ԱՄՀ-ն Հայաստանի պետական պարտքը գնահատել է ընդունելի մակարդակում` հանձնարարելով ավելի արդյունավետ պայքարել կոռուպցիայի դեմ և զարգացնել գործարար միջավայրը

Արմինֆո. ԱՄՀ գնահատմամբ, Հայաստանի պետական պարտքի մակարդակը համեմատաբար բարձր, սակայն, առայժմ տանելի մակարդակում է: Նախօրեին Երևանում այդ մասին լրագրողներին հայտարարել է  Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հայաստանյան առաքելության ղեկավար Հոսեին Սամիեին:

Ինչպես նշել է ԱՄՀ առաքելության ղեկավարը, արդեն 2017 թվականին հարկաբյուջետային քաղաքականության վարման առումով Հայաստանի կառավարությունից պահանջվել են ոչ քիչ բյուջետային շտկումներ` բյուջեի պակասուրդի կրճատման նպատակով: Բացի այդ, պետական պարտքի մակարդակը կայունացնելու նպատակով Հայաստանն ստիպված էր հրաժարվել որոշ ծրագրերից և կրճատել կապիտալ ծախսերը, որոնք իրականացվում են արտաքին ֆինանսավորման հիման վրա, քանի որ դրանք երկրի տնտեսության աճի վրա դրական ազդեցություն կգործեին միայն կարճաժամկետ հեռանկարում:

Հոսեին Սամիեին, միևնույն ժամանակ, գոհունակություն է հայտնել Հայաստանի կառավարության ձեռք բերած այն պայմանավորվածությունների առնչությամբ, որպեսզի ծախսերն ավելի քիչ կրճատվեն, քան նախկինում նախատեսվում էր, ինչպես նաև` ՀՆԱ շուրջ 1% ուղղորդվի կապիտալ ծախսերին` հարկային մուտքերի աճի հաշվին: Ինչպես հայտարարել է առաքելության ղեկավարը, ԱՄՀ նաև պաշտպանում է այն ֆիսկալ կանոնը փոխելու Հայաստանի իշխանությունների մտադրությունը, որի համաձայն,  երկրի պետական պարտքի մակարդակը չպետք է գերազանցի ՀՆԱ 50%-ի նշաձողը: «Ֆիսկալ կանոնները կոչված են ապահովելու տնտեսական աճը ծանր ժամանակներում և միաժամանակ պահպանելու պետական պարտքի թույլատրելի և ընդունելի մակարդակ», - պարզաբանել է նա:

Ինչպես նշել է ԱՄՀ ներկայացուցիչը, հարկային քաղաքականության սրբագրումների արդյունքում արդեն առաջին եռամսյակի արդյունքների համաձայն, պետական գանձարան հարկային մուտքերը, փաստորեն, ՀՆԱ 0,3 կետով գերազանցել են բյուջեում ամրագրված ցուցանիշները:

Հոսեին Սամիեիի ասելով, հայաստանի ԿԲ-ն պետք է պատրաստ լինի մեղմել դրամավարկային քաղաքականությունն այնքանով, որքանով դա համապատասխանում է նախատեսված ինֆլյացիայի շրջանակներին: Միևնույն ժամանակ, հաշվի առնելով տնտեսական ակտիվության աճն ու ինֆլյացիայի բարձր տեմպերը, ԱՄՀ-ում կարծում են, որ մոնետար քաղաքականության պայմանները մեղացնելիս ֆինանսական կարգավորողը պետք է առավելագույն զգուշավորություն դրսևորի:

Առաքելության ղեկավարը հիշեցրել է, որ ԱՄՀ 2014 թվականից Հայաստանում ծրագրային աջակցկություն է ցուցաբերում «Երկարաձգվող ֆինանսավորման» շրջանակում: «Ծրագրի նպատակը երկրի տնտեսությանն աջակցելն է վճարային հաշվեկշռի պահպանման, ինչպես նաև  Հայաստանի իշխանությունների հետ համաձայնեցված մակրոտնտեսական քաղաքականության միջոցով», - հայտարարել է նա: Ինչպես պարզաբանել է Սամիեին, ընթացիկ ծրագիրն ավարտվում է առաջիկա ամռանը: «ԱՄՀ թիմը կես տարին մեկ այցելում է Հայաստան` ընթացիկ աշխատանքի արդյունքն ամփոփելու նպատակով: Հերթական ամփոփումը վերջինն է», - հաղորդել է ԱՄՀ առաքելության ղեկավարը: Նրա ասելով, վերջին ամփոփման արդյունքում Հայաստանի կառավարության հետ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները, ըստ էության, կատարվել են: «ԱՄՀ թիմի վերջին ամփոփման ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների իրագործման ընթացքն ընդունելի է կազմակերպության համար և գնահատվում է «բավարար», - հայտարարել  է նա:

Ինչ վերաբերում է ապագայում «հանձնարարվող դեղատոմսերին», ապա, Սամիեիի ասելով, Հայաստանի տնտեսությունը 2016 թվականին ցուցադրել է հետաքրքիր դինամիկա. առաջին կիսամյակում եղել է աճ, երկրորդում` պատկառելի: Ինչի առնչությամբ անհրաժեշտ է ընդլայնել երկրի արտահանման տեսականին, կրճատել բնակչության աղքատության մակարդակը, և ավելացնել զբաղվածությունը` ներառական աճ ապահովելու նպատակով: Դրա համար, ինչպես նա կարծում է, անհրաժեշտ է  ապահովել հաստատուն աճ, ինչն, առաջին հերթին, պայմանավորված կլինի օտարրեկրյա ուղիղ ներդրումների աճով, կրթության մակարդակի և ենթակառուցվածքների կատարելագործմամբ, կոռուպցիայի դեմ արդյունավետ պայքարով և գործարար միջավայրի զարգացմամբ: «Կարծում ենք, որ Հայաստանի նոր կառավարությունը պատարստ կլինի նման բարեփոխումների», - հայտարարել է նա:

Հիշեցնենք, որ  Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) գործադիր խորհուրդը դեկտեմբերի 9-ին ավարտել էր «Երկարաձգվող ֆինանսավորման»  ծրագրի (EFF) շրջանակում Հայաստանի կատարողական արդյունքների չորրորդ ամփոփիչ ստուգումը, ինչի արդյուքնում հիմնադրամը հաստատել էր հանրապետությանը 15.65 միլիոն SDR կամ շուրջ 21.24 մլն  դոլարի ֆինանսավորման տրամադրումը: Ինչպես նշվում էր ԱՄՀ հաղորդագրությունում, հատկացումների ընդհանուր գումարը  հասցվել է  66.52 մլն SDRի կամ շուրջ  90.28 մլն դոլարի:  Աղբյուրի համաձայն, 82.21 մլն SDR կամ շուրջ 111.57 մլն դոլար արժղությամբ ծրագիրը հաստատվել է 2014 թվականի մարտի 7-ին: Ավարտելով ամփոփիչ ստուգումը՝ գործադիր խորհուրդը հավանություն էր տվել նաև բյուջետային հաշվեկշռի 2016 թ. դեկտեմբերի վերջի կատարողական չափորոշիչի փոփոխության մասին Հայաստանի կառավարության հայտին: Եկամուտների գծով թերակատարումը, հիմնականում, պայմանավորված է եղել արտաքին գործոններով, իսկ ավելի բարձր կապիտալ ծախսերը, որոնք իրականացվում են արտոնյալ պայմաններով արտաքին ֆինանսավորմամբ, հիմնականում, արտացոլում են նախկին թերակատարման հաղթահարումը` ապահովելով հակացիկլային որոշակի աջակցություն:

Հիշեցնենք, որ 2016 թվականի արդյունքում Հայաստանի պետական պարտքը կազմել է 5,9 մլրդ դոլար,  2017 թվականին այն կհասնի 6,250 մլրդ դոլարի: Ընդհանուր պարտքի կառուցվածքում կառավարության բաժինը 5,4 մլրդ դոլար է, իսկ ԿԲ պարտքը` շուրջ 503 մլն դոլար: ՀՆԱ նկատմամբ պետական պարտքի  հարաբերակցությունը 2016 թվականի արդյունքներով կազմ ել է 54,5%: Ինչ վերաբերում է  2017 թվականին, ապա, ինչպես հաղորդել է Վարդան Արամյանը, բյուջեում ամրագրված ցուցանիշների ապահովման դեպքում Հայաստանի պետական պատքի ծավալը 2017 թվականին կանխատեսվում է 6,250  մլրդ դոլարի մակարդակում, ներառյալ ԿԲ պարտքը, որն ակնկալվում է 530 մլն դոլարի մակարդակում: