Ուրբաթ, 4 Հունիսի 2010 18:51

ԱրմԻնֆո. ՀՀ Ֆինանսների նախարարության Միջազգային համագործակցության վարչության ղեկավար Արտակ Ազիզյանի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո գործակալությանը

Ի՞նչ պայմաններով է ԵվրԱզԷՍ հակաճգնաժամային հիմնադրամը հատկացնում վարկերը

ԵվրԱզԷՍ հակաճգնաժամային հիմնադրամն ստեղծվել է ճգնաժամի հաղթահարման հարցում Համագործակցության երկրներին օգնելու նպատակով` տնտեսական ծրագրերը ֆինանսավորելու միջոցով: Ֆինանսական պայմանները սահմանվում են մի շարք բաղադրիչների միջոցով: Այստեղ կարելի է նշել Լիբօr-ը, որի վրա մարժա է ավելացվում, որը հաշվարկվում է որպես Ռուսաստանի Դաշնության և Ղազախստանի կողմից միջազգային շուկաներում ֆոնդավորվող արժեքների և Libor-ի տարբերություն: Այս երկու երկրները հանդիսանում են Հիմնադրամի ամենախոշոր ներդրողները, և նրանք էլ, ի տարբերություն մնացածների, իրավունք ունեն միջոցներ ներգրավել միջազգային ֆոնդային բորսաներից: Իսկ մնացած երկրները պետական պարտատոմսերն արտաքին շուկա դուրս չեն բերում: Ներկայումս, օրինակ, ռուսական արժեթղթերի համար այդ բաղադրիչը կազմում է 4.5%:

Թվարկված պայմանները վերաբերում են ինչպես ներդրումային, այնպես էլ ֆինանսական վարկերին: Կան նաև գործոններ, որոնք վերաբերում են միայն ներդրումային ծրագրերին, այսինքն, մասնավոր ընկերություններին տրամադրվող վարկերի տեսքով: Դրանցից մեկն էլ` ռիսկի համար նախատեսված պարգևատրումն է: Այն հաշվարկվում է յուրանքաչյուր կոնկրետ նախագծի համար յուրովի և սահմանելով որոշակի տոկոսադրույք, կախված նախագծից. Սակայն, այն չի կարող գերազանցել 1%-ը: Բացի այդ, միջոցների պահուստավորման համար վերցվում է տարեկան 0.5%: Վարկերի տրամադրման ժամկետները առևտրային կազմակերպությունների համար կազմում են մինչև 10 տարի, իսկ պետական կազմակերպությունների համար` 15 տարի: Արտոնյալ ժամկետը (երբ մարվում են միայն տոկոսները) կայանում է նրանում, որ երկու դեպքերի համար էլ այն կազմում է 5 տարի: Վարկի վերջնական ստացողի կողմից նախատեսվում է համաֆինանսավորում` առնվազն 20% սահմաններում: Ընդհանուր առմամբ, հաշվի առնելով տոկոսադրույքի, իմ կողմից նշված ներկայիս բաղադրիչները, այսօր միջոցները կարող են տրամադրվել նաև տարեկան 5-6% պայմաներով: Ապագայում բնական է, որ պայմանները փոխվեն: Սակայն բնական է, որ նման տոկոսադրույքը կարելի է բիզնեսի համար համարել բավականին ձեռնտու:

Ինչը վերաբերում է ոչ ֆինանսական պայմաններին, ապա նախագծերը պետք է որոշակի ազդեցություն թողնեն ԵվրԱզԷՍ անդամ-պետությունների տնտեսությունների, և ոչ թե միայն մեկ ազգային տնտեսության վրա: Դա կարող է լինել կոմունիկացիոն ինտեգրում, մյուս երկրներին հումքի կամ վերջնական արդյունքների մատակարարում և այլն: Եվս մեկ պահանջ, որը կայանում է նրանում, որ ԵվրԱզԷՍ հակաճգնաժամային հիմնադրամի միջոցներից տրամադրված ներդրումային վարկն ընկերության համար պետք է հանդիսանա <վերջնական ատյանի> վարկ, այսինքն, ընկերությունը չի կարող շուկայական պայմաններով վարկեր ներգրավել: Գոյություն ունի նաև վարկային հայտի նվազագույն շեմ, որը Հայաստանի համար կազմում է 10 մլն.դոլար: Առավելագույն սահմաններ, որպես այդպիսին, չկան, այն հավասար է հակաճգնաժամային հիմնադրամում երկրի կվոտային:

Ի՞նչ կարգով են հայկական ընկերությունները հիմնադրամին ներկայացնում հակաճգնաժամային վարկերի հայտերը, ուղղակի, թե՞ ֆինանսների նախարարության միջոցով

Ներկայումս Հայաստանի կառավարությանը կից գործում է միջգերատեսչական աշխատանքային խումբ, որը և համակարգում է նախագծերը: Նախագծերը մենք հավաքում ենք ոլորտների նախարարություններից, որոնցից յուրաքանչյուրն էլ իր հերթին ձեռնարկություններից ստանում է դրանց ծրագրերը, նրանց մեջից ընտրելով այնպիսիները, որոնք ավելի են համապատասխանում ֆինանսների նախարարություն ներկայացնելու համար սահմանված պահանջներին:

Պատմեք հայկական այն ծրագրերի մասին, որոնք գտնվում է ԵվրԱզԷՍ հիմնադրամի քննարկման փուլում:

Եթե խոսենք այն նախագծերի մասին, որոնք ներկայացրել են <Նաիրիտ> ՓԲԸ և <Հայէկեկտրամեքենա> ԲԲԸ, ապա դրանցից յուրաքանչյուրն օժտված է այն ինտեգրացիոն բաղկացուցիչներով, ինչի մասին մենք խոսում եինք: Առաջարկված ծրագրերի բազայի վրա հիմնված արտադրանիքի հիման վրա կարող է հիմնվել վերամշակող արտադրություն: Այդ երկու ձեռնարկություններն էլ արտադրում են տարբեր տեսակի հումք: <Նաիրիտ>ն արտադրում է կաուչուկ, կաուստիկ սոդա, լատեքս և այլն: <Նաիրիտի> ծրագիրն ունի բարդ կառուցվածք, որի ընդհանուր արժեքը գնահատվում է 300 մլն.ԱՄՆ դոլար, իսկ մոտ 200 մլն.դոլար էլ <Նաիրիտն> ինքն է պատրաստվում ներդնել: Ծրագիրն իր մեջ ընդգրկում է ոչ միայն մեկ, այլ մի քանի ծրագրերի ֆինանսավորում, և հնարավոր է, որ ֆինանսավորումը հատկացվի փուլերով: Ֆինանսավորման պայմանները նույնն են, սակայն հնարավոր է, որ յուրաքանչյուր անգամ լինեն լրացուցիչ պայմանավորվածություններ: Վերջնական մեխանիզմը դեռևս ձևավորված չէ: Քննարկումների ընթացքում կճշտվի և հայտի գումարը, և <Նաիրիտի> համաֆինանսավորման չափը: Կուզենայի նշել, որ թե <Նաիրիտի>, և թե <Հայէլեկտրամեքենայի> նախագծերը, վերջնական չեն և ենթակա են ԵվրԱզԷՍ հակաճգնաժամային հիմնադրամի մակարդակով հետագա քննարկման:

<Հայէլեկտրամեքենա> գործարանը Խորհրդային ժամանակներում հայտնի էր ոչ թե հումքով, այլ պատրաստի արտադրանքով` տրանսֆորմատորներով, գեներատորներով…

<Հայէլեկտրոմեքենա> գործարանն իր չզբաղեցված հզորությունների հիմքի վրա առաջարկում է ապակե հումքի` շիխտայի <կանազիտ> արտադրություն: Դրա արտադրության համար օգտագործվում է ոչ թե կվարցային ավազ, որն անհրաժեշտռ է հալեցնել, այլ հրաբխային հանաձոներ, որոնց արդեն հալեցրել է ինքը բնությունը: Այլ խոսքերով ասած, տեխնոլոգիական ցիկլում կարելի է բաց թողնել մեկ փուլը, տնտեսելով էներգետիկ և այլ ծախսերը: Դա կազդի նաև ապակու ինքնարժեքի վրա: Ստացված ավելի էժան հումքը կմատակարարվի հայ և օտարերկրյա արտադրողներին: Ծրագրի արժեքը կազմում է 14.4 մլն.դոլար, որի 10.1 մլն.դոլարը գործարանը նախատեսում է ստանալ ներդրումային վարկի տեսքով:

ԵվրԱզԷՍ հակաճգնաժամային հիմնադրամում Հայաստանի կվոտան կազմում է 13%: Եթե հիմնադրամի չափերը կազմեն 10 մլրդ.դոլար, ապա արդյքո՞ք դա նշանակում է, որ դրանով Հայաստանը ձեռք է բերում մուտք` 1.3 մլրդ.դոլար էժան ու երկար փողերին:

Ներկայումս հիմնադրամը կազմված է 8.5 մլրդ.դոլարից, հետևաբար նշված 13% հարկավոր է հաշվել այդ գումարի նկատմամբ: Կվոտայի ցուցանիշը նույնպես փոփոխական է, այն հաշվարկվում է բնակչության մեկ շնչին ընկնող համախառն ազգային եկամուտի հիման վրա: Այս ցուցանիշի փոփոխության հետ միասին կարող է փոփոխության ենթարկվել նաև մեր երկրի կվոտան: Տաջիկստանն ու Ղըրղըզստանը, ինչպես նաև Հայաստանը, ներդրել են 1 մլն.դոլար, սակայն նրանց կվոտաները համապատասխանաբար կազմում են` 2% և 3%. ելնելով վերոնշյալ` ազգային համախառն եկամուտի ցուցանիշից: Սակայն, այս ցուցանիշը պատահական չէ: 2009 թվականին, երբ հիմնադրամը նոր էր ստեղծվում, այս ցուցանիշը որպես հիմք վերցվեց այն նպատակով, որպեսզի երկրները կարողանան ֆինանսավորումն ստանալ իրենց տնտեսությունների ակտիվությանն ու մասշտաբներին համամասնորեն:

Շնորհակալություն

Հարցազրույցը վարեց Արամ Գարեգինյանը, ԱրմԻնֆո