Սուրեն Կարայան. Հայաստանի տնտեսությունն ի վիճակի է զարգանալ նույնիսկ ցածր հզորությամբ ատոմակայանի մեկնարկի պայմաներում

Արմինֆո. Հայաստանի տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարար Սուրեն Կարայանը գտնում է, որ հանրապետության տնտեսությունը կարող է զարգանալ նույնիսկ ավելի ցածր հզորությամբ ատոմակայանի շահագործման պայմաններում: «Ամեն ինչ կախված կլինի էներգետիկ հատվածի և էլեկտրաէներգիայի արտադրության տեխնոլոգիաների զարգացումից»,- հոկտեմբերի 18-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարել է նախարար Սուրեն Կարայանը:

Նրա խոսքերով, Հայաստանի կառավարությունը բանակցում է նոր ատոմակայան կառուցելու համար ներդրումներ ներգրավելու համար: Լրիվ տեղեկություն ստանալու և քաղաքական կոռեկտությունը պահպանելու համար նա կոչ է արել դիմել Էներգետիկայի նախարարություն, որը պատասխանատու է գործընթացի համար:

Նշենք, որ անցյալ ուրբաթ օրը ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության կայքում հրապարակված` ԵՄ-ի և Հայաստանի միջև Համապարփակ և ընդլայնված համաձայնագրի տեքստն առաջացրեց լուրջ հասարակական հնչեղություն, հատկապես ՀԱԷԿ փակման դրույթի առումով:

Նախօրեին ՀՀ արդարադատության նախարար Դավիթ Հարությունյանը, մեկնաբանելով Հայկական ատոմակայանի փակման առնչությամբ ամրագրված դրույթը ԵՄ և Հայաստանի միջև Համապարփակ և ընդլայնված համաձայնագրում, հայտարարել էր, որ Հայաստանում նոր ատոմակայանի շինարարությունը բացառապես տնտեսական խնդիր, որը կապված չէ քաղաքական ազդեցությունների հետ: «Մենք կունենանք նոր ատոմակայան, եթե գնային բաղադրիչի տեսանկյունից այն լինի արդյունավետ: Պատկերացրեք մի իրավիճակ, վաղը պարզվում է, որ նոր ժամանակակից տեխնոլոգիաների թույլ են տալիս առանց ԱԷԿ-ի ստանալ էներգիայի նույն ծավալները, իսկ ատոմակայանի միջոցով ստացվող էլեկտրաէներգիան ավելի թան է սպառողների համար», - ասել է նախարարը` հավելելով, որ Հայաստանը պետք է հետևի ժամանակակից տեխնոլոգիաներին: Նա կոչ է արել դիմել կառավարության մինչև 2036 թվականի երկարաժամկետ ռազմավարությանը, որը վերաբերվում էէներգետիկային, որտեղ հստակ սահմանված է, որ այն պարբերաբար ենթակա է վերանայման, կախված նրանից, թե ինչպես է զարգանում էներգետիկ ոլորտը: Հարությունյանը շեշտել է, որ Հայաստանի կառավարությունն ընտրել էբարդ մաթեմատիկական մոդել, որն ակտիվորեն օգտագործվում է ամբողջ աշխարհում: Նախարարը գտնում է, որ ներկայումս շուկայում լայնորեն կիրառվում են հում ուրանի, արևային էներգետիկայի տեխնոլոգիաներ կիրառմամբ կայանները, ինչպես նաև 50 մեգավատանոց բլոկների օգտագործումը և այլն: «Բայց այդ ամենը դեռ պետք է հաշվել», - ասել է արդարադատության նախարարը: Նա չի բացառել նաև նոր ատոմային էներգաբլոկի շինարարության մտադրությունից հրաժարվելու հնարավորությունը, անցնելով, պրինակ, արևային էլեկտրակայանների: «Մենք շարունակաբար գնահատելու և լուծելու ենք խնդիրները, հաշվի առնելով այն միտումները, որոնք առկա են գիտության ասպարեզում, էներգետիկ շուկայում և այլն», - ասել է Դավիթ Հարությունյանը:

Իսկ ավելի վաղ ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարի մամլո խոսնակ Վասակ Թարփոշյանը նշել էր, որ հայկական ատոմակայանի ապագայի մասին որոշումը կընդունվւ մինչև 2026 թվականը, երբ լրանա Հայկական ԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետը, որը ներկայումս գտնվում է արդիականացման փուլում:

Հայկական ատոմակայանը բաղկացած է երկու բլոկից,  խորհրդային (ռուսական) ԲԲԷՌ ռեակտորներով: Առաջին բլոկը գործարկվեց 1976-ին, երկրորդը`1980-ին: 1989-ի մարտին, Սպիտակի երկրաշարժից հետո կանգնեցվեց կայանի աշխատանքը: 1995-ի նոյեմբերին վերագործարկվեց ատոմակայանի 407.5 ՄՎտ հզորությամբ երկրորդ էներգաբլոկը: 2014-ի մարտին Հայաստանի կառավարությունը որոշեց երկարաձգել երկրորդ էներգաբլոկի գործողության ժամկետը 10 տարով, մինչև 2026 թվականը: Ծրագիրը համակարգվում է «Ռոսատոմ» պետական ​​կորպորացիայի «Ռուսատոմ» ծառայության դուստր ձեռնարկության կողմից: Աշխատանքների ավարտը նախատեսվում է 2019 թվականին: Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարությունը 270 մլն դոլարով պետական ​​արտահանման վարկ է տրամադրել Հայաստանին, ինչրպես նաև այդ նպատակով 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ: 2015-ի մարտին ծրագիրն իրականացնելու նպատակով ստեղծվել է Համատեղ համակարգող հանձնաժողով: Մինչ այժմ տեղի է ունեցել այն Հանձնաժողովի 5 նիստ: