Փորձագետ. ՙՆաիրիտ՚ գործարանի աշխատանքի վերականգնման համար անհրաժեշտ է $70 մլն

Արմինֆո. Արդյունաբերական հսկայի՝ ՙՆաիրիտ՚ գործարանի շահագործումը կապահովի լրացուցիչ 10% երկրի ՀՆԱ-ում կամ շուրջ $10 մլն, այսօր մամուլի ասուլիսի ժամանակ այդպիսի կարծիք է հայտնել Հայրենական ապրանքարտադրողների միության ղեկավար Վազգեն Սաֆարյանը:

Նրա խոսքով, գործարանի վերականգնման համար, փորձագիտական կարծիքի համաձայն, կպահանջվի շուրջ $70 մլն: Համալիրի շահագործումը Սաֆարյանը դիտարկում է Երևանի ՋԷԿ-ի հետ համատեղ աշխատանքի շրջանակներում /ներքին սպառման համար գոլորշի և էլեկտրաէներգիա ստանալու նպատակով/ և իրանական գազի հիման վրա, որը կարելի է ստանալ բարտերային հիմունքով: ՙԵթե գործարկենք ՙՆաիրիտը՚, կկարողանանք ստանալ 12 հազար տոննա կաուչուկ, 6 հազար տոննա կաուստիկ սոդա, շուրջ 2.5 հազար տոննա աղաթթու, 500 կգ հատուկ սոսինձներ՚,- ասել է նա: Միաժամանակ այս հարցում փորձագետն ուշադրությունը կենտրոնացրել է փոքր և միջին ձեռնարկությունների վրա, որոնց թիվն այսօր հասնում է մինչև 70 հազարի, ըստ որում, ինչպես նշել է նա, բյուջե մուտքերը չեն գերազանցում 3% (շուրջ 17 մլրդ դրամ): Փորձագետի կարծիքով, քիմիական արդյունաբերության փոքր և միջին ձեռնարկությունները կարող են զարգանալ խոշոր արդյունաբերական օբյեկտների առկայության դեպքում: ՙՄեկ խոշոր արդյունաբերական համալիրի արտադրության հիման վրա կարող է աշխատել ճյուղի մինչև 30 փոքր և միջին ձեռնարկություն՚,- ընդգծել է նա:

Սաֆարյանի կարծիքով, արդյունաբերական խոշոր համալիրների առողջացման գործում գլխավոր դեր պետք է ստանձնի պետությունը: Որպես օրինակ՝ փորձագետը նշել է արդյունաբերական հատվածի զարգացման անգլիական մոդելը, որտեղ ձեռնարկության անարդյունավետ աշխատանքի դեպքում կառավարությունը, ձեռք բերելով բաժնետոմսերը, կապիտալիզացիայի միջոցով արդիականացնում է այն՝ մինչև արտադրական ցիկլի լիարժեք աշխատանքի վերականգնումը:  Դրանից հետո, շարունակել է նա, վաճառում է բաժնետոմսերը՝ պահպանելով արգելափակող փաթեթը (25%): Այս հարցում փորձագետը նպատակահարմար է համարում անգլիական օրինակին հետևելը:  

Միաժամանակ Հայրենական ապրանքարտադրողների միության ղեկավարը հայտնել է, որ ՙՌոստեխ՚ ռուսական արդյունաբերական կորպորացիան հայտարարել է Հայաստանից 40 հազար տոննա կաուչուկ ներմուծելու մտադրության մասին: ՙՙՌոստեխ՚-ը աուդիտ է անցկացրել՝ պարզելու, թե կարելի է արդյոք ՙՆաիրիտ՚-ում ներդրումներ կատարել՝ արտադրության անհրաժեշտ ծավալ ստանալու նպատակով: Այս համատեքստում ես խորհուրդ եմ տվել նրանց հիմնվել սեփական փաստարկների վրա, այլ ոչ թե ղեկավարվել ՀԲ-ի մասնագետների կարծիքներով: Նաև հարկ եմ համարել հայտնել նրանց, որ էժան կաուչուկ կարելի ստանալ Երևանի ՋԷԿ-ի հետ համատեղ աշխատանքի շրջանակներում՝ իրանական գազի հիման վրա՚,- հայտնել է Սաֆարյանը՝ նշելով, որ ռուսական կողմն առայժմ իր վերջնական որոշման մասին չի հայտնել:

Հայաստանի արդյունաբերական համալիրի զարգացման առնչությամբ իր դատողությունները և բիզնես ծրագրերը, նրա խոսքով, Հայրենական ապրանքարտադրողների միությունը պետք է ներկայացնի ՀՀ նոր կառավարության քննարկմանը:

Հիշեցնենք, որ «Նաիրիտ» գործարանը լիովին դադարեցրել է աշխատանքը 2014 թվականին: Գործարանի ընդհանուր պարտքը մոտեցել է 50 մլրդ դրամի (շուրջ 130 մլն դոլար): Մինչև նախորդ դարի 80-ական թվականների վերջը գործարանի արտադրանքն զբաղեցնում էր սինթետիկ կաուչուկի համաշխարհային շուկայի 10-12%-ը: 2006 թվականին «Նաիրիտ» ընկերության բաժնետոմսերի 90%-ը վաճառվել է  բրիտանական Rhainoville Property Limited կոնսորցիումին: Կոնսորցիումին է պատկանում «Նաիրիտ գործարան» ՓԲԸ բաժնետոմսերի 89,999%-ը, 4,496%-ը պատկանում է ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությանը, 3,596%-ը` «ՀայՌուսգազարդե ՓԲԸ-ին, 1,907%-ը` «Երևանի ՏԷՑ» ՓԲԸ-ին: 2006 թվականին գործարանի և հիմնական բաժնետեր Rhinoville Property Limited-ի հիմնական միջոցները գրավադրվել են Միջպետական բանկի 70 մլն դոլար վարկի դիմաց և դարձել են բանկի սեփականություն` վարկը չմարելու արդյունքում: 2015 թվականին Համաշխարհային բանկը Հայաստանի կառավարության պատվերով անցկացրել էր «Նաիրիտ» գործարանի ֆինանսական և տեխնիկական աուդիտ: ՀԲ գնահատականների համաձայն, գործարանի վերագործարկումն աննպատակահարմար է   թվում, քանի որ պահանջվում է առնվազն 250 մլն դոլար: