Fitch-ը Երևանի վարկանիշի կանխատեսումը բարելավել է` «Կայունից՚ «Դրական՚

Արմինֆո.Fitch Ratings-ը Երևանի վարկանիշի կանխատեսումը բարելավել է «Կայունից՚ «Դրական՚` հերթական անգամ արտարժույթով և ազգային արժույթով թողարկողի դեֆոլտի երկարաժամկետ վարկանիշները հաստատելով «B+՚ մակարդակում, իսկ արտարժույթով և ազգային արժույթով թողարկողի դեֆոլտի կարճաժամկետ վարկանիշները` «В՚ մակարդակում: Արտարժույթով և ազգային արժույթով թողարկողի դեֆոլտի երկարաժամկետ և կարճաժամկետ վարկանիշի դրայվերներն ազդեցության ենթակա չեն, ինչը և պայմանավորում է դրանց հաստատումը: Ինչպես հաղորդվում է Fitch Ratings կայքում, Երևանի վարկային վարկանիշի կանխատեսման բարելավումը և կանխատեսումը թվագրվում է 2017 թվականի դեկտեմբերի 22-ով: Fitch Ratings-ն առաջին անգամ Երևանին վարկանիշ է շնորհել 2016 թվականի դեկտեմբերի 2-ին:

ԿԱՐԵՎՈՐ ՎԱՐԿԱՆՇԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ. Երևանի վարկանիշները զսպվում են Հայաստանի վարկանիշներով (2017 թվականի դեկտեմբերի 15-ի հաստատումը «B+՚ մակարդակում` կանխատեսման «Կայունից՚ «Դրական՚ վերանայմամբ) և, մասնավորապես, երկրի իշխանության տեղական և մարզային մարմինների համար ինստիտուցիոնալ միջավայրով, որը Fitch-ը գնահատում է որպես թույլ: Բացի այդ, վարկանիշները հաշծվի են առնում քաղաքի մայրաքաղաքային կարգավիճակը, բյուջեի կատարման ընդունելի ցուցանիշները, որոնք ամրապնդվում են կառավարության կայուն փոխանցումներով, և պարտքի բացակայությունը:

Ըստ գործակալության կանխատեսման, Երևանի բյուջեի ցուցանիշները կմնան ընդունելի գործառնական մարժայով, որը 2017-2019 թթ. արտահայտված էր ցածր միանիշ թվով (2016թ.` 1,6%): «Քաղաքի գործառնական մարժայի կրճատումը պայմանավորված է բացասական ցնցումներով, որոնք առնչվում են 2014-2015թթ. Հայաստանի տնտեսության տևական դանդաղմանը: Մենք կանխատեսում ենք մարժայի հավանական կոնսոլիդացում այդ մակարդակում: Մենք նաև ակնկալում ենք, որ Երևանի բյուջեն մոտ կլինի 2017-2019 թթ. հաշվեկշռվածին, ինչը պատմական արդյունքի մակարդակում է (2012-2016թթ.`  0,15% միջին պակասուրդ)՚, - այդպիսի կանխատեսում են անում Fitch Ratings-ի վերլուծաբանները:

Fitch-ի հաշվետվությունում նշվում է, որ 2017թ. 9 ամիսների արդյունքներով Երևանի բյուջեի ցուցանիշները եղել են ընդունելի մակարդակում. մինչև պարտքի շարժը բյուջեի պրոֆիցիտը եղել է բոլոր եկամուտների 4%-ի մակարդակում (2016թ. բյուջեի պրոֆիցիտը կազմել է 1,5%): Դա պայմանավորված է եղել բյուջեի տարեկան ծախսերի 53% իրականացմամբ, ընդ որում, հավաքված եկամուտները կազմել են բյուջեում ամրագրիված տարեկան ցուցանիշների 56%-ը: Գործակալությունը նշում է, որ Երևանի ծախսերը 2017 թվականի 4-րդ եռամսյակում, հավանաբար, կարագանան, ինչը բյուջեի ցուցանիշները կմոտեցնի ավելի վաղ կանխատեսված ոչ մեծ դեֆիցիտին: 2017թ. սեպտեմբերի վերջի դրությամբ Երևանը ոչ մի պարտք կամ երաշխիք չի ունեցել: Քաղաքը առանց պարտքի կարգավիճակը պահպանում է 2008 թվականին քաղաքապետարանի ստեղծման պահից ի վեր: Ազգային իրավական համակարգի դրույթները, որոնք սահմանում են պարտքի թողարկումը կամ երաշխիքների տրամադրումը, սահմանափակում են քաղաքի կողմից նշանակալի փոխառությունների ներգրավումը: 2017 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ քաղաքի իրացվելիության դիրքը լավ էր 2,5 մլրդ դրամ դրամական միջոցների դեպքում (2016 թ.` 1,4 մլրդ դրամ): Քաղաքը  դրամական միջոցները  պահում է գանձապետական հաշիվներին, քանի որ առեւտրային բանկերի ավանդներում միջոցների տեղաբաշխումն օրենսդրորեն արգելվում է:

Ըստ Fitch Ratings-ի հիմնական սցենարի,  Երևանը կշարունակի ֆինանսական աջակցություն ստանալ կառավարությունից` համապատասխան պատմական պրակտիկային, հաշվի առնելով, որ ներկայիս փոխանցումները կազմել են 2012-2016թթ. քաղաքի գործառնական եկամուտների միջինը 74%-ը: 2017 թվականի երրորդ եռամսյակի վերջին քաղաքի  կապիտալ ծախսերը եղել են  2015-2016թթ.  ցուցանիշների մակարդակում և կազմել են բոլոր ծախսերի 7% -ը (2016թ.`  7%): «Մենք կանխատեսում ենք ավելի ցածր կապիտալ ծախսեր, քան վերջին տարիներին (2012-2014թթ.` միջինը 24%), ինչն արտացոլում 2012-2014 թթ. ենթակառուցվածքում նշանակալի ներդրումների ավարտը: Կապիտալ ծախսերի հիմնական մասը ֆինանսավորվում է կառավարության փոխանցումների և դոնորական դրամաշնորհների հաշվին» , - ասված է Fitch հաշվետվությունում, և վարկանշային գործակալության վերլուծաբաններն ակնկալում են, որ քաղաքի ցածր կապիտալ ծախսերի միտումը կպահպանվի (ընդհանուր ծախսերի շուրջ 7-9% մակարդակում), որոնք կֆինանսավորվեն ակտիվների վաճառքի  և կառավարության կապիտալ փոխանցումների հաշվին:

Երեւանն, ամենայն հավանականությամբ, դրական ազդեցություն կկրի Հայաստանում տնտեսական աճի վերսկսումից: Իր մակրոտնտեսական կանխատեսումում Fitch-ն ակնկալում է 2017 թ. նախորդ տարվա համեմատ Հայաստանի տնտեսության 4,3% աճ, 2018-2019թթ. մինչև 3.6% արագացմամբ` դրամական փոխանցումների ավելացման և արտահանման աճի համար բարենպաստ պայմանների առնչությամբ: «Որպես  մայրաքաղաք և առավել թվով բնակչություն ունեցող քաղաք` Երևանն իրենից ներկայացնում է Հայաստանի խոշորագույն շուկան` ծառայությունների զարգացած հատվածով: Միևնույն ժամանակ, Երևանի բարեկեցության ցուցանիշները մնում են համեմատաբար ցածր միջազգային համատեքստգում` Հայաստանի բնակչության մեկ շնչի համար ՀՆԱ չափավոր մակարդակի առնչությամբ», - ասվում է  Fitch-ի հաշվետվությունում:

ԳՈՐԾՈՆՆԵՐ, ՈՐՈՆՔ ՀԵՏԱԳԱՅՈՒՄ ԿԱՐՈՂ ԵՆ ԱԶԴԵԼ ՎԱՐԿԱՆԻՇՆԵՐԻ ՎՐԱ. սուվերեն վարկանիշների փոփոխման դեպքում համանման գործողություն կանցկացվի քաղաքի վարկանիշների առնչությամբ, քանի որ Երևանի վարկանիշները զսպվում են Հայաստանի վարկանիշներով: Եթե սուվերեն վարկանիշի նվազում տեղի չունենա, քաղաքի վարկանիշների նվազման կարող է հանգեցնել բյուջեի ցուցանիշների էական վատթարացումը կամ ուղղակի ռիսկի զգալի աճը (ուղղակի պարտքը` գումարած Fitch դասակարգմամբ այլ պարտքը):

AmRating-ի վերլուծաբանների ենթադրությամբ, Հայաստանի մայրաքաղաքին վարկանիշի շնորհումը պայմանավորված է փոխառական պարտավորությունների շուկա դուրս գալու  Երևանի քաղաքապետարանի ծրագրերով: Հիշեցնենք, որ 2017 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Երևանի քաղաքապետարանի և Եվրոպական ներդրումային բանկի միջև ստորագրվել է Էներգաարդյունավետության բարձրացման համար 7  մլն եվրոյի տրամադրման շուրջ պայմանագիր: Երևանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանի ասելով, ԵՆԲ-ի հետ պայմանագրի ստորագրումն աննախադեպ է, քանի որ Երևան համայնքն առաջին անգամ է ստորագրում ոչ սուվերեն վարկային պայմանագիր: Երևանը դարձավ առաջին համայնքը, որը միջազգային կազմակերպությունից  վարկ կստանա  առանց պետական երաշխիքի. դա Երևանի հանդեպ վստահության լավագույն ապացույցն է: