ՀՀ ԿԲ. 2015 թվականին կապիտալի համարժեքության մակարդակի բարձրացումը վկայում է Հայաստանի ֆինանսական համակարգի կայունության մասին

Արմինֆո. 2015 թվականին կապիտալի համարժեքության մակարդակի բարձրացումը վկայում է Հայաստանի ֆինանսական համակարգի կայունության մասին: Ինչպես մայիսի 27-ին Հայաստանի ֆինանսական կայունության տարեկան հաշվետվության ընթացքում պարզաբանել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի կայունության և զարգացման վարչության ղեկավար Անդրանիկ Գրիգորյանը, 2015 թվականի արդյունքներով արձանագրվել է Հայաստանի բանկերի կապիտալի համարժեքության աճ, իսկ համակարգի միագումար կապիտալն աճել է 74 մլրդ.դրամով:

«Համարժեքության աճը ցույց է տալիս ոչ միայն ֆինանսական համակարգի կայունությունը, այլ նաև խոսում է երկրի տնտեսության առջև ծառացած մարտահրավերներին դիմակայելու բանկերի ընդունակության մասին»,-ասել է Ա.Գրիգորյանը, ընդգծելով բանկերի ընդհանուր կապիտալի նորմատիվի խստացման կարևորոթյունը` ներկայիս 5 մլրդ.դրամից մինչև 30 մլրդ.դրամ, որն ուժի մեջ կմտնի 2017 թվականից, ինչը, մեծ հաշվով, կնպաստի նաև Հայաստանի ֆինանսական համակարգի ամրապնդմանը:

Նշենք, որ, որ 2017 թվականի հունվարի 1-ից ուժի մեջ է մտնում ՀՀ Կենտրոնական բանկի նոր նորմատիվը, որի համաձայն, Հայաստանի բանկերի ընդհանուր կապիտալի նվազագույն չափը սահմանվում է 30 մլրդ.դրամ, ներկայիս 5 մլրդ.դրամի փոխարեն, 2014 թվականի դեկտեմբերի 14-ին համապատասխան փոփոխություններ կատարելով «Բանկերի գործունեության կարգավորումը, բանկային գործունեության հիմնական տնտեսական նորմատիվները» ՀՀ օրենքի կանոնակարգ 2-ում: Խստացումն ուղղված է բանկերի միաձուլմանն ու միավորմանը, ինչը կբերի այդ հատվածի մասնակիցների խոշորացմանը, ապահովելով կապիտալի մասշտաբի դրական արդյունք, նպաստելով ավելի որակյալ և մատչելի բանկային սպասարկմանը, միաժամանակ ձևավորելով առողջ մրցակցային միջավայր: Բացի այդ, կբարձրանա բանկային գործունեության արդյունավետությունը և կամրապնդվի կայունությունը: Արդյունքում, բարենպաստ միջավայր կձևավորվի նոր տեխնոլոգիաների ու պրոդուկտների ներդրման համար, ինչը կբարձրացնի հայկական բանկերի ներգրավվածությունը կապիտալի միջազգային շուկային` համագործակցության հետագա խորացման համար: Դրա հետ մեկտեղ կբարձրանա բանկային համակարգի ճկունությունը և զանազան տնտեսական իրավիճակների հետևանքով առաջացած  ցնցումներին դիմակայելու ունակությունը, ինչպես նաև կխորանա ֆինանսական միջնորդությունը: Այսպիսով, նոր նորմատիվի կատարմանը հատկացվելց 2 տարի, մինչդեռ 2015 թվականի վերջին կապիտալն այդ մակարդակը գերազանցում էր միայն 5 բանկերի մոտ: Միաձուլման փաստեր արձանագրվեցին միայն 2015-ի վերջին, երբ ՊրոԿրեդիտ Բանկը միացավ Ինեկոբանկին, իսկ ԲՏԱ Բանկը` Հայէկոնոմբանկին, ինչի արդյունքում նշված նորմատիվն իրականացնելի դարձավ 6 բանկերի մոտ: Դրանք են` Ամերիաբանկը, ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ Բանկը, HSBC Բանկ Հայաստանը, Արդշինբանկ, ԻՆԵԿՈԲԱՆԿԸ և ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը, որոնց ընդհանուր կապիտալն 2016-ի ապրիլի 1-ին արդեն տատանվում էր 42-61 մլրդ դրամի սահմաններում: Առանց շուկան լքած` ՊրոԿրեդիտ Բանկի և ԲՏԱ Բանկի, մնացած 13 բանկերի մոտ կապիտալիզացիայի խնդիրը գտնվում է լուծման փուլում: Ընդ որում, այդ 13 բանկերից երեքին անհրաժեշտ կլինեն բավականին լուրջ միջոցներ (20-25 մլրդ դրամ), իսկ ևս երկուսին`առնվազն 11- 14 մլրդ դրամ: Միավորումների ու միաձուլումների մասին այդ 13 բանկերից ոչ մեկը դեռ չի հայտարարել, բայց ավելի է ակտիվացել կապիտալի համալրման գործընթացը, ինչը դիտվում է եռամսյակային կտրվածքով: Բայց, այնուամենայնիվ, ընթացիկ տարում որոշ բանկեր, ամենայն հավանականությամբ, չեն կարողանա հաղթահարել այդ խնդիրը, իսկ դա նշանակում է, որ հենց նրանք էլ կբախվեն միավորման կամ միաձուլման անհրաժեշտությանը: Բացի այդ, շահույթի մակարդակի վրա անհույս վարկերի ազդեցությունը բանկերին թույլ չի տալիս կապիտալիզացիան իրականացնել բնականոն հունով:

Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` Հայաստանի Բանկերի Ֆինանսական Վարկանիշի, Հայաստանի բանկային համակարգի ընդհանուր կապիտալը 2015 թվականին ավելացել է 17.8%, մինչև 562 մլրդ դրամ, այդ թվում կանոնադրական կապիտալի  25,7% ավելացման հաշվին (8 բանկերի կապտալիզացիայի շնորհիվ, որից 5-ի մոտ` 4-րդ եռամսյակում):  Կապիտալի համարժեքության մակարդակը (նվազագույն նորմատիվը`12%) շուայում 2015 թվականին ավելացել է` 19.38% -ից մինչեւ 25.11%, ընդ որում, այս ցոցանիշի տարեկան աճն ապահովել են 17 բանկեր: