Երեթշաբթի, 12 Սեպտեմբերի 2017 16:00

Արմինֆո. Հայաստանում պլաստիկ քարտերով անկանխիկ գործարքների տարեկան աճը 2017 թվականի առաջին կիսամյակում արագացել է`11.7% -ից մինչև 47.2%: Ըստ ՀՀ Կենտրոնական բանկի հաշվետվության, հաշվետու ժամանակահատվածում անկանխիկ քարտերով գործարքների ծավալը կազմել է 126,2 մլրդ դրամ: Միայն II եռամսյակում անկանխիկ պլաստիկ գործարքների ծավալն աճել է 26,9%:

 

Պլաստիկ գործարքների ընդհանուր ծավալը 2017 թվականի առաջին կեսին կազմել է

748.6 մլրդ դրամ, տարեկան աճը`14.2%: Իսկ շրջանառվող քարտերի քանակը նվազել է մինչև 1,6 միլիոն, տարեկան անկումը`8.9%, իսկ եռամսյակային աճը կազմել է 3%:

 

Հինգ տարվա կտրվածքով անկանխիկ պլաստիկ գործարքների ծավալն աճել է 3.2 անգամ, ընդ որում, հիմնական 2.2 անգամյա աճը տեղի է ունեցել վերջին երեք տարիների ընթացքում: Պլաստիկ գործարքների ընդհանուր ծավալում անկանխիկ գործարքների մասնաբաժինը վերջին հինգ տարիների ընթացքում աճել է 10% -ից մինչև 17%, ինչը պայմանավոևված է ինտերնետային առևտրի զգալի ակտիվացումով և բանկերի կողմից իրականացվող Cashback գործառույթներով:

 

Հայաստանի պլաստիկ շուկայում 2017-ի հուլիսի 1-ի դրոթւյամբ առաջատարն է Visa քարտը - 36%, երկրորդ տեղում է ArCa քարտը - 33%, երրորդն է MasterCard-ը - 28%, իսկ մնացած 3%-ը կազմում են մյուս միջազգային քարտերը (HSBC, American Express, Diners Club): Մինչդեռ, տարեկան կտրվածքով Visa քարտերի մասնաբաժինը նվազել է 45%, իսկ ԱրՔա և MasterCard քարտերինը`համապատասխանաբար աճել է 30% և 22%: Հնգամյա կտրվածքով շրջանառվող քարտերն աճել են 41%, տրանսակցիաների ծավալը`88%:

 

ՀՀ Կենտրոնական բանկի տվյալներով, 2017 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ Հայաստանում կար 575.7 Visa քարտ, 533.6 հազար ArCa և 445.6 հազար MasterCard քարտեր, իսկ մյուս միջազգային քարտերի քանակը (հիմնականում HSBC քարտերը, ինչպես նաև AmEx և Diners Club) գերազանցում են 45 հազարը: Քարտերի ընդհանուր թվի տարեկան դինամիկայի վատթարացումը հիմնականում պայմանավորված էր Visa քարտերի 26,6% կրճատումով, իսկ ArCa և միջազգային մյուս քարտերը նվազել են 0.1- 1.1%, իսկ MasterCard քարտերն աճել են 13.6%: Համեմատության համար նմշենք, որ 2016-ի նույն ժամանակահատվածում MasterCard-ը ցուցադրել էր 30% տարեկան աճ, Visa - ընդամենը 3% աճ, իսկ մյուս միջազգային և ArCa քարտերը նվազել էին 1,2-1,5%:

 

2017-ի առաջին կիսամյակում պլաստիկ գործարքների ծավալների 1% անկումից 14.2% աճի արձանագրումը հիմնականում պայմանավորեցին MasterCard-ը և մյուս միջազգային քարտերը, քանի որ Visa-ի աճն աննշան էր, իսկ ArCa-ն արձանագրել է անկում: Այսպես, MasterCard-ով տարեկան ծավալների աճն արագացել է`11.7% -ից մինչև 32.5%, Visa - 1.1% -ից մինչև 5.5%, մյուս միջազգային քարտեր`53.5% անկումից մինչև 2.3 անգամ աճ, իսկ ArCa քարտերով գործարքների ծավալների դինամիկան 1.2% աճից հետո արձանագրել է 3.4% անկում: Պլաստիկ գործարքների ծավալներով առաջատարն է Visa քարտը - 331.4 մլրդ դրամ է I կիսամյակում, որին հաջորդում են`MasterCard - 200.3 մլրդ դրամ, rCa - 160.2 մլրդ դրամ, միջազգային մյուս քարտեր`56.7 մլրդ դրամ: Հնգամյա կտրվածքով ամենամեծ աճն արձանագրվել է MasterCard-ի գործարքներով - 3 անգամ և Visa-ի գործարքներում - 97%:

 

2017 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ Հայաստանում կար 7184 POS- թերմինալ, որից 790-ը գտնվում է բանկերում, տարեկան աճը`8% կամ 554 - ով: Նշված ժամանակահատվածում բանկոմատների թիվը կազմել `1347 միավոր, տարեկան անկումը`11% կամ 164 հատով: Հինգ տարում բանկոմատների թիվը աճել է 23% կամ 253 միավորով, իսկ POS- թերմինալների թիվը`20% կամ 1199 միավորով: Առևտրի / սպասարկման կետերի թիվը, որտեղ տեղադրված են բանկոմատները կամ POS- տերմինալները, Կենտրոնական բանկը 2015 թվականից դադարեց հրապարակել:

 

Հիշեցնենք, որ ArCa-ի հիմնական բաժնետերն է ՀՀ Կենտրոնական բանկը, մյուս խոշոր բաժնետերերն են`ACBA-Credit Agricole Bank- ը, Հայէկոնոմբանկը և Արդշինբանկը, իսկ մյուս բանկերի բաժնեմասերը կազմում են 2% յուրաքանչյուրին: ԱրՔա և «Միր» քարտերի միջև համագործակցության հուշագիրն ստորագրվել է 2016-ի հունիսի 3-ին: 2017 թվականի հուլիսի 7-ից ՀՀ ԿԲ ռուսաստանյան «Միր» քարտերը ներգրավեց Հայաստանում գործող  վճարահաշվարկային համակարգերի ռեգիստրում, նաև ԱրՔա-ին թույլ տալով մասնակցել «Միր» համակարգին: Հայաստանում առաջինը «Արքա-Միր» չիպային վճարային քարտեր սկսեց թողարկել ԱՐդշինբանկը (2017-ի սեպտեմբերից), իսկ դրանից մի քանի օր առաջ «Միր» քարտերի սպասարկման մեկնարկի մասին հայտարարել էր Ամերիաբանկը:-