Հինգշաբթի, 9 Սեպտեմբերի 2021 14:24

Արմինֆո.Հայաստանում մասնագիտական ասոցիացիաները կրում են, ավելի շուտ, ձեւական, այլ ոչ թե գործնական բնույթ։ Իրականում դրանք պետք է պաշտպանեն իրենց անդամների շահերը, եւ, հետեւաբար, այնպիսի դրույթը, ինչպիսին է անդամավճարները, պետք է դառնա իդրանց իրավաբանական գոյության պարտադիր պայման:

Այդպիսի կարծիք է հայտնել հայտնի տնտեսագետ, "Ամերիա" ընկերությունների խմբի խորհրդատվական բլոկի ղեկավար Տիգրան Ջրբաշյանը՝ «Պետություն-մասնավոր երկխոսությունը Հայաստանում» թեմայով շահեկիրների հանդիպման ընթացքում, որը կազմակերպել էր ԱՄՆ ՄԶԳ «Հայաստանի գործարար միջավայրի բարելավում» ծրագիրը՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ համատեղ:

 

 Նրա խոսքով՝ նման ասոցիացիաները եւ միությունները, որոնք իրենց անդամներից դրամական մուծումներ չեն ստանում, խնդիր է, եւ պետությունը պետք է սահմանափակի իր աշխատանքը այդպիսի ձեւական "վիրտուալ" կառույցների հետ, որոնց գոյությունը նպատակաուղղված է միայն ղեկավարների առաջ մղմանը:

 

Դրա հետ մեկտեղ, Ջրբաշյանը նշել է, որ պետության եւ մասնավոր հատվածի միջեւ երկխոսություն (ՊՄԵ), որպես այդպիսին, Հայաստանում երբեք չի եղել, իսկ հաջողված քեյսերն այդ առումով բացարձակապես կապ չունեն դրա առկայության հետ: Հաջողված դեպքերը, փորձագետի խոսքով, կապված էին ոչ թե կողմերի, առաջին հերթին, պետության փոխադարձ հետաքրքրության հետ, այլ այն բանի հետ, որ նման երկխոսության առկայությունը միջազգային դոնորների պարտադիր պայման էր, որոնք վարձատրվում են կառավարության այս կամ այն օրենսդրական նախաձեռնությունների պատրաստման համար: Այդպես է եղել նաև Հարկային օրենսգրքի փոփոխությունների պարագայում, երբ մասնագիտական հանրությունը դեռևս նախկին իշխանությունների օրոք առաջարկների մեծ փաթեթ է պատրաստել, որոնք այդպես էլ իրենց արտացոլումը չեն գտել փաստաթղթում։ Լավ է, որ ներկայիս կառավարությունը ավելի շատ է լսել այդ առաջարկությունները եւ փոփոխություններ է կատարել հարկային օրենսդրության մեջ:

 

Ջրբաշյանի կարծիքով ՝ draft.am ինտերնետ-հարթակի ձախողումը, որտեղ հրապարակվում են կառավարության օրենսդրական նախաձեռնությունների նախագծերը, այն է, որ այդ նյութերը ոչ մի կերպ չեն հիմնավորվում, լիովին բացակայում է պատճառահետեւանքային կապը, այն է՝ թե ինչի համար, ինչ նպատակով է ընդունվում այս կամ այն փաստաթուղթը ։ Դա, նրա ասելով, խոսում է կառավարական կառույցների ձեւական մոտեցման մասին, այսպես կոչված, փրայվեթ-փաբլիք դիալոգին (PPD)։ Այս համատեքստում Ջրբաշյանն ընդգծել է, որ կառավարական կառույցները պատրաստ չեն նման երկխոսության, քանի որ այն հանգեցնում է քաղաքական պատասխանատվության, քանի որ հիմնավորելով այս կամ այն որոշումը և խորհրդակցելով մասնագիտական հանրության հետ, գերատեսչությունների ղեկավարներն իրենց որոշումներում ավելի հաշվետու են դառնում հասարակության առջեւ: Բայց նրանք վախենում են դրանից, ուստի սահմանափակվում են ձևականություններով։

 

Բայց մեդալի մյուս կողմն էլ կա։ Ինչպես կարծում է փորձագետը,  շատ հաճախ բիզնեսը օգտագործում է PPD ձևաչափը իր նեղ ու անձնական շահերն առաջ մղելու համար՝ համալիր ու համակարգային խնդիրներ լուծելու փոխարեն։

 

Փորձագետը կարծիք է հայտնել, որ PPD-ի գործարկման համար երկրին անհրաժեշտ է գտնել համակարգային մոտեցում եւ ինստիտուցիոնալ լուծում:

 

Այդ առումով՝ հանդիպման ժամանակ իր ելույթում ԱրմԻնֆո լրատվական ընկերության տնօրեն Էմանուիլ Մկրտչյանը կարծիք է հայտնել, որ PPD մշակույթի բացակայությունը կարելի է փոխհատուցել այլ ինստիտուցիոնալ ճանապարհով' երկրում ստեղծելով Բարեփոխումների իրականացման ազգային խորհուրդ: Այն պետք է հաշվետու չլինի կառավարությանը, բայց ֆինանսավորվի բյուջեից, համաձայն խորհրդարանի որոշման, որտեղ ներկայացված են տարբեր քաղաքական ուժեր, և գոյություն ունի շահերի քիչ թե շատ բախում։ Այս տարբերակը Խորհրդին թույլ կտա աշխատել տարբեր մասնագիտական ասոցիացիաների և միությունների, ինչպես նաև բիզնես կառույցների և այլ ոչ կառավարական կազմակերպությունների հետ՝ երկրի տնտեսության և կենսագործունեության տարբեր ոլորտներում նախաձեռնություններ մշակելիս։ Նման ձեւաչափը թույլ կտա ստիպել կառավարությանը, ինչպես նաեւ խորհրդարանական ուժերին, լսել անկախ կառույցների եւ շուկայի մասնակիցների մասնագիտական կարծիքներն ու փորձաքննությունները, ինչպես նաեւ ակտիվացնել ԶԼՄ-ների հետ աշխատանքը: