Երեքշաբթի, 28 Հունիսի 2011 12:26
Հայաստանում բանկային ռիսկերն ավելի ցածր են, քան եվրոպական երկրներում
ԱրմԻնֆո. ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահ Արթուր Ջավադյանի կայծակնային հարցազրույցը ԱրմԻնֆո գործակալությանը
Պրն.Ջավադյան, այսօր բանկային հանրությունը, այդ թվում նաև Կենտրոնական բանկը, միաձայն հայտարարում են, որ ճգնաժամը մոտենում է իր ավարտին: Հայաստանի բանկային համակարգի ո՞ր ռիսկերն են, որ դեռևս գոյություն ունեն, Ձեզ համար լինելով ամենաակնհայտը:
Հայաստանի բանկային համակարգում, ինչպես ճգնաժամի գագաթնակետում, այնպես էլ այժմ`ճգնաժամից դուրս գալու փուլում, ռիսկերը գտնվել են խիստ հսկողության ներքո: Այս առումով կարևորն այն է, թե բանկերն ինչպես են իրականացնում իրենց ռիսկերի գնահատումը: Գտնում եմ, որ ներկայումս բանկային ռիսկերի մակարդակը թույլ է տալիս գնահատել դրանք ադեկվատ կերպով, այնպիսին, ինչպես որ կան: Այս մասին է վկայում ոչ ստանդարտ վարկերի ցուցանիշը, որը բանկային ողջ համակարգում կազմում է 3.4%: Իսկ առանձին բանկերում այս ցուցանիշը գտնվում է էապես ավելի ցածր մակարդակի վրա: Հավաստում եմ, որ այդ մակարդակը շատ ավելի ցածր է, քան զարգացած եվրոպական երկրներում, և մանավանդ զարգացող երկրներում: Այսպիսով, կարելի է վստահությամբ պնդել, որ Հայաստանում բանկային ռիսկերը գտնվում են պատշաճ մակարդակի վրա:
Ի տարբերություն զարգացած երկրների շուկաների, Հայաստանի բանկերը հիփոթեքային վարկավորման գծով ավելի պահպանողական մոտեցումների կողմնակից են, ինչի մասին է վկայում 2010 թվականին միագումար հիփոթեքային պորտֆելի ընդամենը 2% աճը: Չնայած, որ շուկայի մասնակիցներն այդ աննշան աճի հիմնական գործոնների շարքում նշում են նաև իրացվելիության ցածր մակարդակը: Ձեր կարծիքով, ի՞նչ կարելի է ակնկալել հիփոթեքային վարկավորման զարգացման առումով հետճգնաժամային փուլում:
Այսօր բանկային համակարգի ընդհանուր հիփոթեքային պորտֆելն անցնում է 93 մլրդ. դրամից, իսկ ունիվերսալ վարկային կազմակերպությունների վարկային պորտֆելների հետ մեկտեղ` անցնում է 100 մլրդ.դրամից: Սա վատ ցուցանիշ չէ, հաշվի առնելով, որ հիփոթեքային վարկերի նկատմամբ այն պահանջարկը, որը նկատվել էր ճգնաժամի ընթացքում, շարունակվում է մինչ օրս: Իսկ դրան նպաստում է ձևավորված ենթակառույցը, այդ թվում նաև Ազգային հիփոթեքային ընկերությունը և <Մատչելի բնակարան երիտասարդ ընտանիքներին> ծրագիրը, որոնք վերաֆինանսավորման ճանապարհով նպաստում են միջոցների շրջանառությանը: Իմ կարծիքով, հիփոթեքային վարկավորման հատվածը զարգանում է շատ դինամիկ կերպով, իսկ վերջին տարում զգալիորեն աշխուժացել է: Հուսով եմ, որ վարկավորման աճի միտումները կշարունակվեն, իսկ շուկայում կհայտնվեն նաև նոր մասնակիցներ:
Խոսելով նոր խաղացողների մասին կուզենայի հարցնել, թե ե՞րբ է սպասվում Համահայկական բանկի գործունեությունը, որն արդեն ստացել է Կենտրոնական բանկի լիցենզիան:
Ընդհանրապես, բանկերի համար start-up-ը բավականին բարդ գործընթաց է: Մի բան է, երբ գնվում է արդեն գործող բանկ ու դրա հիման վրա զարգանում բիզնեսը, այլ բան է, երբ ամեն ինչ սկսվում է զրոյից: Նման դեպքում հարկավոր է ընտրել համապատասխան աշխատակազմ, լուծել տեխնիկական հարցեր: Ցանկացած դեպքում, բանկային գործունեության իրականացման լիցենզիան Կենտրոնական բանկն արդեն տրամադրել է Համահայկական բանկին: Մենք նաև հաստատել ենք բանկի նախնական բիզնես-պլանը, քննարկում ենք վարկային ծրագրերը: Կարծում եմ, որ համապատասխան գործառույթների իրականացումից հետո, առաջիկայում, բանկը կսկսի իր գործունեությունը:
Պրն.Ջավադյան, չեմ կարող Ձեզ չհարցնել նաև ապահովագրական շուկայում տիրող իրավիճակի մասին, որտեղ ընկերությունների քանակը գնալով անկում է ապրում, կապված շուկայի կարգավորման ծայր աստիճան կոշտ միջոցների հետ: Ռեգուլյատորի ֆունկցիաները կենտրոնական բանկին անցնելուց հետ 25 ընկերություններից շուկայում մնացել են 8-ը, նոր ստեղծվածների հետ միասին: Ինչպիսի՞ն են ԿԲ հետագա քայլերը:
Հայաստանի ապահովագրական շուկայի ներկայիս իրավիճակը հիշեցնում է բանկային համակարգում տիրող իրավիճակը 90-ակաների վերջերին: Ինչպես հիշում եք, 2001 թվականից սկսվեց բանկային համակարգի լուրջ <զտումը>, արդյունքում, 80 բանկերից շուկայում մնացին միայն նրանք, ովքեր ԿԲ բոլոր նորմատիվներով գործում են առ այսօր: Նույն ճակատագիրն է սպասվում նաև ապահովագրական ընկերություններին: Շուտով, այդ շուկան մանրազնորեն մաքրելուց հետո, կհայտնվեն նոր ընկերություններ: Ռուսաստանյան ներդրողների կողմից հետաքրքրությունն, ինչպես գիտեք, արդեն նկատվում է, իսկ բացի դրանից, ներկայումս Հայաստանի ապահովագրական շուկա են ձգտում ներթափանցել նաև արևմտյան ներդրողները: Իհարկե, այս մասին դեռ վաղ է ինչ-որ կոնկրետ բան ասել, բայց վստահ եմ, որ շուտով Հայաստանի ապահովագրական շուկայում կհայտնվեն նոր, հզոր խաղացողներ:
Ինչպիսի՞ ծառայությունների մատուցում կարելի է ակնկալել այդ նոր մասնակիցներից: Արդյո՞ք խոսքը գնում է պարտադիր բժշկական ապահովագրությամբ, ինչպես նաև կյանքի ապահովագրությամբ զբաղվող ընկերությունների մասին:
Այսօր դժվար է քննարկել հնարավոր ծառայությունների փունջը, ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ինչպիսի ներդրումներով նրանք հանդես կգան: Ինչ վերաբերվում է պարտադիր բժշկական ապահովագրությանը, իհարկե, այն ապահովագրության կարևորագույն ուղղություններից է, որի ներդրման գործընթացն արդեն սկսել ենք և սպասում ենք քաղաքական որոշմանը: Կյանքի ապահովագրությունը նույնպես մատչելի կդառնա Հայաստանում, և, հավատացնում եմ, որ կենսաթոշակային ռեֆորմի երկրորդ փուլի իրականացումից հետո, 2014 թվականին, շուկայում կհայտնվեն նոր ընկերություններ, որոնք պատրաստ կլինեն զբաղվել ապահովագրության այդ տեսակով:
Լիլիթ Ասլանյան
ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Փորձագետ․ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագների զսպումը կրում է խիստ ժամանակավոր բնույթ
Քաղաքագետ․ ԵԱՏՄ-ից Հայաստանի դուրս գալը կհանգեցնի նրա կախվածության ադրբեջանական և թուրքական շուկաներից
Արթուր Ավետիսյան․ Ապագա ԱԷԿ-ի մոդելի ընտրության շուրջ բոլոր մտորումները խոսակցություններից այն կողմ չեն գնա, քանի դեռ չկա ռազմավարական զարգացման տեսլական
ATI.SU․ Հայաստանում միջազգային բեռնափոխադրումների պահանջարկը 30%- ով աճել է
ՔՊ-ը Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամի պաշտոնի համար առաջադրել է Արմեն Քթոյանի թեկնածությունը
Հայաստանն ու Ֆրանսիան դիտարկում են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ընդլայնման հեռանկարները