Հինգշաբթի, 21 Դեկտեմբերի 2023 12:47

Արմինֆո. Հայաստանը ևս կես տարով կերկարաձգի երրորդ երկրներից ցեմենտի և կլինկերի ներմուծման սահմանափակումները։ Համապատասխան որոշումն ընդունվել է դեկտեմբերի 21-ին ՀՀ կառավարության նիստում։

Ինչպես ասվում է փաստաթղթի պարզաբանման մեջ, սահմանափակումները և, ըստ էության, տվյալ գործունեության լիցենզավորման պահանջն ընդունվել են 2022 թվականի հունվարի 13-ին ՝ կես տարի ժամկետով, այնուհետև երրորդ երկրներից ցեմենտի և կլինկերի ներմուծման սահմանափակումները երկարաձգվել են մինչև 2023 թվականի հունվարի 15-ը։ Վերջին անգամ ցեմենտի ներմուծման ժամանակավոր սահմանափակումը երկարաձգելու մասին որոշումն ընդունվել է հուլիսի 13-ին և ուժի մեջ է մտել 2023 թվականի հուլիսի 17-ից (ուժի մեջ է մինչև 2024 թվականի հունվարի 17-ը):

Նշվում է, որ իրականացված քայլերի արդյունքում բարենպաստ պայմաններ են ստեղծվել հայրենական ցեմենտ արտադրողների համար՝ ներքին շուկայում երրորդ երկրներից ներկրվող ցեմենտի հետ մրցակցելու համար: Մասնավորապես, հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին Հայաստանում արտադրվել է 965 հազար տոննա ցեմենտ, ինչը 20.1% - ով գերազանցում է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը:

Արտադրության աճին զուգընթաց ավելացել է նաև ցեմենտի ներմուծումը։ Այսպես, 2023 թվականի հունվար-սեպտեմբերին Հայաստան է ներմուծվել 173 հազար տոննա (աճը ՝ 5,7 անգամ), ինչը բացատրվում է ներքին շուկայում ցեմենտի պահանջարկով և ներմուծման պետական տուրքի իջեցմամբ՝ մեկ տոննայի դիմաց 14 հազար դրամից մինչև 2 հազար դրամ։

Միևնույն ժամանակ, հաշվետու ժամանակահատվածում աճել է նաև կլինկերի ներմուծումը՝ կազմելով 97,7 հազար տոննա՝ 33,4% աճ, ինչը բացատրվում է կլինկերի ներմուծման պետական տուրքի չեղարկմամբ՝ կապված ներքին շուկայում ցեմենտի պահանջարկի և գնի բարձրացման հետ: Բացի այդ, կլինկերի ներմուծման պետական տուրքի չեղարկումը և ցեմենտի ներմուծման պետական տուրքի իջեցումը նպաստել են կլինկերի և ցեմենտի ներմուծման շուկաների դիվերսիֆիկացմանը: Մասնավորապես, 2023 թվականին տնտեսապես նպատակահարմար է դարձել կլինկեր և ցեմենտ ներկրել Վրաստանից, ինչպես նաև ցեմենտ ներկրել Ռուսաստանի Դաշնությունից։

"Այսպիսով, ինչպես ցեմենտի արտադրության, այնպես էլ ներմուծման աճն ապացուցում է, որ առաջարկվող կանոնները բարենպաստ պայմաններ են ստեղծում ինչպես տեղական արտադրության, այնպես էլ ցեմենտի ներմուծման համար", - նշվում է փաստաթղթում: Որոշումն ուժի մեջ է մտնում 2024 թվականի հունվարի 18-ից և գործում է մինչև 2024 թվականի հուլիսի 18-ը:

Հիշեցնենք, որ 2018 թվականին ԻԻՀ-ում տնտեսական որոշ փոփոխությունների պատճառով իրանական ցեմենտն ավելի էժան է դարձել, քան Հայաստանում արտադրվողը: Արդյունքում՝ զգալիորեն աճել է իրանական ցեմենտի ներկրումը, և տեղական արտադրողին պաշտպանելու համար կառավարությունը նախատեսել է ներկրվող ցեմենտի և կլինկերի համար պետական տուրք։ 2019 թվականի մարտին ներկրվող յուրաքանչյուր տոննա ցեմենտի կամ կլինկերի համար առաջարկվել է 22 հազար դրամ տուրք, սակայն քննարկումների արդյունքում դրույքաչափերն ընդունվել են հետևյալ չափով ՝ 14 հազար դրամ ցեմենտի համար, կլինկերի համար սահմանել է "զրո" դրամ։ Ընթացիկ տարվա սկզբից տեղական ձեռնարկությունների շահերի պաշտպանության համար արգելվել է ցեմենտի եւ կլինկերի ներմուծումը ։ Կլինկերի նկատմամբ արգելքը այնուհետև չեղարկվել է: 2019 թվականի հունիսի 3-ին Հայաստանի խորհրդարանը որոշում է ընդունել, որի համաձայն, մինչև 2020 թվականի ապրիլի 1-ն Իրանից և այլ երկրներից Հայաստան ցեմենտի ներկրման համար մաքսատուրք է սահմանվել 14 հազար դրամ մեկ տոննայի դիմաց: Ավելի ուշ այդ փոփոխությունը բազմիցս երկարաձգվել է ։