ԵԱԶԲ սկսել է Հայաստանում ԵԿԶՀ ֆինանսական վարկի երրորդ տրանշի ճշգրտումների և փոփոխությունների համաձայնեցման գործընթացը

Արմինֆո. Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) փորձագետների թիմը, որը հանդիսանում է Եվրասիական կայունացման և զարգացման հիմնադրամի (ԵԿԶՀ) միջոցների կառավարիչը, նախագծային խմբի տնօրեն Ալիշեր Միրզոևի ղեկավարությամբ 2017 թվականի փետրվարի 6-9-ը եղավ Երևանում, երկրի իշխանությունների հետ ԵԿԶՀ ֆինանսական վարկի երրորդ տրանշի (100 մլն.դոլար) ճշգրտումների և փոփոխությունների համաձայնեցման նպատակով: Ինչպես ԱրմԻնֆո գործակալությանը տեղեկացվել է ԵԱԶԲ մամուլի ծառայությունից, այցի ընթացքում հանդիպումներ տեղի ունեցան ՀՀ փոխվարչապետ Վաչե Գաբրիելյանի, Կենտրոնական բանկի ղեկավարության և ներգրավված նախարարությունների ու գերատեսչությունների ղեկավարների, ինչպես նաև միջազգային ֆինանսական կառույցների ներկայացուցիչների հետ:

Ըստ աղբյուրի, խորհրդատվությունները կենտրոնացած էին բարեփոխումների Մատրիցայի ուժեղացման վրա, երրորդ տրանշի արդիականացման միջոցով, ելնելով գործընթացների արդյունքներից, որոնք ձեռք էին բերվել առաջին և երկրորդ տրանշերի իրականացման ընթացքում, ինչպես նաև ՀՀ կառավարության առաջնահերթությունների ճշգրտմամբ ձևավորված նոր պայմանների հիման վրա: Խորհրդատվությունների ընթացքում հաշվի են առնվել նաև Հիմնադրամի Խորհրդի առաջարկները, որոնք արվել են 2016 թվականի դեկտեմբերին, Հայաստանին երկրորդ տրանշի տրամադրման ընթացքում: Մասնավորապես, Հիմնադրամի Խորհուրդը նշել է բյուջեի դեֆիցիտի զգալի ընդլայնումը 2015-2016 թվականներին, ինչպես նաև ՀՀ իշխանություններին կոչ արել իրականացնել տնտեսական քաղաքականություն, որն ուղղված կլինի երկրի ֆիսկալ և պարտքային կայունության ապահովմանը:

Ըստ ԵԱԶԲ մասնագետների, վերջին տարիներին Հայաստանի բյուջեի դեֆիցիտի ընդլայնման գործոններն են եղել ներդրումային ծրագրերի արագացված իրականացումը, որոնք ֆինանսավորվում են արտաքին արտոնյալ ֆինանսավորման հաշվին, որոնց իրացումը զգալիորն ետ է մնում նախորդ տարիների պլանային ցուցանիշներից, ինչպես նաև բյուջետային եկամուտների աճի դանդաղումը տնտեսական ակտիվության իջեցման ֆոնի վրա: 2015 և 2016 թվականների բյուջեի դեֆիցիտը համապատասխանաբար աճել է մինչև ՀՆԱ-ի 4.8% և 5.6%-ը, 2014 թվականի`1,9%-ի համեմատ: Արդյունքում, ըստ նախնական գնահատականների, Հայաստանի պետական պարտքը 2017 թվականի հունվարի 1-ին կազմել է ՀՆԱ-ի 51.6%-ը, նախորդ տարվա`44.2%-ի փոխարեն:

Հաղորդագրության մեջ ասված է, որ Հայաստանի իշխանություններն ամբողջությամբ ընդունում են ֆիսկալ և պարտքային կայունության ապահովման անհրաժեշտության գծով Հիմնադրամի Խորհրդի առաջարկները և այդ ուղղությամբ ձեռնարկում անհրաժեշտ բոլոր միջոցները: Հայաստանի 2017-2019 թվականների պետական պարտքի կառավարման ռազմավարությունը նախատեսում է պարտքի բեռի կրճատում`ներդրումային ծախսերի առաջնահերթության և բյուջեի դեֆիցիտի կայուն կրճատման միջոցով, ինչպես նաև պարտքի կառավարման արդյունավետության բարձրացման և դրա կառուցվածքի օպտիմալացաման միջոցով`ներքին փոխառությունների մասնաբաժնի ավելացման հաշվին: Այցի ընթացքում ձեռք է բերվել պայմանավորվածություն, որ առաջիկայում հայկական կողմը Կառավարչին կներկայացնի բյուջեի դեֆիցիտի շեմային ցուցանիշները և (կամ) պետական պարտքի մակարդակը 2017 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ, որը հիմնված կլինի բյուջեի դեֆգիցիտի վրա և հաստատված`2017 թվականի արդյունքներով:

Խորհրդատվությունների ընթացքում քննարկվել է նաև սոցիալական ծառայությունների համալիր տարածքային կենտրոնների գործարկումը: Երրորդ տրանշի գնահատման օրվա դրությամբ երկրում պետք է գործեն 20 կենտրոններ: Համալիր տարածքային կենտրոնների գործարկման նպատակային ցուցանիշի նվազումը`38-ից մինչև 20, բացատրվում է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության տրամադրության տակ փոխանցված շենքերի պիտանելիության չափանիշների փոփոխությամբ, ինչն առաջացրել է նոր շենքերի կառուցման անհրաժեշտություն, ինչպես նաև միջնաժամկետ հեռանկարում բյուջեի կապիտալ ծախսերի գերակայության անհրաժեշտությամբ, բյուջեի դեֆիցիտը և պարտքի բեռը նվազեցնելու նպատակով:

Կողմերը համաձայնեցրել են նաև ՀՀ իշխանությունների կողմից առաջարկված մի շարք այլ ցուցանիշներ`տրանշի պայմաներում ներգրավելու համար: Այդ պայմանների իրականացումն, առաջին հերթին, ուղղված կլինի երկրի ներդրումային գրավչության բարձրացմանը: Տնտեսական ակտիվության բարձրացում (ՀՆԱ-ի սպասվող աճը 2016 թվականին ակնկալվում է 0.5%) և միջնաժամկետ հեռանկարում կայուն աճ ապահովելու համար ՀՀ կառավարոթյունն ընթացիկ տարում նախատեսում է փոփոխություններ կատարել մի շարք օրենսդրական ակտերում, որոնք ուղղված կլինեն ուղղակի ներդրումների ներհոսքի աճին, այդ թվում`ներդրողների իրավունքների ընդլայնման և շահերի պաշտպանությանը, ինչիպես նաև կողմերի իրավունքների և պարտավորությունների իրավունքների ճշգրտմանն ազատ տնտեսական գոտիների շրջանակներում: Բարեփոխումները կշարունակվեն նաև էներգետիկ հատվածի ազատականացման, բիզնեսի վարման ընթացակարգերի պարզեցման և դեպի վարկային միջոցները բնակչության և փոքր բիզնեսի հասանելիության միջոցով:

Երրորդ տրանշի լրացուցիչ ցուցանիշների վերջնական ցանկի ձևավորումից և համաձայնեցումից հետո բարեփոխումների նորացված Մատրիցան կներկայացվի Հիմնադրամի Խորհրդի քննարկմանը, ասված է ԵԱԶԲ հաղորդագրության մեջ:

Հիշեցնենք, որ ՀՀ կառավարությունը 2015 թվականի նոյեմբերի 5-ին հավանություն տվեց ԵԱԶԲ Հակաճգնաժամային հիմնադրամի միջոցով 300 մլն.դոլարի բյուջետային արտոնյալ երկարաժամկետ վարկի ստացման համաձայնագրին: Ինչպես այն ժամանակ նշել էր ֆինանսների նախկին նախարար Գագիկ Խաչատրյանը, վարկը կուղղվի բյուջեի ծախսային մասի ֆինանսավորմանը: Վարկի ժամկետը 20 տարի է, արտոնյալ ժամկետը`10 տարի, տոկոսադրույքը` տարեկան 2,1%: Վարկը կտրամադրվի երեք տրանշով, յուրաքանչյուրը` 100 մլն. դոլար, հայկական կողմի դիմումի համաձայն`ոչ ուշ, քան 2018-ի մարտի 31-ը: Վարկային ծրագրի հիմնական ուղղություններն են` ֆինանսական կայունության բարձրացումն էներգետիկ համակարգում և պետական ​​ֆինանսական կառավարման բարձրացումը, ինչպես նաև գործարար միջավայրի համար համապատասխան պայմանների ապահովումը:

Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) միջազգային ֆինանսական հաստատությունն է, որը հիմնվել է Ռուսաստանի և Ղազախստանի կողմից, 2006 թվականի հունվարին, անդամ-պետությունների շուկայական տնտեսությունների զարգացմանը, նրանց կայուն տնտեսական աճին և առևտրի ու տնտեսական հարաբերությունների ընդլայնմանն ու զարգացմանը նպաստելու նպատակով: ԵԱԶԲ կանոնադրական կապիտալը կազմում է 7 մլրդ.դոլար: Բանկի մասնակից պետություններն են` Հայաստանը, Բելառուսը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Ռուսաստանը և Տաջիկստանը: