Գագիկ Մինասյան. 2018 թվականի բյուջեի նախագիծը սկզբունքորեն տարբերվում է նախորդ տարիների փաստաթղթից

Արմինֆո. «Ներկայումս, Հայաստանի պետական ​​պարտքի մակարդակը համարժեք է տնտեսական աճի մակարդակին երկրում», - պատասխանելով ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հարցին, նոյեմբերի 20-ին այս մասին հայտարարել է, ՀՀ Ազգային ժողովի ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Գագիկ Մինասյանը, խոսելով 2018 թվականի բյուջեի նախագծի մասին:

Նրա խոսքով, հաջորդ տարվա բյուջեի նախագիծը սկզբունքորեն տարբերվում է նախորդ տարիների փաստաթղթերից: Ներկայիս իմնական ֆինանսական փաստաթղթում ամրագրված հիմնական գերակայությունները պետք է հանգեցնեն կայուն տնտեսական աճի ապահովմանը միջնաժամկետ հեռաբկարում: Բացի այդ, ըստ Մինասյանի, բյուջեն նպատակ ունի լուծել պետական ​​պարտքի կայունացման հարցը, քանի որ Հայաստանն արդեն մոտ է ՀՆԱ-ի 60%-ին`Ռուբիկոնին, որից հետո օրենսդրորեն արգելվում է աճեցնել պետպարտքը: Չնայած այն հանգամանքին, որ հաջորդ տարի պետական ​​պարտքը կշարունակի աճել, օրինագծի հեղինակներն ակնկալում են, որ պետական ​​պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ին 2018 թվականին կկրճատվի մեկ տոկոսային կետով: «Տարվա արդյունքներով կառավարության ներկայիս պարտքը կհասնի ՀՆԱ-ի 55.1%-ին, ՀՆԱ-ի նախատեսված 4.5% աճի պայմաններում», - նշել է հանձնաժողովի նախագահը: Նրա խոսքերով, այսօր միջազգային չափանիշներով Հայաստանը համարվում է միջին պարտքի բեռ ունեցող երկիր:

2018 թ.-ի հիմնական ֆինանսական փաստաթուղթն առաջին անգամն է, որ ուղղված է կապիտալ ծախսերի կտրուկ աճին: Այսպիսով, Հայաստանը, ինչպես նշել է փորձագետը, հաջորդ տարվա ընթացքում կապահովի նաև վերադարձը «ոսկե կանոնին» բյուջեի կառուցման համակարգում, ինչը նշանակում է, որ կապիտալ ներդրումների ծավալն պետք է գերազանցի դեֆիցիտի պլանային ցուցանիշը, իսկ ընթացիկ ծախսերը կարող են լինել հարկային մուտքերի մակարցակից ցածր:

Այսպես, Բյուջե-2018-ը նախատեսում է 5,850 մլրդ դրամի սահմաններում անվանական ՀՆԱ: Բյուջեի ընդհանուր եկամուտները, ինչպես հիշեցրել է փորձագետը, հարկային եկամուտների աճի հաշվին կհասնեն 100 մլրդ դրամի: Հայաստանի կոնսոլիդացված բյուջեն 2018 թ-ին եկամտային մասով կկազմի 1.307 տրլն դրամ (առանց միջբյուջետային մուտքերի), որտեղ հարկերը կկազմեն 1,247,9 մլրդ դրամ: Ծախսերի գծով ակնկալվում է 1.464,2 տրլն դրամ, որտեղ կապիտալ ծախսերը կկազմեն 175 մլրդ դրամ, անցյալ տարվա 98.6 մլրդ դրամի փոխարեն: Դեֆիցիտը / ՀՆԱ հարաբերակցությունը կկազմի 2.7% - 156.9 մլրդ դրամ, որից շուրջ 80 մլրդ դրամը`արտաքին աղբյուրներից ֆինանսավորվող, իսկ մնացածը`ներքին ռեսուրսներից, ՀՆԱ-ի դեֆլյատորը նախատեսվում է 3,5%: 100 մլրդ դրամի կապիտալ ծախսերը կուղղվեն պաշտպանության ծախսերին, որոնք կաճեն 17% կամ 27 մլրդ դրամով, մինչև 246,8 մլրդ դրամ ($ 518 մլն), 2017-ի 209.8 մլրդ դրամի համեմատ: Այսպիսով, երկրի պաշտպանության համար հատկացված միջոցները կավելանան 37 մլրդ դրամով կամ 17.6%: Կաիպտալ ծախսերի առումով առաջնահերթ կլինեն նաև նոր ենթակառուցվածքները (ճանապարհներ, ոռոգման համակարգեր, էլեկտրաէներգիայի փոխանցում):

Համակարգի «անկայուն օղակները» դարձան սոցիալական ոլորտները: Սոցիալական ապահովության բյուջեն չի աճում, ըստ էության, (408 մլրդ դրամ), իսկ նվազագույն աշխատավարձը կմնա նույն մակարդակում (զուտ ծավալը - 55 հազ. դրամ), ինչպես նաև միջին կենսաթոշակը (41 000 դրամ): Այնուամենայնիվ, ըստ Մինասյանի, ոլորտում մատուցվող ծառայությունները չեն կրճատվի: Միայն պետք է իրականացվի խնդիրների օպտիմալացում, - ասել է նա, նշելով, որ ֆինանսական ցուցանիշներից բացի կան քանակական, որակական և ժամանակային ցուցանիշներ, որոնք կարելլի է ապահովել նաև ավելի ցածր ցուցանիշներով և ռեսուրսների ավելի ռացիոնալ բաշխումով:

Միևնույն ժամանակ, 2018 թ.-ին կրթության համար բյուջետային հատկացումները նախատեսվում է կրճատվել 0,6% կամ 71,4 մլն դրամով: Կրթության ոլորտը 2018-ին կստանա (առանց գիտության ծախսերի) 126,714.1 մլն դրամ կամ ՀՆԱ-ի 2.17%-ը, կամ բյուջետային ծախսերի 8.65%-ը:

Տնտեսումը միայն ոչ դասախոսական անձնակազմի կրճատման հաշվին կկազմի 3,275.3 մլն դրամ: Այնուամենայնիվ, Մինասյանը գտնում է, որ ծախսերի կրճատումը չի նվազեցնի կատարողական ցուցանիշները: Նա նշել է, որ հիմնական կրճատումները կանդրադառնան այն անձանց վրա, ովքեր կրթական համակարգի հետ ոչ մի կապ չունեն: «Համակարգի ավելի քան 1/3-ը ոչ մի կապ չունի ոլորտի հետ: Այսպիսով, նշված կրճատումները չեն հանգեցնի կրթության որակի անկմանը», - ասել է նա, հավելելով, որ այդ հարցը պետք է դիտարկել բացառապես ակնկալվող արդյունավետության տեսանկյունից:

Ավելի վաղ ԱրմԻնֆո-ն տեղեկացրել էր, որ 2018 թ.-ին Հայաստանի պետական ​​հատվածը կպակասի 5564 աշխատատեղով: Հաջորդ տարվա սկզբին պետական հատվածում զբաղված կլինի 138.5 հազար մարդ: Աշխատավարձի ընդհանուր գումարը կկազմի 243,5 մլրդ դրամ, նվազելով 3 մլրդ դրամով: Ավելին, «կտուժի» կրթական համակարգը - 66,409-ից նվազելովմինչև 63.612 հազար: Ինչպես ԱրմԻնֆո-ին պարզաբանել է ՀՀ ֆինանսների նախարարությունում, «օպտիմիզացվող» անձնակազմի մեծ մասը կազմում են պահակները, հավաքարարները և այլն: Աշխատավարձի ֆոնդի ավելացում է նախատեսվում տնտեսության ոլորտներում, 9,123.3 մլն դրամից մինչև 9,262.5 մլն դրամ: Մեծ հյաշվով շահել են վարչական անձնակազմի աշխատակիցները, մի քիչ կրճատվելով` 19.221-ից մինչև 18.444, որոնց աշխատավարձի ֆոնդն ավելացել է 2,592.7 մլն դրամով, մինչև 66,446.2 մլն դրամ: Մասնավորապես, «շոկոլադում» են հայտնվել հարկային և մաքսային ոլորտի աշխատողները: Ինչպես բացատրել է ՀՀ ֆինանսների նախարարությունում, եթե մարզային ՊԵԿ-ում միջին աշխատավարձը մեկ տարի առաջ կազմել է մոտ 80 հազար դրամ, այսօր այդ ցուցանիշն աճել է մինչև 313 հազար դրամ:

Նշենք, որ 2018-ի բյուջեի նախագծով տնտեսական աճը կանխատեսվում է 4,5%, կամ 11,948.9 մլն.դոլար: Տնտեսական աճի ապահովման շարժիչ ուժն է նախատեսվում արդյունաբերությունը, ինչպես նաև ծառայությունների ոլորտը: Այսպես, ՀՆԱ-ի 4.5% աճը  կապահովվի արդյունաբերության - 1.1%, գյուղատնտեսության - 0.6%, ծառայությունների - 2,2%, զուտ անուղղակի հարկերի - 0.4% աճի հաշվին: 12-ամսյա գնաճը կկազմի 4%, 2017-ին ակնկալվող 2.4%-ի փոխարեն: Դեֆիցիտը / ՀՆԱ հարաբերակցությունը տարեվերջին կկազմի 2.7%, կանխատեսված`3.2% -ի փոխարեն - 156.9 մլրդ դրամ: Հայաստանի պետական ​​պարտքն որը ընթացիկ տարում աճելու է ավելի քան 800 մլն դոլարով, մինչև ակնկալվող 6.8 մլրդ.դոլարը, 2018-ի վերջին`ավելի քան 7.2 մլրդ.դոլար, կազմելով ՀՆԱ-ի 60%-ը: