Կարեն Կարապետյան. Հայաստանի ատոմակայանը կգործի մինչև 2027 թվականը

Արմինֆո. Հայաստանի ատոմակայանը կգործի մինչև 2027 թվականը: Այս մասին մամլո ասուլիսում հայտարարել է ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը:

Նա հավաստիացրել է, որ Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործումը համապատասխանում է անվտանգության չափորոշիչներին, և դրա արդիականացման ուղղությամբ տարվում են աշխատանքներ: «Հայաստանը եղել և կմնա որպես միջուկային էներգետիկա ունեցող երկիր», - ասաց Կարապետյանը:

Նշենք, որ Հայաստան-ԵՄ շրջանակային համաձայնագրում, մասնավորապես, նշվում է ՄԱԳԱՏԷ-ի բարձր մակարդակի չափանիշների պահպանման մասին: Նշվում է նաև Մեծամորի ատոմակայանի փակման և անվտանգ շահագործումից դուրս հանելու, ինչպես նաև նախկինում այդ նպատակով ընդունված համագործակցության`«ճանապարհային քարտեզի» կամ գործողությունների ծրագրի մասին, հաշվի առնելով ՀԱԷԿ-ի փոխարինումը նոր հնարավորություններով, ելնելով Հայաստանի էներգետիկ անվտանգության ապահովման անհրաժեշտությունից:

Անդրադառնալով դրան, ՌԻԱ Նովոստիին տված հարցազրույցում ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հայտարարել էր, Մեծամորի ատոմակայանի փակման վերաբերյալ քննարկումներն նախաձեռնվում են արհեստականորեն և իրականության հետ ոչ մի կապ չունեն: «ԵՄ հետ համաձայնագրի նախագծում այդ կետը ձևակերպված է լռելյայն  (հաշվի առնելով Մեծամորի ատոմակայանի օբյեկտիվ գործունեության ժամկետը): ՀՀ կառավարությունը 2014 թվականի մարտին ընդունեց հայկական ատոմակայան շահագործման ժամկետի երկարաձգման մասին որոշում, որը կֆինանսավորվի ռուսական պետական ​​արտահանման 270 միլիոն դոլարի վարկի և 30 միլիոն դոլարի դրամաշնորհի հաշվին: Այսօր «Ռոսատոմ» պետական ​​կորպորացիայի հետ համատեղ ընթանում են երկրորդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման աշխատանքներ: Կարևոր է նշել նաև, որ ԱԷԿ-ը գործում է ՄԱԳԱՏԷ-ի չափանիշներին լիակատար համապատասխան: Այնպես որ, Մեծամորի ատոմակայանը կգործի առնվազն մինչև 2027 թվականը: «Մենք գտնում ենք, որ ատոմային էներգետիկան միշտ էլ պետք է լինի Հայաստանում, մեր անվտանգության, և առաջին հերթին էներգետիկ անվտանգության համար», - ասել է նա:

Նշենք, որ ՀԱԷԿ-ի փակման պահանջը նոր չէ հայկական կողմի համար: Դեռ 1999 թվականին Եվրամիությունը պնդեց, որ մինչև 2003 թվականը ՀԱԷԿ-ի երկրորդ էներգաբլոկը պետք է փակվի: Սակայն, համապատասխան բանակցություններից հետո այդ պահանջը ներկայացվեց հետևյալ տեսքով, որ կփակվի «մինչև համապատասխան հզորությունների ստեղծումը»: 2014 թվականին Եվրոպական հանձնաժողովը կրկին Հայաստանին կոչ արեց որքան հնարավոր է արագ փակել ատոմակայանը: 2015-ին  Տրայան Խրիստեան կրկին վերահաստատեց, որ Հայկական ատոմակայանի վաղաժամկետ փակումը մնացել է Եվրամիության հիմնական նպատակը: Չնայած այդ պահանջներին, ԵՄ-ն շարունակել և շարունակում է տեխնիկական և ֆինանսական աջակցությունը Հայկական ԱԷԿ-ին, ուղղված երկրորդ էներգաբլոկի անվտանգության բարելավմանը: Տարբեր գնահատականներով, այդ օժանդակությունը տատանվում է 70-ից մինչև 90 միլիոն եվրոյի սահմաններում: Բացի այդ, ԵՄ-ը 200 մլն.եվրո առաջարկեց ատոմակայանի փակման համար, բայց հայերեն կողմը մերժեց այս առաջարկը, համարելով, որ ծավալները բավարար չեն ապահովելու երկրի էներգետիկ անվտանգությունը:

Հայկական ատոմակայանը բաղկացած է երկու բլոկից,  խորհրդային (ռուսական) ԲԲԷՌ ռեակտորներով: Առաջին բլոկը գործարկվեց 1976-ին, երկրորդը`1980-ին: 1989-ի մարտին, Սպիտակի երկրաշարժից հետո կանգնեցվեց կայանի աշխատանքը: 1995-ի նոյեմբերին վերագործարկվեց ատոմակայանի 407.5 ՄՎտ հզորությամբ երկրորդ էներգաբլոկը: 2014-ի մարտին Հայաստանի կառավարությունը որոշեց երկարաձգել երկրորդ էներգաբլոկի գործողության ժամկետը 10 տարով, մինչև 2026 թվականը: Ծրագիրը համակարգվում է «Ռոսատոմ» պետական ​​կորպորացիայի «Ռուսատոմ» ծառայության դուստր ձեռնարկության կողմից: Աշխատանքների ավարտը նախատեսվում է 2019 թվականին: Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարությունը 270 մլն դոլարով պետական ​​արտահանման վարկ է տրամադրել Հայաստանին, ինչրպես նաև այդ նպատակով 30 մլն դոլարի դրամաշնորհ: 2015-ի մարտին ծրագիրն իրականացնելու նպատակով ստեղծվել է Համատեղ համակարգող հանձնաժողով: Մինչ այժմ տեղի է ունեցել այն Հանձնաժողովի 5 նիստ: