Fitch Ratings. Հայաստանի բանկային համակարգը մնում է այնպիսի գործոնների ազդեցության տակ, ինչպիսիք են դոլարիզացիան, վարկավորման տեմպերի նվազումը և եկամտաբերության կորուստը

Արմինֆո. Հայաստանի բանկային համակարգը շարունակում է մնալ այնպիսի գործոնների ազդեցության տակ, ինչպիսիք են` դոլարիզացիան, վարկավորման տեմպերի նվազումը և եկամտաբերության կորուստը: Այս մասին է ասվել հունիսի 9-ին Երևանում ընթացող ֆինանսա-բանկային կոնֆերանսում, որը կազմեկերպել էFitch Ratings միջազգային վարկանիշային կազմակերպությունը:

Ըստ ֆինանսական կազմակերպությունների վարկանիշավորման դեպարտամենտի Ավագ տնօրեն Օլգա Իգնատևայի, չնայած ճգնաժամային երևույթներին, հայկական բանկերի ընդհանուր վարկային պորտֆելը ՀՆԱ նկատմամբ հասել է 40%-ի, իսկ դա նշանակում է, որ երկրի բանկային համակարգն ունի հետագա աճի զգալի ներուժ: Ավելին, որպես դրական գործոն կարելի է դիտարկել նաև բանկային համակարգի ակտիվների կայուն կառուցվածքը:

Վերլուծաբանը հույս է հայտնել Հայաստանի հետագա տնտեսական աճի առնչությամբ, նշելով, որ դա շատ կարևոր է բանկային համակարգի և ակտիվների որակի առումով: Նրա խոսքով, առկա աճի պայմաններում հազիվ թե արժե սպասել ակտիվների որակի վատթարացում, բայց, այնուամենայնիվ, նրա կարծիքով, որոշիչ դեր են կատարում արտաքին գործոնները: Դժվար է ասել, թե արդյ՞ոք կառաջանա հայկական արժույթն արժեզրկելու անհրաժեշտություն, եթե ուժգնանա սթրեսը, քանի որ առկա է Հայաստանի տնտեսության կախվածությունը հումքային շուկաներից: Այդ կախվածությունն էական է, որպեսզի հնարավոր լինի ազդել արժույթի կայունության և երկրի արտաքին ֆինանսների վրա»,-ընդգծել է Օլգա Իգնատևան:

Նա նաև նշել է, որ չաշխատող վարկերի մասնաբաժնի ավելացումը դեռևս հանդիսանում է անհանգստացնող գործոն: «Եթե երկրի տնտեսությունը շարունակի աճել, իսկ արտաքին սթրեսները թուլանան, մենք կակնկալենք վարկային շուկայի կայունացում: Իսկ քանի որ արտաքին միջավայրը շարունակում է մնալ որոշիչ գործոններից մեկը, հետևաբար, այդ կայունության վրա ազդում է նաև բանկային պորտֆելների դոլարիզացիայի բարձր մակարդակը` վարկառուները փաստորեն չունեն արտարժույթով հասույթ, քանի որ արտահանման մասնաբաժինը շատ չնչին է, կազմելով ՀՆԱ-ի ընդամենը 16%-ը: Այսինքն, միշտ չէ, որ հեշտությամբ կարելի է գտնել արտահանողների ու ներգրավել նրանց որպես վարկառուների, մանավանդ, միշտ չէ, որ նրանք ունենում են փոխառու միջոցների կարիք»,-ընդգծել է վերլուծաբանը:

Իսկ Հարավային Կովկասում IFC առաքելության ղեկավար Յան վան Բիլսոնը հայտարարել է, որ ՓՄՁ ոլորտը և, ընդհանրապես, մասնավոր հատվածը պետք է դիտարկվի որպես Հայաստանի տնտեսության զարգացման դրայվեր, ինչի համար անհրաժեշտ է ունենալ կայուն բանկային համակարգ և ֆինանսական հատված: Նա նշել է, որ IFC-ն հետագայում էլ կֆոնդավորի իր գործընկեր 7 բանկերին և մտադիր է ավելացնել դրանց թիվը: Խոսելով Հայաստանում դոլարիզացիայի մակարդակը մեղմելու հնարավորությունների մասին, IFC ներկայացուցիչը հայտարարել է երկրում կապիտալի շուկայի հնարավոր զարգացման մասին: «Դա շատ կարևոր է տնտեսության զարգացման հզոր խթաններ ստեղծելու առումով: Առաջին հերթին, ֆոնդային շուկայի զարգացմամբ դիվերսիֆիկացվում է տնտեսության ռեսուրսային բազան, որից օգտվում են ընկերությունները: Երկրորդ, ազգային արժույթով կորպորատիվ պարտատոմսերի զարգացած շուկան, եթե այն ունի դերիվատիվների ու սվոպների հատվածներ, ի վիճակի է էապես հարթել արտարժութային ռիսկերը»,-նշել է նա, կոչ անելով ֆոնդային շուկայի ենթակառուցվածքների զարգացման ուղղությամբ ձեռնարկել միջոցառումներ, որոնք տնտեսվարող սուբյեկտներին կապահովեն հարմարավետ և կայուն միջավայր:

ՀՀ Կենտրոնական բանկի Խորհրդի անդամ Մհեր Աբրահամյանը նույնպես լուրջ է համարում դոլարիզացիայի հետ կապված բարձր ռիսկերը (հայկական բանկերի ընդհանուր վարկային պորտֆելի 70%-ն արտահայտված է արտարժույթով-Խմբ.): Դրա դեմ պայքարը կարևոր է ինչպես բանկային համակարգի, այնպես էլ երկրի ողջ ֆինանսական համակարգի կայունության ապահովման համար: ԿԲ քաղաքականոթյունը կայանում է նրանում, որպեսզի նորմատիվ կարգավորումներով խթանվի դրամով վարկավորումը, դարձնելով այն ավելի գրավիչ, քան արտարժույթով վարկավորումը: Այդ կապակցությամբ ճշգրտվել են հնարավոր կուրուստների պահուստների նկատմամբ պահանջները (արտարժույթով վարկերի համար` 20%, դրամային վարկերի համար` 2%-Խմբ.): Քաղաքականությն է իրականացվում նաև պարտավորությունների ոլորտում, դրամով ավանդների ծավալներն ավելացնելու համար: «Առայժմ մենք չենք տեսնում դոլարիզացիայի մակարդակի նվազեցում, բայց վերջին տարում չենք տեսնում նաև դրա էական աճ, ավելին, այն նվազել է 1-2%»,-ընդգծել է Մ.Աբրահամյանը:

Նշենք, որ Fitch Ratings-ը Հայաստանի շուկայում գործում է արդեն մոտ 15 տարի: Ներկայումս ընկերության վարկանիշային թերթիկում ընդգրկված են երկու հայկական բանկեր `Ամերիաբանկը և Արդշինբանկը: Երկու բանկերին էլ տրվել է «B +» վարկանիշ, որը հավասար է վարկանիշային ընկերության կողմից անցյալ տարի Հայաստանին տրված` երկրի վարկանիշին:

Ըստ ԱրմԻնֆո գործակալության` Հայաստանի Բանկերի Ֆինանսական Վարկանիշի, Հայաստանի բանկային համակարգի ակտիվները 2016 թվականի հունվարի 1-ին կազմել են 7.3 մլրդ.դոլար, տարեկան աճը15,4%-ից դանդաղել է մինչև 4.7%: Դրա կառուցվածքում վարկային ներդրումները կազմել են ավելի քան 64% կամ 4,7 մլրդ.դոլար, տարեկան աճը21.2%-ից դանդաղել է մինչև 1.7%: Տնտեսության վարկավորման ծավալը 2015 թվականին աճել է ընդամենը 1.1% (2014-ի աճը`24.4%), կազմելով 3,1 մլրդ.դոլար: 2016 թվականի ապրիլի 1-ին ակտիվները հասել են 7,4 մլրդ.դոլարի, վարկային ներդրումները` 4.8 մլրդ.դոլարի (ակտիվների ավելի քան 65%-ը), այդ թվում, տնտեսության վարկավորումը` 3.2 մլրդ.դոլար: Բանկային համակարգի ընդհանուր վարկային պորտֆելում NPL մասնաբաժինը (չաշխատող վարկերի հետ միասին) 2015 թվականին աճել է`8.5% մինչև 12%, ապրիլի 1-ի դրությամբ հասնելով 13.6%-ի: