Երեթշաբթի, 12 Մարտի 2024 18:42

Արմինֆո.Արտաքին գնաճային ազդեցությունը Հայաստանի տնտեսության վրա շարունակում է էապես թուլանալ։ Այս մասին մարտի 12-ին կայացած մամուլի ասուլիսում, որը նվիրված էր վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի 8,75 տոկոսից մինչեւ 8,5 տոկոսի իջեցմանը, հայտարարել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի ղեկավար Մարտին Գալստյանը, նշելով, որ ավելի ցածր առանցքային տոկոսադրույքն անհրաժեշտ է գնաճի 4 տոկոս թիրախային մակարդակին հասնելու եւ միջնաժամկետ հեռանկարում գների կայունության ապահովման համար:

 

"2024 թվականի առաջին եռամսյակում տնտեսական ակտիվությունն աշխարհում և Հայաստանի հիմնական առևտրային գործընկեր երկրներում շարունակում է դանդաղել, իսկ տարեկան գնաճը ՝ նվազել ։ Այնուամենայնիվ, գնաճային միջավայրը շարունակում է աճել աշխատաշուկայից բխող գնաճային ճնշումների պատճառով: Ակնկալվում է, որ մոտ ապագայում հիմնական գործընկեր երկրների կենտրոնական բանկերը կպահպանեն դրամավարկային քաղաքականության զսպող դիրքորոշումը, ինչը կարող է համաշխարհային պահանջարկի կրճատման եւ գնաճի նվազեցման ռիսկեր ստեղծել: Մերձավոր Արեւելքում աշխարհաքաղաքական լարվածության աճի, մատակարարման շղթաների խափանումների եւ Չինաստանում ֆինանսական ու տնտեսական խնդիրների խորացման պայմաններում կան ռիսկեր, որոնք կապված են համաշխարհային տնտեսական աճի դանդաղման եւ միջազգային ապրանքահումքային շուկաներում գների անկայունության հետ", - պարզաբանել է նա ։

 

Գալստյանը նշել է, որ 2023 թվականի չորրորդ եռամսյակում Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունը պահպանվել է բարձր մակարդակի վրա, ինչին շարունակել են նպաստել շինարարության և առևտրի ոլորտների աճի բարձր տեմպերը ։ Արտաքին պահանջարկը դանդաղում է, բայց ներքին պահանջարկը մնում է համեմատաբար բարձր մակարդակի վրա ։ Հայաստանում գնաճը շարունակում է ցածր մնալ, ինչին, հիմնականում, նպաստել են Կենտրոնական բանկի զսպող դրամավարկային քաղաքականությունը, արտաքին հատվածից բխող գնանկումային էֆեկտները, ինչպես նաև դրամի ամրապնդման հետևանքները: Միևնույն ժամանակ, աշխատուժի առաջարկի աճը որոշ չափով նպաստել է համախառն առաջարկի և պահանջարկի անհավասարակշռության նվազմանը, ինչը ազդել է աշխատավարձի դինամիկայի և ապրանքների ու ծառայությունների արժեքի վրա, որոնք բնութագրվում են կոշտ գներով, գնաճի և գնաճային սպասումների նվազմամբ: Աշխատուժի առաջարկի աճը, որը կապված է համախառն պահանջարկի և առաջարկի միջև անհավասարակշռության հետ, ազդել է համախառն պահանջարկի և առաջարկի անհավասարակշռության վրա:

 

Պարզության համար նա ներկայացրել է գնաճի տվյալները. վիճակագրական տվյալների համաձայն, 2024թ. փետրվարին սպառողական գները շարունակել են նվազել՝ տարեկան գնանկումն արձանագրելով 1,7% մակարդակում (2023թ. փետրվարին արձանագրված գնաճային 8,1% - ի դիմաց)։ Իսկ փետրվարի բազային տարեկան ցուցանիշը դեռևս չի հաշվարկվել Կենտրոնական բանկի կողմից, սակայն հունվարը գնանկումային էր՝ 0,4% մակարդակում (2023թ.հունվարի գնաճային 9,1% - ի դիմաց) ։

 

ՀՀ ԿԲ-ն, հավատարիմ մնալով գների կայունության նպատակին, բարձր անորոշության պայմաններում դիտարկում է մի քանի սցենար: Որոշ սցենարներում հիմնական իրադարձությունները, ներառյալ դեռևս բարձր գնաճային սպասումները, ինչպես նաև երկրի ռիսկի ապահովագնի (country risk premium, CRP) վերաբերյալ անորոշությունը, պահանջում են ավելի խիստ միջոցներ վարվող քաղաքականության մեջ ՝ ներքին պահանջարկը զսպելու, գնաճային սպասումները զսպելու և միջնաժամկետ հեռանկարում գների կայունությունը ապահովելու նպատակով ։ Այլ սցենարներում հնարավոր տնտեսական զարգացումը, ներառյալ աշխատուժի առաջարկի շարունակական ընդլայնումը և պահանջարկի որոշակի թուլացումը, կստեղծեն ավելցուկային առաջարկ, ինչը կհանգեցնի երկարատև ցածր գնաճի: Սա ենթադրում է միջնաժամկետ հեռանկարում առանցքային տոկոսադրույքի ավելի արագ և զգալի իջեցման ուղի ՝ գնաճը թիրախային մակարդակում կայունացնելու համար:

 

Արդյունքում, հավասարակշռելով վերը նշված երկու ուղղություններով ռիսկերը, ՀՀ ԿԲ խորհուրդը որոշել է հետագայում ևս փուլ առ փուլ դանդաղ տեմպերով մեղմել դրամավարկային պայմանները: Շարունակելով հետևել տնտեսական զարգացման սցենարներին ՝ ԿԲ-ն պատրաստ է պատշաճ արձագանքել ՝ 4 տոկոս թիիրախային մակարդակում գնաճի և միջնաժամկետ հեռանկարում գների կայունության ապահովման համար: