Շաբաթ, 22 Հոկտեմբերի 2016 14:24

Արմինֆո. Հայ-իրանական գազային նոր համաձայնագիրը կստորագրվի մոտ ապագայում, և դրա շնորհիվ Հայաստանը կկարողանա գազ գնել Իրանից ու վաճառել, օրինակ, Վրաստանին: Այդ մասին «Ազատությանը» տված հարցազրույցում ասաց Իրանում Հայաստանի դեսպան Արտաշես Թումանյանը՝ հավելելով, որ գործարքի իրավական խոչընդոտներ չկան:

Դեսպանը նշել է, որ երկու նախարարների հանդիպման ժամանակ, հայկական (այն ժամանակ նախարարը Լևոն Յոլյանն էր) առաջարկությամբ, Իրանի նավթի նախարարի հետ հանդիպման ժամանակ, հայկական կողմն առաջարկեց՝ բացի այն, որ մենք ունեինք Երևանի ՋԷԿ և իրենց արտահանման ընկերության հետ պայմանագիր, ուղղակի գազ տալու և հոսանք ստանալու՝ փոխկապակցված այդ պայմանագրի, բացի դրանից ունենալ ազատ առքուվաճառքի պայմանագիր գազի, որը թույլ կտա և՛ գազ առնել, և՛ տարանցել, եթե դրա հնարավորությունները լինի կամ դրա կարիքը, պատվերը լինի,  - ասել է դեսպանը: Թումանյանը հայտնել է, որ իրանական գործընկերոջ կողմից «առաջարկն ընդունվեց սիրով, փաստաթղթերը պատրաստվում են, նախագծերը համաձայնեցվում են հիմա, և ինքը կարծում է, որ եթե որևէ արտառոց բան չլինի, այդ փաստաթուղթը կստորագրվի, և երկու պետությունները կունենան գազի առքուվաճառքի պայմանագիր:

«Իսկ Ռուսաստանը չի՞ խառնվի», հարցին դեսպանն արձագանքել է. «Իսկ ո՞վ է խանգարում Հայաստանին, որպեսզի Իրանից գազ առնի: Նախ՝ իրավական փաստաթուղթ, որը լուծում է երկու երկրների մեջ գազի առևտրի հարցը, լրիվ հնարավոր է՝ որևէ մեկի շահերին չի հակասում»: «Դե յուրե հնարավոր է, դե ֆակտո հնարավո՞ր է», - այս հարցին էլ Թումանյանը պատասխանեց. «Ես կարծում եմ, որ այո»: Հնարավո՞ր է, որ այդ փաստաթղթերը ստորագրվեն Իրանի նախագահի ակնկալվող այցի ժամանակ, այս առնչությամբ դեսպանն ասել է, որ այցի որևէ ժամկետ, որևէ կոնկրետիկա այս պահին չկա, դրա համար չէր ուզենա այդ թեմայով խոսել: Հետևաբար, այդ պայմանագիրըկստորագրվի, ասել է դեսպանը: Ի պատասխան դիտարկման՝ «Չկան ժամկետներ, մոտավորապես չեք կարող ասել», Արտաշես Թումանյանը հայտարարլ է. «Փաստաթղթերը մոտ են համաձայնեցման, և որևէ խանգարող հանգամանք երկու կողմերում չեմ տեսնում»: Ինչ վերաբերում է հայ-իրանական հարաբերություններին, ընդհանրապես, այստեղ անելիք շատ կա, կա հսկայական ներուժ՝ հատկապես տնտեսական հարաբերությունները զարգացնելու համար, ընդգծել է դեսպանը:

Սակայն, ինչպես հուլիսին հաղորդել էր իրանական ԻՌՆԱ լրատվական գործակալությունը, հղում կատարելով Իրանի նավթի նախարար Բիջան Զանգանեին, կնքվել է փորձնական պայմանագիր Հայաստանի տարածքով գազը Վրաստան հասցնելու մասին: Ըստ իրանցի նախարարի, Իրանը պատրասվում է ավելացնել գազի արտահանումը դեպի Հայաստան մինչև օրական 1 մլն.խոր.մետր, իսկ 2019-ին` մինչև օրական 3 մլն. խոր.մետր: «Իհարկե, Հայաստանը մեծ սպառող չէ, նշել է նախարարը, բայց կարող է կարևոր ճանապարհ բացել Իրանի և Վրաստանի միջև: Իրանական գազի տրանզիտը կազմակերպելու համար ՀՀ կառավարությունն ստեղծել է «Էներգաիմպեքս» ՓԲԸ-ն, 100% պետական մասնակցությամբ»:

Սակայն, վրացական կողմը բազմաթիվ անգամ հայտարարել էր, որ ներկայումս իրական գազտ Վրաստան արտահանելու վերաբերյալ չկա որևէ պայմանագիր, իսկ Վրաստանի էներգետիկայի նախարար Մարիկա Վալիշվիլին հայտարարել էր, որ Վրաստանի կառավարությունն իրանական գազի մատակարարման վերաբերյալ պայմանագիր չի կնքել: Նշենք, որ ներկայումս Ադրբեջանը հանդիսանում է դեպի Վրաստան բնական գազի հիմնական մատակարարը: Ոչ մեծ ծավալներ են մատակարարվում նաև Ռուսաստանից:

Ներկայումս Իրանը Հայաստանին տարեկան մատակարարում է 370 մլն.խոր.մետր գազ, իսկ հետագայում, Երևանի և Վանաձորի ՋԷԿ-երի նոր բլոկների շահագործումից հետո մատակարարումները կարող են հասնել տարեկան 1.2 մլն.խոր.մետրի: Հունվարի սկզբին Իրանի գազի արտահանման ազգային ընկերության ղեկավար Ալի Ռեզա Քեմալին հայտարարել էր, որ Իրանը և Վրաստանը նախանական պայմանավորվածություն են ձեռք բերել իրանական գազը Հայաստանի տարածքով Վրաստան արտահանելու հարցում: Քամելին հայտարարել էր նաև, որ նախատեսվում է Վրաստանին տարեկան մատակարարել 500 մլն.խոր.մետր գազ: Նրա խոսքով, պայմանավորվածությունը երկարաժամկետ է: