Չորեքշաբթի, 28 Փետրվարի 2024 17:51

Արմինֆո.Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարություն, որտեղ քննարկվել է «Ճանապարհային դեպարտամենտ» և Տարածքային զարգացման հիմնադրամների 2023 թվականի գործունեության հաշվետվությունները:

 

Կառավարության հաղորդագրության համաձայն, նախ, «Ճանապարհային դեպարտամենտ» հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Գոռ Ավետիսյանը և տեղակալները զեկուցել են կառույցի պատասխանատվության ոլորտում հաշվետու ժամանակահատվածում իրականացված աշխատանքների ու ընթացիկ ծրագրերի վերաբերյալ:

 

Զեկուցվել են Հայաստանի պետական բյուջեի ֆինանսավորմամբ ճանապարհային ցանցի բարելավման ծրագրերը եւ կատարման ընթացքը: Ըստ պատասխանատուների՝ իրականացվել են պետական նշանակության ավտոճանապարհների հիմնանորոգման լայնածավալ աշխատանքներ: Ըստ այդմ՝ 2018-2023թթ. ընթացքում իրականացվել է 1302.4 կմ ընդհանուր երկարությամբ ճանապարհահատվածների հիմնանորոգում, վերակառուցում և կառուցում‚ որի համար հատկացվել է 182.8 մլրդ դրամ։ 2023թ.-ի ընթացքում իրականացվել են 356 կմ ընդհանուր երկարությամբ ճանապարհահատվածների հիմնանորոգման, կառուցման և վերակառուցման աշխատանքներ։ Հիմնանորոգման ծրագրի շրջանակներում տեղադրվել է նաև 9739 ճանապարհային նշան և մոտ 173․000 գծամետր մետաղական արգելափակոց։

 

Պետական բյուջեի ֆինանսավորմամբ իրականացվել են նաև պետական նշանակության ավտոճանապարհների միջին նորոգում: Ըստ այդմ՝ 2018-2023թթ. ընթացքում 663 կմ ընդհանուր երկարությամբ ճանապարհահատվածներում իրականացվել են միջին նորոգման աշխատանքներ‚ որի համար Հայաստանի պետական բյուջեից հատկացվել է 33 մլրդ դրամ։ 2023թ.-ի ընթացքում միջին նորոգման է ենթարկվել մոտ 150 կմ ճանապարհահատված, որն արժեցել է 6.5 մլրդ դրամ։

Վարչապետը հետաքրքրվել է՝ ինչպե՞ս է որոշվում, թե որ ճանապարհը պետք է տվյալ տարում վերանորոգվի:

 

Գոռ Ավետիսյանը նշել է, որ համապատասխան տեխնիկական միջոցներով համալրված ավտոմեքենաներով, ինչպես նաև առցանց համակարգով ստացվում են տվյալներ, որոնք համադրելով՝ որոշումներ են կայացվում: «Այդ համակարգը հաշվում է նույնիսկ տեսակը՝ հիմնանորոգել, միջին նորոգել, թե՝ նորոգել: Մենք ամեն տարի հավաքագրում ենք տեղեկատվություն՝ ճանապարհների վիճակի, անհարթության, ճաքայնության, փոսայնության վերաբերյալ և այլն: Ամբողջը ներմուծում ենք համակարգ, որը տալիս է, թե այդ տարվա համար ինչ միջոցառում է պետք իրականացնել»,- ասել է դեպարտամենտի ղեկավարը:

Արձագանքելով՝ վարչապետը կարեւորել է. «Այսինքն՝ ամբողջը էլեկտրոնային տվյալների վրա է: Շատ լավ: Այստեղ էլ մենք պետք է ստանդարտ ունենանք»:

 

Գոռ Ավետիսյանը տեղեկացրել է, որ 2018 թվականից հետո վերանորոգված ոչ մի ճանապարհ մինչև այժմ կրկնակի չի նորոգվել:

 

«Մենք ճանապարհներ ունենք, որ անգամներով այդ ճանապարհի ծանրաբեռնվածությունն ավելացել է: Մեզ պետք է ստանդարտ, մենք պետք է իմանանք՝ և՛ հանրությունը, և՛ Կառավարությունը, թե ճանապարհը մեզ ինչքան պետք է ծառայի: Ճիշտ է, մենք սովորաբար մտածում ենք ժամկետով, բայց ժամկետն օբյեկտիվ ցուցանիշ չէ, որովհետև նույն ժամկետում ինչքան բեռնատար է անցել այդ ճանապարհի վրայով: Եկեք պատկերացնենք իրավիճակ, երբ այդ համակարգը ներդրել ենք, ստանդարտը դրել ենք, ասել ենք՝ այս ճանապարհը շահագործման հանձնեցինք, ուրեմն այս ճանապարհի հաջորդ նորոգման պահը պետք է վրա հասնի այն ժամանակ, երբ դրա վրայով անցել է օրինակ 1000, 10 000 կամ 20 000 կցորդիչով մեքենա և ենթադրենք 50 000 դրանից ավելի ցածր մեքենա: Սա շատ կօգնի, որովհետև այս հսկայական միջոցները մենք ներդնում ենք, դա մեծ պատասխանատվություն է նաև: Լավ է, որ կառուցում ենք, բայց ինչ-որ իքս պահի անհարթություն ես տեսնում՝ ասում ես, կարո՞ղ է ինչ-որ բան սխալ ենք անում և սա այն չէ, ինչ պետք է անենք: Դրա համար ես կարևոր եմ համարում, դա առաջնահերթ բան է, եկեք դնենք այդ ստանդարտը»,- ընդգծել է Նիկոլ Փաշինյան:

 

Կառավարության ղեկավարին զեկուցվել է նաև վարկային և դրամաշնորհային միջոցներով իրականացվող ծրագրերի վերաբերյալ, մասնավորապես, Հյուսիս-հարավ ծրագրի ընթացքի մասին։ Այն իրականացվում է բազմատրանշ ֆինանսավորման տարբերակով, բաժանված է առանձին տրանշների, որոնց շրջանակում կնքվում են վարկային առանձին պայմանագրեր: Այս առումով անդրադարձ է կատարվել Աշտարակ-Թալին, Թալին-Լանջիկ, Լանջիկ-Գյումրի հատվածներում իրականացված և առաջիկայում նախատեսվող աշխատանքներին: Մանրամասներ են ներկայացվել Գյումրիի շրջանցիկ ճանապարհահատվածի, Սիսիան-Քաջարան 60 կմ, Քաջարան-Ագարակ 32 կմ հատվածների շինաշխատանքները մեկնարկելու գործընթացի մասին:

 

Վարչապետ Փաշինյանը հետաքրքրվել է. «Հյուսիս-հարավի Երևան-Գյումրի հատվածը մեր հաշվարկով ե՞րբ արդեն պատրաստ կլինի»: Զեկուցվել է, որ նշված հատվածը ամբողջությամբ պատրաստ կլինի 2025 թվականի վերջին, սակայն նախատեսվում է ընթացիկ տարում, բացառությամբ 14-15 կիլոմետր հատվածի, մյուս բոլոր հատվածները շահագործել: «Համենայնդեպս՝ շինարարները նման պարտավորություն ունեն»,- նշել է Գոռ Ավետիսյանը:

Ի պատասխան վարչապետի Ագարակ-Քաջարան հատվածի շինարարությունը մեկնարկելու հարցին՝ Ավետիսյանը նշել է, որ աշխատանքները մեկնարկի փուլում են: «Փետրվարի 5-ին պայմանագրով եղել է շինարարության մեկնարկը: Այսպես ասած, ժամացույցը սկսել է աշխատել, և ժամկետը երեք տարի է, այսինքն՝ որոշակի պրոցես արդեն սկսվել է»,- ասել է հիմնադրամի ղեկավարը:

 

Մանրամասներ են ներկայացվել Վանաձոր-Բագրատաշեն ճանապարհի վերակառուցման աշխատանքների վերաբերյալ: Նշվել է, որ ավարտվել է Մ-6‚ Վանաձոր-Բագրատաշեն ճանապարհի (բացառությամբ Օձունի խաչմերուկի) Թումանյան-Բագրատաշենի մաքսային անցակետ 51,74 կմ երկարությամբ ճանապարհահատվածի հիմնանորոգումը։ Հիմնանորոգման արդյունքում երթևեկության ինտենսիվությունը 2014թ. 2800 մեք./օր-ից 2023թ. 9 ամիսների տվյալներով դարձել է 4000 մեք/օր։ Բեռնափոխադրումները Բագրատաշենի մաքսային անցակետով 2014թ. 0.85 մլն տոննայից 2022թ. տվյալներով դարձել են 2.53 մլն տոննա։ Վանաձոր-Բագրատաշեն ճանապարհի հիմնանորոգման արդյունքում արձանագրվել է մահվան ելքով ՃՏՊ-ների միջին տարեկան թվի կրճատում: Եթե 2014թ. մահվան ելքով ՃՏՊ-ների միջին տարեկան թիվը 6 էր‚ ապա 2023թ.՝ 2։ Նախաձեռնվել է Դիլիջանի և Պուշկինի թունելների արդիականացման ծրագիրը:

Իրականացվել են նաև տրանսպորտային օբյեկտների հիմնանորոգում, կառուցում և վերականգնում: 2023թ.-ի ընթացքում իրականացվել են 4 կամրջի հիմնանորոգման, 1 վերգետնյա հետիոտնային անցման կառուցման, 1 հենապատի վերականգնման աշխատանքներ։ Մեկնարկել են ևս 1 կամրջի և 1 տրանսպորտային հանգույցի հիմնանորոգման աշխատանքներ, որոնց ավարտը նախատեսված է 2024թ.։ Ձեռք են բերվել 4 տրանսպորտային օբյեկտների հիմնանորոգման նախագծանախահաշվային փաստաթղթեր‚ որոնցից 3-ը՝ կամրջի‚ 1-ը՝ տրանսպորտային հանգույցի։ 2 կամրջի‚ 1 թունելի (Նալբանդի թունել) և 3 հենապատի հիմնանորոգման նախագծանախահաշվային փաստաթղթերը գտնվում են փորձաքննության փուլում։ Արհեստական կառույցների նորոգման աշխատանքներ իրականացվում են նաև հիմնանորոգման ծրագրի շրջանակում։ 2023 թվականի ընթացքում վերականգնվել է 57 կամրջային անցում։

Վարչապետ Փաշինյանն անդրադարձել է պետական և ոչ պետական շինարարական ծրագրերում շինարարական կազմակերպությունների ներգրավվածությանն ու նրանց ներուժի լիարժեք իրացմանը: «Պետական և ոչ պետական շինարարություններ իրականացնելու պրոցեսում այս գնահատականը ճի՞շտ է, իսկապես բացահայտե՞լ ենք այս պահի դրությամբ ամբողջ շինարարական պոտենցիալը, ես նկատի ունեմ շինարարական կազմակերպությունների ծանրաբեռնվածությունը»,- հետաքրքրվել է վարչապետը:

 

Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանը նշել է, որ դրա մասին խոսում է նաև այն, որ շինաշխատանքների ժամկետները պարբերաբար խախտվում են՝ ընկերությունների ծանրաբեռնվածության հետևանքով:

 

«Ես ուզում եմ հասկանալ, օրինակ՝ Հյուսիս-հարավ, կամ մեր տարեկան 500 կմ ճանապարհի խնդիրը, որ դրել ենք, նորոգում կամ կառուցում, մենք ոլորտի պոտենցիալի ինչքա՞ն հատվածն ենք զբաղեցնում, կոնկրետ՝ ճանապարհաշինության»,- հարցրել է վարչապետը:

 

«Ճանապարհային դեպարտամենտ»-ի ղեկավարը նշել է, որ զբաղեցվում է առկա ողջ ներուժը:

«Ես դա եմ ուզում հասկանալ: Սկզբնական շրջանում խոսակցություններ կային, թե ով է շահում մրցույթը, ովքեր չեն շահում մրցույթը, ով ում բարեկամն է և այլն: Այդպիսի ընկերություն չկա, որը չի շահում մրցույթը, եթե օբյեկտիվորեն ի վիճակի է դրան»,- նկատել է Նիկոլ Փաշինյանը:

 

Տարածքային զարգացման հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Սարգիս Բաղինյանն իր հերթին նշել է. «Պարոն վարչապետ, շինարարության տեմպն այնքան է մեծացել, շատացել, որ շինարարական կազմակերպություններին խնդրում էինք, որ նրանք մասնակցեն մեր շինարարություններին»:

 

Արձագանքելով՝ վարչապետը նշել է. «Միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրերով և այլն քննարկումների արդյունքում մենք առնվազն այս տեմպը պահելու, եթե ոչ ավելացնելու խնդիր ունենք: Տեմպը որոշակի տոկոսով աճելու է, և մեր կոչն այդ է, որ պետք է հրավիրենք, խոսենք մարդկանց հետ: Միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրի մեր թվերը և մտադրությունները պետք է իրենց ցույց տալ և իրազեկել այն փոփոխությունները, որ արեցինք՝ կապված շահույթի նորմայի հետ, որպեսզի մարդիկ ավելի վստահ այդ ներդրումներն անեն, որովհետև մենք հիմա փաստացի այդ խնդրի առաջ կանգնած ենք, և դա անպայման պետք է անել»:

 

Պատասխանատուների ներկայացմամբ՝ իրականացվել է նաև ճանապարհաշինական նյութերի և արտադրանքի որակական չափանիշների լաբորատոր փորձաքննություն: Նախորդ տարվա ընթացքում փորձարկումների թիվը գերազանցել է 6 հազարը:

 

Հաշվետու ժամանակահատվածում իրականացվել է ճանապարհային ցանցի հսկողություն և ուսումնասիրություն, հիմնանորոգման և միջին նորոգման ծրագրերի մշակում: 2023թ․ գույքագրվել է 600 կմ ճանապարհ‚ կատարվել է 1600 կմ ճանապարհի ծածկի ուսումնասիրում, 100 հաշվեկետերում իրականացվել են ինտենսիվության չափումներ (ներառյալ 10 առցանց աշխատող հաշվեկետ)։ Իրականացվել է նաև տրանսպորտային միջոցների ինտենսիվության առցանց չափում, միջպետական ճանապարհների ծածկի ուսումնասիրում, ճանապարհային ցանցի արդյունավետ կառավարման նպատակով 2019 թվականին ստեղծվել է Ճանապարհային ցանցի կառավարման համակարգը։

 

«Ճանապարհային դեպարտամենտն» իրականացնում է միջպետական և հանրապետական նշանակության ճանապարհների ընթացիկ ամառային և ձմեռային պահպանման աշխատանքների հսկողություն։ Ամռանը սպասարկվում է 2823 կմ ճանապարհ, ձմռանը՝ 3206 կմ։ Սպասարկվում են նաև 3 թունել, 5 կամուրջ, 765 կմ մետաղական արգելափակոցներ։ Սպասարկման ծրագրի շրջանակում նախորդ տարի իրականացվել է 434 050 քմ գծանշում։

 

ՀՀ միջպետական և հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհների ընթացիկ պահպանման նպատակով 34 կազմակերպության հետ կնքվել է 48 պայմանագիր՝ ընդհանուր առմամբ 6 մլրդ 952 մլն դրամ արժողությամբ։ Սպասարկող ընկերությունների կողմից կատարվող աշխատանքները դիտարկվում են առցանց եղանակով և այցերի միջոցով։ 2023 թվականին թվային հսկողությամբ արձանագրվել է 3510 թերություն։ Արձանագրված թերությունները ժամանակին չվերացնելու համար կատարվել է շուրջ 200 մլն դրամ պահում։

 

Մանրամասներ է ներկայացվել նաև «Ճանապարհների տեղեկատու» հավելվածի վերաբերյալ: Նշվել է, որ հավելվածը հաղորդում է օպերատիվ տեղեկատվություն ՀՀ միջպետական և հանրապետական նշանակության ճանապարհների անցանելիության, հիվանդանոցների, ոստիկանական բաժանմունքների, ճանապարհները սպասարկող կազմակերպությունների տրանսպորտային միջոցների վերաբերյալ։

Անդրադարձ է կատարվել Հայաստանի ճանապարհային անվտանգության բարելավման ծրագրին: Զեկուցվել է, որ 2023թ. իրականացվել են 25 սև կետերի (վթարավտանգ հատվածներ) վերացման աշխատանքներ։ 38.4 կմ ընդհանուր երկարությամբ ճանապարհահատվածում կատարվել է անվտանգության տարրերի բարելավում։ Ծրագիրն իրականացվել է Եվրոպական ներդրումային բանկի դրամաշնորհի միջոցով։ Դրամաշնորհի շրջանակում, ընդհանուր առմամբ, կատարվել են 47 վթարավտանգ հատվածի բարելավման աշխատանքներ։