Ուրբաթ, 23 Ապրիլի 2010 13:49

Բարձր տոկոսադրույքերը դա լավ չէ, սակայն վատ էլ չէ, սա է մեր տնտեսական իրականությունը

ԱրմԻնֆո. Արմսվիսբանկի ներդրումների դեպարտամենտի տնօրեն Կարեն Տուրյանի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո գործակալությանը

Պրն.Տուրյան, արդարացվա՞ծ եք համարում արդյոք ճգնաժամից դուրս գալու նպատակով տնտեսությունը ջերմացնելու և, հատկապես, տնտեսության անհավասարակշռության հետ կապված շատ բարդ մակրոտնտեսական խնդիրները լուծելու անհրաժեշտության պայմաններում Ռեգուլյատորի կողմից տոկոսադրույքների բարձրացումը: Չէ՞ որ տոկոսադրույքների բարձրացումը սահմանափակում է իրական հատվածի ձեռնարկությունների մուտքը դեպի նրանց համար այնքան կենսական նշանակություն ունեցող դրամական ռեսուրսները:

Եթե տոկոսադրույքը, որով Կենտրոնական բանկն առևտրային բանկերին վարկեր է տրամադրում, շատ ցածր լինի, ապա դա կարող է խթանել սպեկուլյատիվ կապիտալի ներխուժումը դեպի տնտեսություն: Մատչելի և էճան վարկայիին միջոցները ձեռներեցներին թույլ կտա իրականացնել արտարժույթով սպեկուլյատիվ գործարքներ, և ձեռք բերված սպելուլյատիվ կապիտալի միջոցով ձեռներեցները կարող են մարել բանկի հանդեպ ունեցած իրենց վարկային պարտավորությունները, միաժամանակ ստանալով որոշակի, ոչ քիչ, շահույթ: Մյուս կողմից, տոկոսադրույքների բարձր մակարդակը, ինչպես ճիշտ նկատեցիք, այսօր սահմանափակում է մուտքը դեպի տնտեսության զարգացման համար անհրաժեշտ ռեսուրսներ և չի արտացոլում դրամի իրականան արժեքը, քանի որ այսօր դրամն ավելի թանկ է: Ինչո՞ւ է Կենտրոնական բանկն ընտրել դրամի զսպման քաղաքականությունը: Մեկ նպատակով` որպեսզի նվազեցվի ինֆլյացիոն ճնշումները: Չէ՞ որ հայկական տնտեսությունն այսօր, կարել է ասել, ՙնստած՚ է ներկրումների վրա, իսկ դրամի շարունակվող դեվալվացիան կբերի ներկրվող ապրանքների թանկացման, և, հետևաբար, ինֆլյացիայի աճի: Ինչպե՞ս պայքարել այս բարդ սոցիալ-տնտեսական երևույթի դեմ: Տարբերակներից մեկն էլ տոկոսադրույքների բարձրացնելն է, ինչը որ ներկայումս իրականացնում է Կենտրոնական բանկը: Բարձր տոկոսադրույքերը դա լավ չէ, սակայն վատ էլ չէ, սա է մեր տնտեսական իրականությունը:

Կա՞ արդյոք մեխանիզմ, որը Ռեգուլյատորին հնարավորություն կտար հավասարակշռեցնել ինֆլյացիոն ռիսկերը:

Կա այդպիսի երկու մեխանիզմ` կամ Կենտրոնական բանկն ամբողջովին պետք է սահմանափակի իր գործողությունները ֆինանսական շուկայում, ինչն այսօրվա տնտեսական իրականության պայմաններում անիրականալի է, կամ էլ նա պետք է ավելի ակտիվ մասնակցություն ունենա տնտեսական գործընթացներում, այսինք, պետք է կատարի գործողություններ, որոնք կբերեն դրամի թանկացմանը` դրամի տոկոսադրույքների բարձրացմանը:

Պրն.Տուրյան, պետական պարտատոմսերի շուկայի բարձր տոկոսադրույքները գործնականորեն զրոյացնում են ներդրումների այլընտրանքային աղբյուրների նկատմամբ ներդրողների հետաքրքրությունները, մասնավորապես, կորպորատիվ պարտատոմսերի նկատմամբ: Ինչքա՞ն կարող է շուկայում գերիշխել այս իրավիճակը:

Քանի դեռ դրամը կունենա մեծ պահանջարկ, պետական պարտատոմսերի տոկոսադրույքները կաճեն: Բավական է ուշադրություն դարձնել պետության կողմից թողարկված պետպարտատոմսերի տեղաբաշխման տեմպերին` ներկայումս հաջողվում է տեղաբաշխել թողարկման ամբողջ ծավալների միայն մի փոքր մասը, ինչը խոսում է ներդրւմների այդ գործիքի նկատմամբ ունեցած ցածր պահանջարկի և դրամային իրացվելիության բարձր պահանջարկի մասին: Մեր բնակչությունը, դեվալվացիոն սպասումների ֆոնի ներքո, հրաժարվում է դրամական իրացվելիությունից և խնայողությունները հիմնականում պահում է դոլարով, կամ էլ եվրոյով:

Արժեթղթերի շուկան կսկսի զարգանալ միայն այն ժամանակ, երբ կառաջանա դրամի ավելցուկ: Դրա համար էլ, առաջին հերթին պետք է վերականգնվի պետական պարտատմսերի նկատմամբ պահանջարկը, տոկոսադրույքների իջեցմանը զուգընթաց: Միայն դրանից հետո կարելի է խոսել կորպորատիվ պարտատոմսերի շուկայի հնարավոր վերականգնման մասին: Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի արժեթղթերի շուկայի զարգացումը կպահանջի 3-5 տարի:

Ներկայումս տեղի՞ն է արդյոք մեր երկրի նկատմամբ ներդրումային հետաքրքրության մասին խոսելը: Այսօր որևէ բան կարո՞ղ է այդյոք Հայաստանի նկատմամբ առաջացնել ներդրողի հետաքրքրությունը:

Մինչև ֆինանսատնտեսական ճգնաճամը Հայաստանում ներդրումային բարձր հետաքրքրություն էր ներկայացնում բնակելի անշարժ գույքը, սակայն այսօր այդ շուկայում գները սառեցված են, և այդ շուկայի ներդրումային հետաքրքրության մասին խոսելը, ցավոք, անիմաստ է: Ներդրումների այլընտրանքային տարբերակներ կան, սակայն դրանք առայժմ լի են որոշակի ռիսկերով: Երկրում աճում են տոկոսադրույքները, սակայն կգա մի փուլ, երբ դրանք կսկսեն իջնել և այդ ժամանակ շատ կարևոր է ճիշտ ընկալել շուկայի միտումները, շուկա մտնելու պրոֆեսիոնալ ռազմավարություն կառուցելու համար: Եթե շուկա մտնելու պահն ընտրվի ճիշտ, իսկ տոկոսադրույքների նվազումն ուղեկցվի մյուս արժույթների, մասնավորապես, դոլարի նկատմամբ դրամի թանկացմամբ, ապա ներդրողը կարող է հասնել շատ բարձր շահութաբերության:

Խոսելով մեր տնտեսության պրոբլեմների մասին, շատ փորձագետներ առաջին հերթին նշում են երկար ներդրումային փողերի բացակայությունը: Կարո՞ղ է արդյոք այդ պրոբլեմը լուծվել կենսաթոշակային ռեֆորմի միջոցով:

Ռեֆորմը կապված է տնտեսության արմատական փոփոխությունների հետ, և շա կարևոր է, որպեսզի այդ բարեփոխումներից ոչ մեկը չտուժի: Կարելի է կենսաթոշակային ռեֆորմի օգտին բազմաթիվ փաստարկներ բերել, միևնույն ժամանակ բրելով նաև բազմաթիվ հակափաստարկներ, ընդ որում, ոչ վատ հիմնավորված: Ակնհատ է միայն այն, որ ներկայումս գործող կենսաթոշակային համակարգը գործում է ավտոմատ ռեժիմով, թոշակառուների համար չապահովելով արժանի կենսաթոշակ: Իսկ կենսաթոշակային կուտակային համակարգը թույլ կտա ավելի արդյունավետորեն կառավարել քաղաքացիների միջոցները և այդ համակարգի լիարժեք և անդհատ աշխատանքի համար առաջին հերթին պետք է մշակվեն և ներդրվեն համապատասխան մեխանիզմներ ու ենթակառուցվածքներ, և ինչը ոչ քիչ կարևոր է, բարձրակարգ մասնագետներ: Գնահատել այդ ռեֆորմի արդյունավետությունը կարելի է միայն այն ժամանակ, երբ որ սկսենք քաղել դրա պտուղները, իսկ դրա համար կփոխվի ևս մեկ սերունդ:

Հարցազրույցը վարեց Էլիտա Բաբայանը

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

RUB	4.73	-0.02
USD	382.65	-0.07
EUR	442.76	-1.39
GBP	502.42	-1.81
CAD	273.11	-1.10
JPY	24.83	-0.03
CNY	53.79	-0.02
CHF	477.00	-1.40

Նորություններ

Բարձր տոկոսադրույքերը դա լավ չէ, սակայն վատ էլ չէ, սա է մեր տնտեսական իրականությունը