Չորեքշաբթի, 7 Փետրվարի 2018 20:03

Արմինֆո.Rating-Agentur Expert RA Gmb-ն Հայաստանի սուվերեն վարկանիշը «B+»-ից (կառավարության վարկունակության չափավոր ցածր մակարդակ, SGC) բարձրացրել է մինչև «BB-» (կառավարության վարկունակության բավարար մակարդակ), ինչպես ազգայիյ արժույթով, այնպես էլ արտարժույթով, միաժամանակ բարձրացնելով նաև Հայաստանի վարկային միջավայրի վարկանիշը (CCE), «B»-ից (երկրի վարկային միջավայրի չափավոր ցածր որակ) մինչև «B+» (երկրի վարկային միջավայրի չափավոր ցածր որակ), արտարժույթով և ազգային արժույթով: Այս մասին ԱրմԻնֆո-ին տեղեկացվել է RAMS-Europe- ից:

Ինչես գտնում է RAMS-Europe վերլուծաբան Հեկտոր Ալվարեսը. «Հայաստանի սուվերեն վարկանիշի և վարկային միջավայրի վարկանիշների բարփրացումն արտացոլում է բյուջեի ցուցանիշների հետևողական և կայուն բարելավումը, տնտեսական աճի հեռանկարների բարելավումը և բանկային համակարգի պահպանվող կայունությունը: Բացի այդ, ՀՀ Կենտրոնական բանկի դրամավարկային քաղաքականության տրանզիտիվ մեխանիզմների  արդյունավետությունն աճել է, իսկ արտաքին հատվածի ցուցանիշները որոշակիորեն բարելավվել են, չնայած այն բանին, որ տնտեսությունում դոլարիզացիայի մակարդակը մնում է բարձր մակարդակի վրա: Միևնույն ժամանակ, չնայած ակնկալվող նվազմանը, պետական ​​պարտքի մակարդակը շարունակում է մնալ բարձր, մրցունակությունը մնում է ցածր, իսկ տնտեսությունը շարունակում է զգալիորեն մնալ խոցելի արտաքին ցնցումների նկատմամբ: Ապագայում, դոլարիզացման ներկայիս մակարդակի պահպանման դեպքում, ՀՀ ԿԲ դրամավարկային քաղաքականության արդյունավետությունը կարող է զգալիորեն նվազել»:

ԴՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ

2017 թվականին ՀՆԱ-ի նկատմամբ բյուջեի դեֆիցիտը ձևավորվել է 3.3% մինուսային մակարդակում, ինչը ցույց է տալիս կառավարության կոնսոլիդացնող ջանքերի համախմբման մասին: 2017-ի վերջին արձանագրվել է հարկային եկամուտների զգալի աճ և  ընթացիկ ծախսերի փոքր նվազում, հանգեցնելով դեֆիցիտի կրճատմանը: Մենք ակնկալում ենք, որ այս միտումը շարունակվելու է նաև ապագայում:

Բանկային ոլորտի ցուցանիշները մնում են կայուն`կապիտալի համարժեքության նորմատիվը - 18.8%, ժամկետանց վարկերի մասնաբաժինը վարկային ընդհանուր պորտֆելում - 6,8%, ROA- ն 2017-ի նոյեմբերի 1-ին կազմել է 1.1%: Ավելին, չնայած վարկավորման աճի փոքր-ինչ դանդաղ տեմպերին, մենք ակնկալում ենք, որ վարկավորման մասնաբաժինը կաճի մինչև ՀՆԱ-ի 56%-ը, իսկ ակտիվները`մինչև ՀՆԱ-ի 80.7%-ը 2017 թվականին:

Պետական ​​պարտքի կառուցվածքը մնում է բարենպաստ, իսկ կարճաժամկետ պարտքը կազմում է ընդհանուր պարտքի և լողացող տոկոսադրույքով պարտքի 3%-ը, որը 2017-ի վերջին կազմել է 13,5%: Չնայած այն հանգամանքին, որ պարտքի ծավալը, արտահայտված արտարժույթով, կազմել է 81.6%, հիմնականում արտոնյալ պայմաններով:

Ակնկալվում է, որ 2017 թվականին իրական ՀՆԱ-ն կաճի մոտ 3,8%, ինչը գերազանցում է կանխատեսված ցուցանիշը: Սա հիմնականում պայմանավորված է արդյունաբերական արտադրանքի և ծառայությունների զգալի աճով, ինչպես նաև տրանսֆերտների ավելացմամբ, ինչն ավելացնում է սպառումը: Ներդրումային ցուցանիշները ևս դրական էին 2017 թվականին:

Կենտրոնական բանկի դրամավարկային պայմանների մեղմումը թույլ տվեց գնաճը հասցնել թիրախային շեմին (4% +/- 1.5): Նման դրամավարկային քաղաքականությունն օգնեց կրճատել տոկոսադրույքները, ինչը հանգեցրեց ներդրումների և սպառման աճին: Հաշվի առնելով բարենպաստ քաղաքականությունը և ներկայումս բարձր գնաճային սպասումները, մենք ակնկալում ենք, որ գնաճը կշարունակի թրենդերը դեպի վեր:

Հայաստանն ունի ուժեղ ներդրումային ներուժ, որը վկայում է կանխատեսվող ՕՈւՆ ներհոսքի մասին ՀՆԱ-ում 2017 թվականին, մինչև 3,6%:

ՍԱՀՄԱՆԱՓԱԿՈՂ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ.

Մինչև նոյեմբերի 2017 միջազգային պահուստները կազմել են $ 2.17 մլրդ, ինչը կազմում է համախառն պետական պարտքի 35%-ը, որոնք ավելի քան 11 անգամ ծածկում են կարճաժամկետ պարտքը:

Սպասվում է, որ ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով, մինչև տարեվերջ 2017 կհասնի $ 9.1 հազարի, ինչն ընդունելի ցուցանիշ է տարածաշրջանում, RNOD (Regional Non-oil dependent) երկրների միջև (Վրաստան, Ղրղզստանի, Տաջիկստան):

2015-ի և 2016-ի դեֆլյացիայից հետո 2017 թ.-ին գնաճը կազմեց 2.6%`հիմնականում սննդամթերքի գների զգալի աճի պատճառով:

Ֆիսկալային քաղաքականության արդյունավետությունը շարունակում է աճել: Չնայած այն հանգամանքին, որ բյուջեի բալանսի ուղղվածությունը մի փոքր կորել է, ակնկալվում է, որ 2017-ին այդ դեֆիցիտն զգալիորեն կկրճատվի: Միևնույն ժամանակ, կառավարությունը մտադիր է 2018 թվականին մեծացնել կապիտալ ծախսերը, ինչը կայուն տնտեսական աճի բանալին է:

Երկրում ինստիտուցիոնալ զարգացումը մնում է ընդունելի, քանի որ կան բարենպաստ բիզնես պայմաններ`օրենքի գերակայության և կառավարության թափանցիկության պայմաններում: Այնուամենայնիվ, կոռուպցիան շարունակում է արգելակել տնտեսական աճը:

ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ.

Սպասվում է, որ 2017-ին պետական պարտքը կաճի մինչև ՀՆԱ-ի 55.3%-ը, մինչև 241%-ի չափով նվազելով բյուջեի եկամուտների նկատմամբ, հաշվի առնելով արտաքին վարկերի աճը և սպասվածից բարձր հարկային եկամուտները: Ավելին, պետական ​​պարտքը, ներառյալ Կենտրոնական բանկի պարտքը, հասել է ՀՆԱ-ի 60%-ին: Ակնկալվում է, որ պարտքերի ցուցանիշները կկայունացվեն միջնաժամկետ հեռանկարում, ինչպես նշված է Հայաստանի պարտքի կառավարման ռազմավարության մեջ:

Դոլարային պարտատոմսերի եկամտաբերությունը 2018 թ. հունվարից իջել է մինչև 4,6%:

Ակնկալվում է, որ գործազրկության մակարդակը գրեթե չի փոխվի, 2017 թվականին`18.9%,

Ֆոնդային բորսայի շուկայական կապիտալիզացիան մնում է ՀՆԱ-ի 2.5%-ը 2017-ի ավարտին, ինչպես նաև դեռևսգոյություն ունի ամենաբարձր կոնցենտրացիան խոշոր թողարկումների շարքում:

Տնտեսության մրցունակությունը դեռևս ցածր է, որտեղ գերակայում են օլիգոպոլիաները:  Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի մրցունակության համաշխարհային վարկանիշում երկրի դիրքը 138 երկրների շարքում 73-ն է, տնտեսությունը մեծապես կախված է ներկրումներից:

ՍԹՐԵՍԱՅԻՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ.

Ֆինանսական դոլարիզացիան մնում է բարձր, բայց աստիճանաբար նվազում է:

Արտարժույթով վարկերը և ավանդները 2017-ի նոյեմբերին համապատասխանաբար կազմել են`61.6% և 57.5% (սթրեսային թույլ գործոն):

Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ Ադրբեջանի հետ հակամարտությունը մնում է չլուծված (սթրեսի շատ թույլ գործոն):

ՎԱՐԿԱՆԻՇԻ ՎՐԱ ԱԶԴՈՂ ՀԱՎԵԼՅԱԼ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ.

Դրական գործոններ. Վարկերի և ավանդների գծով տոկոսադրույքների միջև սփրեդը մնացել է ընդունելի`418 բազային կետի մակարդակում 2017-ի նոյեմբերին, Մասնավոր հատվածի արտաքին պարտքի բեռը գնահատվում է որպես չափավոր`2017 թվականի վերջին կազմելով ՀՆԱ-ի մոտ 92% -ը:

Բացասական գործոններ. Իրական տոկոսադրույքը 2017 -ին բարձր է`10.9%, բայց գնալով նվազում է:

Նշենք, որ Rating-Agentur Expert RA GmbH- ը (RAEX-Europe) անկախ վարկանիշային գործակալություն է, որը փոխկապակցված է RAEX վարկանիշային գործակալությունների միջազգային խմբի հետ, ունի ավելի քան քսան տարվա փորձ: 2015 թվականից գործակալությունը հավատարմագրվել է արժեթղթերի և շուկաների եվրոպական կարգավորիչի կողմից (ESMA) և ունի արտաքին վարկերի գնահատման (ECAI) ինստիտուտի պաշտոնական կարգավիճակ: Գործակալության գրասենյակը գտնվում է Ֆրանկֆուրտում (Գերմանիա): Գործակալության նպատակն է`վարկանիշների շնորհումը ոչ ֆինանսական հաստատություններին, ապահովագրական ընկերություններին, տարածաշրջաններին և երկրներին`ամենախիստ կարգավորումների և էթիկայի կանոնների հիման վրա: