հայրենական և երկրորդ երկրների շուկաներում կգործեն պակաս կոշտ մրցակցության պայմաններում: Իսկ արևելյան մասի երկրներում աճի տեմպերը կլինեն ավելի ցածր, քանի որ կընկնի նրանց կողմից առաջարկվող հումքային ռեսուրսների պահանջարկը:

«Միևնույն ժամանակ, երբ աճի տեմպերի կառուցվածքային դանդաղումն ուղեկցվում է Չինաստանի տնտեսության վերաբալանսավորումով, այսինքն, սպառման աճով, ներդրումների կրճատումով, աշխատողների որակի բարձրացումով, ուղղակի ներդրումների ծավալների ավելացումով, այդ դեպքում տարածաշրջանի արևելքում գտնվող երկրներ մեկնողները կարող են ավելի շահել, քան նրանք, ովքեր տեղակայված են արևմտյան մասումե,-նշել է ՀԲ Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների գհծով գլխավոր տնտեսագետ Հանս Թիմմերը: Այդ երկրներում արտարժույթների իրական փոխարժեքի վերջերս տեղի ունեցած էժանացումը հզոր խթան է Չինաստանի հետ առևտրային հարաբերությունների փոփոխության համար: Տարածաշրջանի երկրները կարող են դառնալ ավելի մրցունակ, իսկ հայրենական արտադրության ծավալների ավելացումը թույլ կտա փոխարինել ներմուծումը և ավելացնել մասնաբաժինն արտաքին շուկաներում: Իսկ ընդլայնման հնարավորությունն ավելի մեծ է, քան ոմանք են ենթադրում: Սակայն, ռեսուրսները չվաճառվող ապրանքների արտադրությունից վաճառվող ապրանքներին ուղղելու և նոր հնարավորություններից օգտվելու համար անհրաժեշտ են ռազմավարական բարեփոխումներ: Հատկապես կարևոր է շարժունության բարձրացումն աշխատանքի շուկայում և հայրենական բանկային համակարգերի աշխատանքի ճկունությունը:

Հիշեցնենք, որ ԱՄՀ վերջին կանխատեսումներով տնտեսական աճը Հայաստանում 2016 թվականին կազմել է 2.25% -2.5%: Ըստ Համաշխարհային բանկի կանխատեսման, 2016-ին Հայաստանում ակնկալվում է 2.2-2.5% տնտեսական աճ: ՎԶԵԲ-ը կանխատեսում է, որ Հայաստանի տնտեսական աճը 2016-ին կկազմի 2%: ՀՀ Կենտրոնական բանկի 2015 թվականի չորրորդ եռամսյակի դրամավարկային քաղաքականության ծրագրով ՀՆԱ-ի աճը 2016-ին կանխատեսվում է 1,6-2,7%: ՀՀ 2016-ի պետական բյուջեով 2016 թվականին ՀՆԱ աճը կկազմի 2.2%: Ըստ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների, Հայաստանի ՀՆԱ-ի աճը 2015 թվականին կազմել է 3%, իսկ 2014 թվականին` 3,5%: