Երկուշաբթի, 11 Մարտի 2024 14:53

Արմինֆո. Եվրասիական տնտեսական միության տարածքում գազի միասնական շուկայի ստեղծման նախագիծը տեղափոխվում է 2027 թվական։ Այդ մասին մարտի 11-ին ՀՀ Ազգային ժողովի տարածաշրջանային եւ եվրասիական ինտեգրման հանձնաժողովի նիստում հայտարարել է ՀՀ տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Հակոբ Վարդանյանը։

 

Նրա խոսքով՝ ի սկզբանե նախատեսվում էր, որ նավթի եւ գազի միասնական շուկան պետք է գործարկվի մինչեւ 2025 թվականը, սակայն որոշ խնդիրների ի հայտ գալու պատճառով այդ ժամկետները տեղափոխվել են: Մասնավորապես, ինչպես ընդգծել է փոխնախարարը, գազի միասնական շուկայի հարցում միավորման մասնակիցների միջև միասնական մոտեցում չկա։ Կոնսենսուսի բացակայությունը դրսևորվում է հինգ խմբի հարցերի շուրջ, ինչի կապակցությամբ էլ որոշում է կայացվել հետաձգել միասնական շուկայի ստեղծման ժամկետները ։ Գլխավոր խոչընդոտը գազի գնի ձևավորման սկզբունքն է։ Հայաստանը, Բելառուսը և Ղրղզստանը կողմ են միասնական գնի կիրառմանը, ինչին դեմ են Ռուսաստանն ու Ղազախստանը։ Այսպես, խնդրահարույց է մնում այն հարցը, թե ինչպես է ձևավորվելու "կապույտ վառելիքի" գինը գազի հանքավայրից մինչև դրա մատակարարման վայրը։ Ռուսաստանի և Ղազախստանի սպառողների համար գործում են գազի զեղչեր, և նրանց համար գինը չի կարող լինել նույնը, ինչ Հայաստանի, Բելառուսի և Ղրղզստանի սպառողների համար:

 

Մեկ այլ խնդիր է ԵԱՏՄ գազի մատակարարման ներկայումս գործող պայմանագրերը, որոնք Մոսկվան և Աստանան անհրաժեշտ են համարում վերանայել՝ դրանք գազի միասնական շուկայի գներին համապատասխանեցնելու նպատակով։ Մինչդեռ, միավորման մյուս մասնակիցները, այդ թվում եւ Երեւանը, հանդես են գալիս ներկայումս գործող պայմանավորվածությունների դրույթների կատարման շարունակման օգտին (Հայաստանի համար այդ ժամկետը սահմանվել է մինչեւ 2043 թվականը): Վարդանյանը հիշեցրել է, որ Հայաստանը ներկայումս ռուսական գազը ստանում է 165 դոլարով ՝ 1 հազար խորանարդ մետրի դիմաց, եւ մտադիր է այն պահպանել մոտ ապագայում:

 

Ինչ վերաբերում է էլեկտրաէներգետիկայի միասնական շուկային, ապա, ինչպես նշել է Վարդանյանը, Երեւանը դրա կիրառման հետ կապված շատ հարցերի շուրջ քվեարկում է կոնսենսուսային ռեժիմով: Մասնավորապես, Հայաստանը չի կարող կիրառել սահմաններից էլեկտրաէներգիայի ռեժիմային մատակարարումներ, քանի որ չունի ուղիղ ելքեր դեպի ԵԱՏՄ երկրների էլեկտրաէներգետիկական շուկաներ։ Այնուամենայնիվ, երկիրը կողմ է քվեարկում դրա կիրառմանը ՝ որպես Հայաստանի և Վրաստանի էլեկտրաէներգետիկական համակարգերի միջոցով մատակարարումների հնարավորություն։ Մոսկվայի և Թբիլիսիի միջև խնդիրների լուծման դեպքում նման հնարավորություն, այնուամենայնիվ, կհայտնվի։ Իսկ ներկայում այն զուտ տեսական է