Հայաստանի միջբանկային շուկայում տեղի ունեցավ կտրուկ ակտիվացում

Արմինֆո. Հայաստանի միջբանկային շուկայում  տեղի ունեցած կտրուկ ակտիվացումը, որտեղ երկու շաբաթ անընդմեջ դիտվում է ծավլների կրկնակի աճ, ներբանկային շուկայում դոլարային գործարքների աճին զուգահեռ,  սեպտեմբերի սկզբին դրամի դիրքը պահպանեցին 475 դրամ/դոլար մակարդակում:

Դրան զուգահեռ, ներբանկային շուկայում եվրոյի առքի շաբաթական տեմպերի անկումը կտրուկ փոխարինվեց աճով, ինչը դրամը եվրոյի նկատմամբ ամրապնդեց 531 դրամ/եվրո մակարդակում: Այս ֆոնին դիտվեց նաև ռուբլիով գործարքների նկատմամբ հետաքրքրոթւյան նվազում, ինչի արդյունքում դրամը ռուբլու նկատմամբ պահպանվեց 7.3 դրամ/ռուբլի մակարդակում: Արտարժույթի բորսայական հարթակը տարեսկզբից հազվադեպ է գործել – մեկական գործարք մարտ-մայիս ամիսներին, մասնավորապես, մարտին`100 հազ.դոլար, ապրիլին`2950 դոլար և մայիսին`800 հազ.դոլար, որից հետո կրկին հաջորդեց լռությունը: Կենտրոնական բանկն առաջին կիսամյակում դոլար է գնել հունիսին (50.2 մլն.դոլար) և ապրիլին (2.4 մլն.դոլար), և վաճառել` հունվարին (53.1 մլն.դոլար) և փետրվարին (41.5 մլն.դոլար): Արդյունքում, ՀՀ դրամը 2016 թվականի առաջին կիսամյակում 482 դրամից ամրապնդվեց մինչև 475 դրամ/դոլար մակարդակ, եվրոյի նկատմամբ աննկատ արժեզրկվելով` 529-ից մինչև 530 դրամ/եվրո մակարդակ,իսկ ռուբլու նկատմամբ` 6.9-ից մինչև 7.3 դրամ/ռուբլի մակարդակ: Սեպտեմբերի սկզբին դոլարի նկատմամբ դրամը պահպանհեց իր դիրքերը, բայց եվրոյի նկատամբ արժեզրկվեց մինչև 531 դրամ/եվրո մակարդակ:

Ինչպես ԱրմԻնֆո գործակալությանը տեղեկացվել է ՀՀ կենտրոնական բանկի մամուլի ծառայությունից, արտարժույթի միջբանկային շուկան օգոստոսի 2 - ից սեպտեմբերի 2-ն ընկած ժամանակահատվածքում ավելացրեց ամենօրյա ծավալները, առավելագույն ծավալն արձանագրելով հինգշաբթի օրը – 6.8 մլն. դոլար, իսկ նվազագույնը` երկուշաբթի օրը – 700 հազ.դոլար: Ընդհանուր հաշվով, օգոստոսի 29-ից մինչև սեպտեմբերի 2-ը արտարժույթի միջբանկային շուկայի շաբաթական ծավալը կազմեց 14.8 մլն.դոլար (նախորդ շաբաթ`8.3 մլն.դոլար), միջին կշռված փոխարժեքը ձևավորելով 474.83 դրամ/դոլար մակարդակում (նախորդ շաբաթ` 474.95 դրամ/դոլար): Դրան զուգահեռ, ներբանկային շուկայում դոլարի գնման ծավալը օգոստոսի 29-ից սեպտեմբերի 2-ն աճեց 5.5% (նախորդ շաբաթվա անկումը`22%), եվրոյով գործարքներում գնումներնա ճեցին 25% (նախորդ շաբաթ` 5% անկում): Իսկ դոլարի և եվրոյի վաճառքները ներբանկային շուկայում հետևյլն էին` դոլարի վաճառքն աճեց 11.4% (նախորդ տարվա աճը` 14%), իսկ եվրոյի վաճառքը նվազեց 14% (նախորդ տարվա աճը` 40%): Այս ֆոնին ռուբլիով գործարքների առքը նվազեց 7% (նախորդ տարվա անկումը` 7.7%), իսկ վաճառքի գծով` 4% (նախորդ շաբաթվա աճը` 31%): Արդյունքում, գնվել է 77.2 մլն.դոլար, 473.88 դրամ/դոլար միջին փոխարժեքով, 6.9 մլն.եվրո, 527.30 դրամ/եվրո փոխարժեքով և 1.1 մլրդ.ռուբլի, 7.25 դրամ/ռուբլի միջին փոխարժեքով, իսկ վաճառվել է 87.96 մլն.դոլար, 475.40. դրամ/դոլար միջին փոխարժեքով, 12.1 մլն.եվրո, 532.96 դրամ/եվրո միջին փոխարժեքով և 472.2 մլն. ռուբլի, 7.35 դրամ/ռուբլի միջին փոխարժեքով:

Աղբյուրի համաձայն, նախորդ շաբաթ (օգոստոսի 22-27-ը) Հայաստանի բանկերի կողմից տրամադրվել է 37.3 մլրդ դրամի և 53.7 մլն դոլարի վարկեր: Շաբաթական դինամիկան տարաբնույթ ուղղվածություն ուներ, դոլարով տրամադրված վարկերի ծավալն աճել է 67.8%, իսկ դրամով տրամադրված վարկերի ծավալը կրճատվել է 13.3%, մինչդեռ, դրան նախորդող շաբաթ (օգոստոսի 15-20-ը) դրամային վարկերի ծավալն ավելացել եր 34%, իսկ դոլարային վարկերի ծավալը նվազել 20%:

Հիշեցնենք, որ 2015 թվականին արտարժույթի մանրածախ շուկայում դրամը դոլարի նկատմամբ 477 դրամից թուլացավ մինչև 482 դրամ/դոլար մակարդակ, եվրոյի նկատմամբ` 571,5-ից մինչև 529 դրամ / եվրո մակարդակ, իսկ ռուսական ռուբլու նկատմամբ` 8.2-ից մինչև 6.9 դրամ/ռուբլի մակարդակ: Ընդ որում, դեկտեմբերին 14-28-ը Կենտրոնական բանկը գրեթե ամեն օր միջամտում էր շուկային: Դրամի արժեզրկումային տրամադրությունները  դիտվում էին երկրի արտաքին առևտրի շրջանառության անկմանը զուգահեռ (մոտ 20.6%), այդ թվում, ներմուծումը կրճատվեց մոտ 26.5%, արտահանումը` մոտ 3.9%, իսկ դեպի Հայաստան դրամական փոխանցումների ներհոսքը կրճատվեց ավելի քան 30%, և այդ ամենը տեղի է ունենում բնակչության առանց այն էլ ցածր վճարունակության և երկրի տնտեսական ցածր ակտիվության պայմաններում: 2016 թվականից Հայաստանի արտարժույթի մանրածախ շուկայում ՀՀ դրամը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ կրկին սկսվեց արժեզրկվել, փետրվարի 12-ին դոլարի նկատմամբ արժեզրկվելով մինչև 496 դրամ/դոլար մակարդակ, բայց մարտին սկսեց ամրապնդվել և մարտի 25-ին հասավ 482 դրամ/դոլար մակարդակ, ընդամենը դանդաղեցնելով եվրոյի և ռուբլու նկատմամբ արժեզրկումը: Հետագայում, ապրիլի կեսերից դրամը դոլարի նկատմամբ սկսեց ամրապնդվել, ապրիլի 29-ին`479 դրամ/դոլար մակարդակում, շարունակելով այդ միտումները նաև մայիսին: Մայիսի 31-ին դրամն ամրապնդվեց 478 դրամ/դոլար մակարդակում, եվրոյի նկատմամբ` 532 դրամ/եվրո, իսկ ռուբլու նկատմամբ` 7.3 դրամ/ռուբլի մակարդակներում: Հունիսի առաջին կեսը ՀՀ դրամի համար զուսպ դեվալվացիոն էր, բայց հետո տեղի ունեցավ ամրապնդում`հունիսի 30-ին դրամը դոլարի նկատմամբ ամրապնդվեց 477 դրամ/դոլար մակարդակում, եվրոյի նկատմամբ` 529 դրամ/եվրո, իսկ ռուբլու նկատմամբ` 7.4 դրամ/ռուբլի մակարդակում: Հուլիսին դրամը դոլարի նկատմամբ պահպանվեց 477 դրամ/դոլար, եվրոյի նկատմամբ`532 դրամ/եվրո, իսկ ռուբլու նկատմամբ`7.1 դրամ/ռուբլի մակարդակներում: Օգոստոսին դրամը դոլարի նկատմամբ ամրապնդվեց 475 դրամ/դոլար մակարդակում մնալով այնտեղ նաև սեպտեմբերի սկզբին: