Երեթշաբթի, 14 Նոյեմբերի 2023 14:38

Արմինֆո. ՀՀ կառավարության պարտքի կայունության վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ թեև վերջինս կայուն է, կառավարելի և ցածր ռիսկայնությամբ, այն զգայուն է տնտեսական աճի, ինչպես նաև փոխարժեքի ցնցումների նկատմամբ: Այդ մասին ասվում է 2024 թվականի հիմնական ֆինանսական փաստաթղթի նախագծին կից ուղերձում։

 

Բյուջեի նախագծի հեղինակները հիշեցնում են, որ 2022 թվականի վերջին պետական գանձարանի դեֆիցիտը կազմել է 179,5 մլրդ դրամ կամ ՀՆԱ-ի 2,1% - ը, ինչը 2,5 տ.կ. - ով ցածր է նախորդ տարվա 320,5 մլրդ դրամ ցուցանիշից։ Արդյունքում՝ ՀՀ կառավարության պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ կազմել է 46,7% ՝ 2021 թվականի համեմատ նվազելով 13,6 տոկոսային կետով։

 

ՀՆԱ-ի նկատմամբ կառավարության պարտքի հարաբերակցության նվազումը, հիմնականում, տեղի է ունեցել դրամի արժևորման և իրական ՀՆԱ-ի աճի հաշվին, ասվում է փաստաթղթում։ Այսպես, ցուցանիշի 13,6 տ.կ. – ով նվազմանը նպաստել են. ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ ազգային արժույթի 11 տոկոսային կետով արժևորումը, տնտեսական աճը՝ 6,2 տ. կ. - ով, իրական տոկոսադրույքի նվազումը՝ 1,8 տ. կ. – ով, և առաջնային դեֆիցիտը՝ 0,2 տոկոսային կետով: Պետբյուջեից զուտ վարկավորումը կազմել Է ՀՆԱ-ի 1,7% - ը։

 

Այս տեսանկյունից երկրի ֆինանսական իշխանությունները գնահատել են կանխատեսվածից ցածր տնտեսական աճի պայմաններում կառավարության պարտքի հնարավոր շեղման չափը և արժութային ռիսկերը ։ Հաշվարկները ցույց են տվել, որ տնտեսական աճի ենթադրյալ ցնցումը աճի ապահովման դեպքում (1,5% - ով), ՀՀ կառավարության պարտք / ՀՆԱ հարաբերակցությունը 2024 թվականին կկազմի 49,5%, իսկ փոխարժեքի շոկի դեպքում (1 դոլարի դիմաց 480 դրամի վերադարձ)՝ 51,8%, իսկ սպասվող դեֆիցիտի (1 տոկոսային կետով) գերազանցման դեպքում ՝ 49,5% ։ Նշված ցնցումների միավորման դեպքում կառավարության պարտք / ՀՆԱ ցուցանիշը կկազմի 53,5 տոկոս ՝ մնալով 60 տոկոսի < կրիտիկական> շեմից ցածր։

 

Այնուամենայնիվ, ՀՀ ֆինանսների նախարարությունում հույս ունեն ապահովել ՀՆԱ-ի 7% աճ (իսկ արտաքին բարենպաստ պայմանների առկայության դեպքում ՝  9%), ինչպես նաև ՀՆԱ-ի նկատմամբ հարկերի հարաբերակցության բարելավում 0,75 տ. կ. - ով:. Այդ դեպքում դեֆիցիտը կկազմի 341 մլրդ 303 մլն դրամ կամ ՀՆԱ - ի 3,2 տոկոսը (որից 220,5 մլն դրամը կֆինանսավորվի ներքին ռեսուրսների հաշվին, իսկ 120,8-ը ՝ արտաքին աղբյուրներից)։

 

Արդյունքում՝ ՀՆԱ-ի նկատմամբ պետական պարտքի հարաբերակցությունը 2024 թվականի արդյունքներով կկազմի 50,7% ՝ ս.թ. վերջին սպասվող 49,4% - ի և 2022 թվականի փաստացի 49,3% - ի դիմաց ։ Կառավարության պարտքը կկազմի 48,4 տոկոս ՝ 2023 թվականին սպասվող 47 տոկոսի և նախորդ տարվա փաստացի 46,7 տոկոսի փոխարեն։ Դա, ինչպես ավելի վաղ նշել էր ֆինանսների նախարարը, թույլ կտա պահպանել դրական վարկային վարկանիշների հեռանկարները։ Դոլարային արտահայտությամբ կառավարության պարտքը 2024 թվի արդյունքներով կհասնի 11 մլրդ 891 մլն դոլարի ՝ ընթացիկ տարվա սպասվող 10 մլրդ 900 մլն դոլարի և 2022-ի ՝ 10 մլրդ 086 մլն դոլարի դիմաց։

 

Ներքին պարտքը նախատեսվում է ավելացնել մինչև 44,3% ՝ 2023 թվականի վերջին սպասվող 43,2% - ի և 2022 թվականի փաստացի 41,6% - ի դիմաց ։ Կառավարության պարտքի կառուցվածքում դրամային պարտքը կհասնի 44,4% - ի ՝ ընթացիկ տարում սպասվող 42,7% - ի և նախորդ տարվա փաստացի 37,9% - ի փոխարեն:

 

2024 թվականին կառավարության պարտքի սպասարկման և մարման համար կպահանջվի 805,2 մլրդ դրամ, որից պարտքի գծով մարումները կկազմեն 483 մլրդ դրամ, իսկ 322,2 մլրդ դրամ ՝ տոկոսադրույքների վճարումներ կամ ՀՆԱ - ի 3,1%-ը (2,9% ՝ ս.թ., 2,3% ՝ 2022 թ.)։