ՀՀ ԿԲ-ն ածանցյալ գործիքների շուկայի զարգացմանը նպատակաուղղված մի շարք միջոցառումներ է նախաձեռնել

Արմինֆո. Հայաստանի կենտրոնական բանկը հանդես է եկել որպես երկրում ածանցյալ ֆինանսական գործիքների շուկայի ստեղծման նախաձեռնող` ֆինանսական շուկայի կայունության և զարգացման համատեքստում: Ինչպես սեպտեմբերի 30-ին մամուլի ասուլիսում պարզաբանել է ՀՀ ԿԲ ֆինանսական կայունության և զարգացման վարչության պետ Անդրանիկ Գրիգորյանը, կարգավորողը ՎԶԵԲ հետ համատեղ մշակել է ածանցյալ գործիքների զարգացման օրենսդրական փաթեթ:

Նրա ասելով, խնդիրն այն է, որ գործող օրենսդրությունն ածանցյալ գործիքները չի սահմանազատում մյուս ֆինանսական գործիքներից` արժեթղթերի տեսանկյունից, մինչդեռ որոշ ածանցյալ գործիքներ ունեն մի շարք առանձնահատկություններ և կարգավորման այլ մեխանիզմ: «Նոր օրենսդրական փաթեթը նախատեսում է այդ բացթողումների սրբագրում և կարգավորում` միջազգային ստանդարտներին համապատասխան: Դա թույլ կտա ածանցյալ գործիքներով աշխատել ոչ միայն Հայաստանի շուկայի մասնակիցներին, այլև օտարերկրյա ներդրողներին», - հայտարարել է նա, հավելելով, որ նախատեսվող միջոցառումների այդ մասն արդեն ստացել է կառավարության հավանությունը և ներկայացվել է ԱԺ հաստատմանը:

Այսօր Հայաստանի շուկայում կիրառվող ֆինանսական գործիքակազմը սահմանափակ է, ինչը պայմանավորված է նաև ցածր պահանջարկով և դրանց մշակման ու կիրառման մեծ ծախսերով: «ԿԲ նախաձեռնությունը ենթադրում է զարգացնել բանկային, կորպորատիվ և ապահովագրական ածանցյալ ֆինանսական գործիքները, որոնք նպատակաուղղված են Հայաստանի ֆինանսական շուկայի հետագա զարգացմանը», - եզրափակել է Ա.Գրիգորյանը:

Նշենք, որ ընթացիկ տարվա մարտին ՎԶԵԲ և ՀՀ ԿԲ միջև ստորագրվել էր համապատասխան հուշագիր համատեղ գործողությունների և փոխըմբռնման շուրջ, որոնք նպատակաուղղված են նաև ածանցյալ գործիքների շուկայի բարեփոխմանը: Կապիտարի շուկայի զարգացման հարցերի համակարգմամբ զբաղվող  ՎԶԵԲ ներկայացուցիչ Յացեկ Կուբասի ասելով ածանցյալ գործիքների վերաբերյալ օրինագիծը չափազանց կարևոր է Հայաստանի ֆինանսական շուկայի մասնակիցների համար, քանի որ դռներ է բացում հեջավորման գործիքների կիրառման համար, այդ թվում` արտարժույթով, թույլ է տալիս արդար ձևավորել տոոկսադրույքները, իսկ ընկերություններին և բանկերին` կառավարել իրենց ռիկսկերը: ՎԶԵԲ հետ համատեղ ՀՀ ԿԲ մշակած օրինագիծը կանոնակարգում է այնպիսի հարցեր, ինչպես փոխհաշվարկը, լուծարային հաշվանցումը, ֆինանսական գրավները, ինչը կպահանջի փոփոխություն կատարել ավելի քան 17 գործող օրենքներում և Հայաստանի ֆինանսական օրենսդրությունում ներդրում է ավելի քան 15 նոր հասկացություն:

Հիշեցնենք, որ Հայաստանի ֆինանսական շուկայում ածանցյալ գործիքների ներդրման առաջին փորձը կատարվել է տարեսկզբին ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալության նախաձեռնությամբ և աջակցությամբ, ակտիվների արժեթղթավորման ծրագրի շրջանակում` նոր ֆինանսական գործիքների ստեղծման և դրանք Հայաստանի ֆոնդային շուկայում շրջանառության մեջ դնելու, ինչպես նաև Հայաստանում փոքր ու միջին բիզնեսի, առաջին երթին, մարզային ՓՄՁ վարկավորումն աշխուժացնելու նպատակով: Նախագիծը նախաձեռնել և մշակել էր FED (Finance for Economic Development) ծրագիրը, որն աշխատում է որպես ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) գործընկեր: Հունվարի 27-ին  NasdaqOMX Armenia բորսայում ցուցակում են անցել և սակարկության են  հանվել , այսպես կոչված,  «Վարկային պորտֆելի արժեթղթավորման առաջին ֆոնդի»  արժեկտրոնային պարտատոմսերը` 1.133 մլն դոլար և 446.260 մլն դրամ թողարկման ծավալով:   Փաստորեն, առաջին անգամ բորսայում տեղաբաշվել են վարկային պորտֆելների ակտիվներով ապահովված պարտատոմսեր: Որպես  «Վարկային պորտֆելի արժեթղթավորման առաջին ֆոնդի» կառավարիչ հանդս է եկել «Կապիտալ Ինվեստմենթս» ներդրումային ընկերությունը: Որպես  թողարկումների շուկայաստեղծ հանդես է եկել «Կոնվերս Բանկը»: